به گزارش پردیسان آنلاین، هفته دولت سال جاری با حال‌وهوایی متفاوت از سال‌های گذشته فرا رسید، یک سال از آغاز به کار دولت چهاردهم گذشته و این یک‌سالگی فرصتی است تا هم عملکرد دولت مرور شود و هم افق پیش‌رو مورد ارزیابی قرار گیرد، دولت در شرایطی آغاز شد که کشور هم درگیر پیامدهای جنگ و فشارهای خارجی بود و هم از درون با چالش‌های عمیق اقتصادی و اجتماعی دست‌وپنجه نرم می‌کرد. از همان روز نخست، شعار محوری رئیس‌جمهور «وفاق ملی» بود؛ شعاری که می‌خواست مرزهای سیاست‌زدگی را کمرنگ کند و بر انسجام اجتماعی و سیاسی بیفزاید.
تجربه‌ای تازه در قاب رسانه
جمعه شب، تلویزیون میزبان یک تجربه نو بود؛ به‌جای مجری‌های رسمی، این بار سه چهره سیاسی رسانه‌ای از جریان‌های اصولگرا، اصلاح‌طلب و اعتدال‌گرا روبه‌روی رئیس‌جمهور نشستند، این تغییر در فرم و قالب گفت‌وگو را به تجربه‌ای تازه تبدیل کرد. پرسش‌هایی که مطرح شد، برخلاف پرسش‌های کلیشه‌ای سال‌های گذشته، رنگ و بوی واقعی مطالبات و دغدغه‌های جریان‌های سیاسی داشت. همین رویکرد، فضای برنامه را صریح‌تر، واقعی‌تر و البته جذاب‌تر کرد.
پزشکیان نیز تلاش کرد در برابر این پرسش‌ها از مسیر سیاست‌زدگی عبور کند و به‌جای پاسخ‌های مرسوم، از منظر منافع ملی سخن بگوید. او بارها تأکید کرد که آنچه از اسنپ‌بک و فشار خارجی خطرناک‌تر است، تقویت شکاف‌های داخلی و تضعیف انسجام ملی است.
وفاق؛ کلیدواژه دولت چهاردهم
از آغاز فعالیت دولت، پزشکیان بارها بر ضرورت وفاق تأکید کرده بود، یک‌سال بعد هم این کلیدواژه همچنان پررنگ است. در این گفت‌وگوی تلویزیونی نیز او نشان داد که وفاق در نگاهش چیزی فراتر از تأمین خواست‌های یک جناح سیاسی است. پاسخ‌هایش به پرسش‌های مربوط به جنگ، زندانیان سیاسی و حتی فیلترینگ نشان داد که او مایل است فراتر از مرزبندی‌های رایج به مسئله نگاه کند.
وقتی یکی از چهره‌های اصلاح‌طلب با صراحت گفت «مردم جنگ نمی‌خواهند»، پاسخ رئیس‌جمهور این بود: «ما هم جنگ نمی‌خواهیم، اما آمریکا به‌دنبال تجزیه ایران است.» این پاسخ به‌خوبی نشان داد که رئیس‌جمهور می‌خواهد فراتر از دوقطبی‌های رایج به مسئله نگاه کند.
برخوردی فراجناحی با مطالبات جناحی
پرسش‌هایی که در این نشست مطرح شد، بعضاً از جنس مطالبات خاص جناح‌ها بود؛ از آزادی زندانیان سیاسی تا رفع فیلترینگ، اما پاسخ‌های رئیس‌جمهور نشان داد او این مسائل را در چارچوب وفاق و منافع ملی می‌بیند. او در پاسخ به موضوع آزادی زندانیان سیاسی گفت که این حوزه در اختیار دولت نیست و نمی‌توان به قوه قضائیه دستور داد. درباره رفع فیلترینگ نیز اشاره کرد که پیش‌تر قرار بود رفع فیلتر تلگرام در دستور کار قرار گیرد، اما شرایط جنگی مانع شد.
این نوع پاسخ‌ها پیام روشنی داشت: دولت حاضر نیست تنها ابزار تحقق مطالبات یک جریان خاص باشد. وفاق در اینجا به معنای تأمین منافع ملی است، حتی اگر این به معنای نادیده‌گرفتن برخی مطالبات جناحی باشد.
