به گزارش پردیسان آنلاین از چهارمحال‌وبختیاری، در عصر جهانی شدن و تحولات سریع فرهنگی، حفظ ریشه‌ها و روایت‌های بومی به یکی از چالش‌های جدی جامعه معاصر تبدیل شده است، میراث فرهنگی ناملموس حامل حافظه تاریخی، هویت جمعی و انسجام اجتماعی ملت‌هاست، با این حال این نوع از میراث به دلیل ماهیت زنده و در حال تحول خود، همواره در معرض فراموشی، دگرگونی یا حذف ناخواسته قرار دارد، به ویژه زمانی که فضای عمومی شهرها به صحنه‌های بی‌هویت و بی‌ارتباط با گذشته تبدیل می‌شود.
در این میان، شهرداری‌ها نقشی حیاتی در حفظ، بازنمایی و انتقال این میراث فرهنگی ایفا می‌کنند، امروزه دیگر مأموریت شهرداری‌ها تنها به توسعه زیرساخت‌ها یا خدمات شهری محدود نمی‌شود، بلکه نگاه به شهر به مثابه زیست‌بوم فرهنگی آنها را به بازیگرانی مهم در فرایند صیانت از هویت و فرهنگ تبدیل کرده است.
یکی از مهمترین ابزارهایی که در این راستا می‌تواند به کار گرفته شود، استفاده خلاقانه از دیوارنگاره‌هاست، آثار هنری در مقیاس شهری که می‌توانند هم پیام‌رسان فرهنگ باشند و هم روایتگر آیین‌ها و سنت‌های مردمی.
دیوارنگاره‌ها نه تنها به زیباسازی منظر شهری کمک می‌کنند، بلکه می‌توانند به عنوان رسانه‌ای شهری، بستری برای بازتاب فرهنگ ناملموس محلی باشند، بازآفرینی تصویری آیین‌ها، شخصیت‌های اسطوره‌ای، صحنه‌های تاریخی یا لحظات آئینی در دیوارهای شهری به ساکنان و رهگذران این امکان را می‌دهد که با میراث فرهنگی خود ارتباطی عمیق‌تر برقرار کنند، ارتباطی که هم آموزنده است و هم هویت‌ساز و هم هنرمندانه.
در این چارچوب، شهرکرد با پیشینه‌ای سرشار از آیین‌ها و سنت‌های بومی اقوام گوناگون، ظرفیت‌های فراوانی برای بهره‌گیری از دیوار نگاره‌ها در معرفی و حفاظت از میراث فرهنگی ناملموس خود دارد، آیین‌هایی که ریشه در کوه‌ها، ایل‌ها، باورهای کهن و روایت‌های شفاهی مردم منطقه دارند، می‌توانند از طریق زبان هنر بر دیوارهای شهر به تصویر کشیده شوند، دیوارهایی که به جای خاموشی، سخن می‌گویند و به جای بی‌هویتی، روایتگر اصالت هستند، نقش مدیریت شهری شهرکرد در این میان نه تنها به عنوان نهاد اجرا کننده، بلکه به عنوان متولی هویت فرهنگی شهر اهمیت دوچندان پیدا می‌کند.
حفظ میراث ناملموس و اصالت فرهنگی، رویکرد محوری مدیریت شهری در شهرکرد است
محمدحسین واحدیان، شهردار شهرکرد با تأکید بر ضرورت توجه به هویت فرهنگی و ریشه‌های تاریخی این شهر به خبرنگار پردیسان آنلاین می‌گوید: شهرکرد تنها مجموعه‌ای از خیابان‌ها و سازه‌ها نیست، بلکه شهری با پیشینه فرهنگی و مردمانی هنرمند است، بر همین اساس، رویکرد مدیریت شهری بر حفظ و بازآفرینی میراث ناملموس و تقویت جلوه‌های فرهنگی در سیمای شهر استوار است.
وی می‌افزاید: در سال‌های اخیر سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شهرکرد با اجرای طرح‌های دیوارنگاری با مضامین بومی و هنری، ساخت المان‌های فرهنگی از جمله مجسمه مرد نمدمال و مرد گیوه‌دوز، تلاش کرده است تا بخشی از تاریخ، هنر و معیشت گذشته مردم این دیار را در فضای شهری زنده نگه دارد.
شهردار شهرکرد ادامه می‌دهد: این طرح‌ها تنها جنبه زیباسازی ندارند، بلکه در راستای هویت‌بخشی شهری، تقویت حس تعلق شهروندان و معرفی مشاغل سنتی و هنرهای بومی به نسل‌های جدید اجرا شده‌اند، هر یک از این آثار، روایتی از اصالت، تلاش و خلاقیت مردمان فهیم و هنرمند شهرکرد است.
واحدیان با بیان اینکه مدیریت شهری شهرکرد معتقد است توسعه پایدار، بدون توجه به فرهنگ و میراث ناملموس ممکن نیست، تصریح می‌کند: در کنار پروژه‌های عمرانی و خدماتی، اجرای طرح‌های فرهنگی و هنری نیز با جدیت دنبال می‌شود تا چهره شهر، بازتابی از هویت اصیل مردمان این سرزمین باشد.