گفت‌وگوی متفاوت یا تکرار؟
باوجود همه نوآوری‌ها در قالب برنامه، یک نقد جدی بر گفت‌وگوی رئیس‌جمهور وارد است، نبود گزارش عملکرد دقیق. برخلاف رویه مرسوم در هفته دولت، رئیس‌جمهور از ارائه یک کارنامه روشن درباره اقدامات یک‌ساله دولت خودداری کرد. نه گزارشی از موفقیت‌ها و ناکامی‌ها ارائه شد و نه دورنمایی روشن از برنامه‌های دولت برای سال پیش‌رو.
این خلأ موجب شد بخشی از افکار عمومی احساس کنند گفت‌وگو بیشتر به بازخوانی همان حرف‌های یک سال گذشته شباهت دارد تا ترسیم آینده‌ای روشن. در شرایطی که بحران‌های اقتصادی و فشارهای بین‌المللی بر مردم سنگینی می‌کند، انتظار می‌رفت رئیس‌جمهور نقشه راهی دقیق برای سال‌های آینده ارائه کند.
ضرورت شفافیت در کارنامه دولت
یکی از آسیب‌های مشترک همه دولت‌های گذشته، گرفتارشدن در دام تکرار کلیات در گفت‌وگوهای تلویزیونی بوده است. پزشکیان هم از این قاعده مستثنی نماند. او بیشتر به بیان کلیاتی همچون شرایط جنگی کشور بسنده کرد و از ارائه جزئیات پرهیز داشت.
اما افکار عمومی امروز بیش از هر زمان دیگری به جزئیات نیاز دارد. مردم می‌خواهند بدانند دولت در یک سال گذشته دقیقاً چه کرده، کجا موفق بوده و چرا در برخی حوزه‌ها ناکام مانده است. این سطح از شفافیت نه‌تنها اعتماد عمومی را تقویت می‌کند بلکه سرمایه اجتماعی دولت را نیز افزایش می‌دهد.
فقدان دورنمای روشن از آینده
بخش مهم دیگری که در گفت‌وگو غایب بود، ترسیم افق آینده بود. شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی ایران، به‌ویژه در موضوعاتی مانند مکانیسم ماشه، نگرانی‌های فراوانی ایجاد کرده است. مردم انتظار داشتند رئیس‌جمهور توضیح دهد دولت چه برنامه‌هایی برای مدیریت تبعات اقتصادی و روانی این فشارها دارد.
در حالی‌که اقتصاد ایران به‌شدت در معرض اثرپذیری از تحولات خارجی است، ارائه یک برنامه روشن می‌توانست هم اعتماد عمومی را افزایش دهد و هم اثر روانی بحران‌ها بر بازار را کاهش دهد. غفلت از این موضوع، نقطه ضعف مهمی در گفت‌وگوی اخیر بود.
مردم با آگاهی، عملکرد دولت را قضاوت کنند
حمیدرضا ترقی در گفت‌وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین اظهار کرد: این نوع گفت‌وگوها از یک رویکرد نو برخوردار است و شفاف‌سازی مواضع و دیدگاه‌های دولت و تفاوت آن با جریان‌های سیاسی موجود کشور را ممکن می‌سازد. این گفت‌وگوها نشان می‌دهد که دولت در چه مسیری حرکت می‌کند و به مردم امکان می‌دهد با آگاهی بیشتری نسبت به عملکرد دولت نظر بدهند.
وی افزود: این مصاحبه‌ها نشان داد که پزشکیان، باوجود تصورات موجود، دارای شخصیتی مستقل در عرصه سیاسی هستند. او تحت تأثیر جریانات سیاسی مدعی پای کار پزشکیان نیست و سعی می‌کند اصول و مبانی انقلاب را محور توجه خود قرار دهد. محوریت تمام این مسائل برای او ولایت فقهی است و در چهارچوب اختیارات خود تلاش می‌کند مسیرهایی را دنبال کند که وفاق اجتماعی حفظ شود و موجب تنش و اختلاف در جامعه نگردد. به نظر می‌رسد این مصاحبه کمک زیادی به روشن شدن این موضوع کرده است.
عضو شورای مرکزی حزب موتلفه خاطرنشان کرد: عملکرد دولت، با توجه به چالش‌هایی که طی این مدت در مسائل داخلی و خارجی با آن روبه‌رو بوده، چه در عرصه اقتصادی و چه سیاسی و امنیتی، نشان‌دهنده تلاش گسترده‌ای است که برای غلبه بر مشکلات انجام شده است.
ترقی تصریح‌کرد: البته ترک فعل‌های دولت گذشته، به‌ویژه در حوزه آب و انرژی، ناشی از اجرا نکردن قانون بهینه‌سازی آب شرب و سدها مصوب سال ۱۳۹۴ بوده و طی این سال‌ها اقدامی صورت نگرفته است. تنها در دولت شهید رئیسی، بخشی از این مصوبه در رابطه با انتقال آب دریای عمان به کشور آغاز شده است. این وضعیت موجب شد کشور با چالش جدی در تأمین آب و برق روبه‌رو شود که نتیجه ترک فعل دولت گذشته بوده و مشکلاتی برای جامعه ایجاد کرده است.
وی ادامه داد: به هر حال، او تلاش دارد با وفاق، هم‌بستگی اجتماعی و کمک گرفتن از کارشناسان بر این مشکلات غلبه کند. اگرچه بدنه دولت هنوز راهکارهای مردمی کردن اقتصاد را فراهم نکرده و همچنان مقاومت می‌کند، ایشان بر همکاری مردم و تولید تأکید دارد و عزمش بر حل مشکلات استوار است.
عضو شورای مرکزی حزب موتلفه افزود: در رویارویی با تورم، کاهش قدرت خرید و مشکلات ناشی از افزایش قیمت ارز در سایر حوزه‌ها، دولت گام‌های خوبی برداشته است. پروژه‌های باقی‌مانده نیز شامل حل مشکلات راه‌ها و آزادراه‌ها و تأمین اعتبارات مربوط به همسان‌سازی حقوق‌هاست که هزینه زیادی بر دوش دولت می‌گذارد. بحث کالابرگ نیز ادامه دارد تا فشار از روی اقشار ضعیف جامعه کاهش پیدا کند.
ترقی در پایان گفت: در حوزه سیاست خارجی نیز تلاش شده که فشارها کاهش پیدا کند و در عین حال منافع و عزت کشور حفظ شود.
کارنامه پرچالش دولت وفاق
علیرضا خجسته‌پور در گفت‌وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین اظهار کرد: دولت چهاردهم به یک سالگی خود رسیده و می‌توان گفت کشور در این مدت فرازوفرودهای متعددی را پشت سر گذاشته است. در حوزه سیاست خارجی اتفاقات متنوعی رخ داد و تشکیل دولت مسعود پزشکیان نیز بی‌درنگ پس از حادثه ناگوار شهادت آیت‌الله رئیسی صورت گرفت، بنابراین استقرار دولت با دشواری‌هایی همراه بود و پس از آن نیز مشکلات متعددی در مسیر یک‌ساله دولت قرار گرفت.
وی افزود: ارزیابی عملکرد دولت در این مدت کار آسانی نیست و نمی‌توان به‌سادگی نمره عددی تعیین کرد، بلکه باید موضوع به موضوع در حوزه‌های مختلف بررسی شود. در همین زمینه رهبر معظم انقلاب در توصیه‌های اخیر خود، حمایت از دولت را فرض و واجب بر فعالان سیاسی، اقشار مختلف و نهادهای درون حاکمیت دانستند.
عضو شورای جامعه اسلامی مهندسین تصریح کرد: یکی از ویژگی‌های برجسته دولت چهاردهم، شعار وفاق و همدلی رئیس‌جمهور بود. پزشکیان تلاش کرد دولت را از حاشیه‌ها دور نگه دارد و از تنش‌های سیاسی پرهیز کند، برخلاف برخی دولت‌های گذشته که اختلافات میان دولت و مجلس یا رقبا به تنش جدی بدل می‌شد، در این دوره شاهد همکاری قابل توجه مجلس با دولت بودیم، این همکاری در رأی اعتماد به وزرا و بررسی لایحه بودجه به‌خوبی آشکار شد.
خجسته‌پور گفت: کارنامه دولت در حوزه کار و تلاش نشان‌دهنده فعالیت قابل قبول است. رئیس‌جمهور و تیمش باوجود مشکلاتی همچون گرانی‌ها، نرخ ارز و معیشت دشوار مردم، کوشیدند تلاش‌های مستمری برای بهبود شرایط داشته باشند. با این حال دولت برای عبور از بحران‌های اقتصادی نیازمند پوست‌اندازی و گرفتن تصمیمات بزرگ‌تر است.