وی خاطرنشان می‌کند: با تداوم این مسیر، شهرکرد به شهری فرهنگی‌تر، اصیل‌تر و ماندگارتر تبدیل خواهد شد. شهری که گذشته، حال و آینده آن در کنار هم روایتگر داستانی واحد از تلاش، فرهنگ و زندگی است.
هنر و سنت‌های بومی، ستون‌های هویت شهری شهرکرد هستند
مصطفی جعفری، رئیس سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شهرکرد با تأکید بر اهمیت حفظ و ترویج میراث ناملموس شهری به خبرنگار پردیسان آنلاین می‌گوید: میراث ناملموس، بخشی از هویت فرهنگی شهرکرد است و در قالب دانش‌ها، آیین‌ها، سنت‌های شفاهی، هنرهای مردمی و مهارت‌های بومی، روح زندگی شهری را شکل می‌دهد، این میراث، همان‌گونه که در کنوانسیون ۲۰۰۳ یونسکو تعریف شده، عامل پایداری فرهنگی در برابر چالش‌های مدرنیزاسیون و جهانی‌سازی است.
وی می‌افزاید: در شهرکرد، این میراث در جلوه‌های گوناگونی همچون دیوارنگاری‌های شهری، المان‌های الهام‌گرفته از هنر نمدمالی، برپایی نمایشگاه‌های خوشنویسی و صنایع‌دستی و فعالیت انجمن‌های ادبی نمود پیدا کرده است و تلاش می‌شود با مشارکت هنرمندان محلی، این سرمایه فرهنگی در بستر شهر بازتولید شود.
جعفری با اشاره به پروژه‌های فرهنگی اخیر تصریح می‌کند: «دیوارنگاری‌های شهری» در نقاط مختلف شهرکرد با الهام از نقوش سنتی و طبیعت زاگرس اجرا شده‌اند تا علاوه بر زیبایی بصری، روایتگر هویت بومی و حس تعلق شهروندان به شهر باشند، این آثار بازتابی از زندگی، فرهنگ و هنر مردم شهرکرد هستند و با استقبال گسترده شهروندان همراه بوده‌اند.
وی ادامه می‌دهد: در کنار آن، المان‌های نمدمالی که در پارک‌ها و فضاهای عمومی نصب شده‌اند، نمادی از هنر اصیل و مهارت‌های سنتی هستند، این المان‌ها با ترکیب طراحی مدرن و مواد سنتی، گذشته و حال را به هم پیوند می‌زنند و فرصتی برای آشنایی نسل جوان با هنرهای بومی فراهم می‌آورند.
میراث ناملموس، شناسنامه فرهنگی شهرکرد است
رئیس سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری شهرکرد، برگزاری نمایشگاه‌هایی همچون «رقص قلم» را از اقدامات اثرگذار در ترویج میراث فرهنگی می‌داند و می‌گوید: در این نمایشگاه‌ها، خوشنویسان و هنرمندان صنایع‌دستی با الهام از مضامین محلی و آئین‌های بومی آثار خود را ارائه می‌کنند، این رویدادها ضمن تقویت اقتصاد فرهنگی، بستری برای آموزش غیرمستقیم نسل جوان و جذب گردشگران فرهنگی به شهرکرد فراهم کرده است.
جعفری می‌افزاید: انجمن‌های ادبی و فرهنگی شهرکرد نیز به عنوان مراکز حفظ سنت‌های شفاهی و روایت‌های محلی، نقش مهمی در پویایی فرهنگی شهر دارند، با بهره‌گیری از ظرفیت رسانه‌های دیجیتال و برنامه‌های تعاملی، این انجمن‌ها توانسته‌اند پیوندی میان میراث شفاهی و نسل جدید ایجاد کنند.
وی تأکید می‌کند: این سازمان با اجرای برنامه‌های فرهنگی و هنری متنوع در فضاهای عمومی در تلاش است تا میراث ناملموس را از قالب خاطره و تاریخ خارج کرده و به بخشی زنده از زندگی روزمره شهروندان تبدیل کند، بنابراین برای تحقق این هدف، سیاست‌هایی همچون حمایت از هنرمندان بومی، تأمین منابع مالی پایدار، مستندسازی آثار فرهنگی و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در برنامه‌های فرهنگی در دستور کار قرار گرفته است.
جعفری ادامه می‌دهد: میراث ناملموس، شناسنامه فرهنگی شهرکرد است و ما وظیفه داریم این سرمایه معنوی را حفظ کرده و به زبان امروز برای نسل آینده بازگو کنیم.
به گزارش پردیسان آنلاین، تداوم رویکردهای فرهنگی، گامی ارزشمند در مسیر هویت‌بخشی به شهر و پیوند دوباره مردم با ریشه‌های تاریخی خویش است، هنگامی که هنر در کالبد شهر جریان پیدا می‌کند، دیوارها به روایتگر تاریخ و المان‌ها به نگهبانان فرهنگی بدل می‌شوند.