آزمون جنگ تحمیلی ۱۲ روزه
وی افزود: یکی از مقاطع مهم فعالیت دولت پزشکیان، مدیریت جنگ تحمیلی دوازده‌روزه بود. در این شرایط حساس، دولت توانست در تأمین ارزاق عمومی، مدیریت بنزین و سایر نیازهای مردم عملکرد مثبتی ارائه دهد. هم‌زمان، دیپلماسی فعال وزیر امور خارجه و سفرهای منطقه‌ای و بین‌المللی نیز در این دوره به تقویت موضع ایران کمک کرد.
ضرورت جراحی اقتصادی و حمایت از تولید
عضو شورای جامعه اسلامی مهندسین تصریح کرد: با وجود تلاش‌های مثبت، همچنان ضرورت گام‌های جدی‌تر در حوزه جراحی اقتصادی احساس می‌شود. حمایت از صنعت‌گران، کارآفرینان و تولیدکنندگان از جمله اقداماتی است که باید در اولویت دولت قرار گیرد، توقف در وضعیت موجود می‌تواند پیامدهای منفی به‌دنبال داشته باشد و غفلت از معیشت مردم نیز سرمایه اجتماعی دولت را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.
خجسته‌پور گفت: اکنون و در پایان سال نخست، دولت چهاردهم در مسیری قرار دارد که نیازمند استفاده بیشتر از ظرفیت نخبگان و هم‌افزایی با سایر قواست. تقویت دستاوردهای مثبت و اصلاح کاستی‌ها می‌تواند این دولت را در تحقق اهداف و رساندن کشور به سرمنزل مقصود یاری دهد.
پیام رهبری و ضرورت حمایت از دولت
محمد عطریانفر عضو شورای مرکزی حزب سازندگی در این راستا به خبرنگار پردیسان آنلاین گفت: امروز بیش از هر زمان دیگری، انسجام ملی اهمیت دارد و احزاب سیاسی به جای اختلاف‌افکنی، باید با اظهارات خود به اتحاد و انسجام کمک کنند. واقعیت این است که مسائل ذاتی همچون انسجام، هم‌گرایی و همدلی برای تحقق امنیت و اهداف ملی همیشه ارزشمند است و تابع زمان یا سیاست‌های روز نیست. تذکرات رهبری، پیام‌های منطقی و پایدار هستند که در هر زمان باید مورد توجه قرار گیرند.
وی افزود: در شرایط فعلی که کشور درگیر نبردهای جهانی و مشکلات اساسی با غرب و چالش‌های منطقه‌ای است، پشتوانه اصلی مقاومت ملی ما انسجام داخلی است. هرگونه اختلافات داخلی و رفتارهای رادیکال می‌تواند انسجام ملی را تحت تأثیر قرار دهد و عوارض منفی ایجاد کند، بنابراین تمرکز اصلی در این مقطع باید بر حمایت از دولت، انسجام ملی و اولویت دادن به دفاع از سرزمین باشد.
کارنامه‌ای پرچالش در سال نخست
یک‌سالگی دولت چهاردهم را می‌توان نقطه‌ای حساس برای بازخوانی مسیر دانست. دولت در این مدت با فرازوفرودهای بسیاری روبه‌رو بود؛ از مدیریت بحران‌های سیاسی و امنیتی گرفته تا عبور از آزمون جنگ دوازده‌روزه. در حوزه سیاست خارجی نیز تلاش شد فشارها کاهش پیدا کند و هم‌زمان عزت و منافع کشور حفظ شود.
اما کارنامه دولت همچنان پرچالش است؛ مشکلات اقتصادی پابرجاست و تورم و کاهش قدرت خرید سایه سنگینی بر زندگی مردم انداخته است. هرچند گام‌هایی برای بهبود برداشته شده، اما کشور نیازمند تصمیم‌های بزرگ‌تر و اصلاحات عمیق‌تر است.
این گفت‌وگوی متفاوت، فرصتی بود برای شفاف‌تر شدن مسیر دولت و ایجاد زمینه‌ای تا مردم با آگاهی بیشتر عملکرد آن را قضاوت کنند. اکنون دولت در آستانه سال دوم، بیش از هر زمان دیگر به اتکا بر وفاق اجتماعی، استفاده از ظرفیت نخبگان و هم‌افزایی با سایر قوا نیاز دارد، تقویت دستاوردهای مثبت و جبران کاستی‌ها می‌تواند ضامن عبور کشور از بحران‌ها باشد. در نهایت، قضاوت نهایی در دست مردم است؛ مردمی که با هوشیاری، می‌توانند مسیر دولت را در ادامه راه روشن‌تر کنند.
