به گزارش پردیسان آنلاین، بورس هفته نخست خرداد را با تلاطم پشت سر گذاشت و با اینکه از شدت فشار فروش نسبت به هفته قبل کاسته شد و فضای منفی حاکم بر بازار کمی تعدیل شد اما همچنان تقاضای قوی در بازار شکل نگرفت و خبری از صف‌های خرید سنگین در نمادهای شاخص‌ساز نبود. کارشناسان بازار سرمایه یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد احتیاط در میان معامله‌گران را وجود ابهامات سیاسی و اقتصادی برطرف نشده دانستند و انتظار داشتند انتشار اخبار سیاسی مثبت در هفته‌های بعد، یک محرک قوی برای تغییر مسیر بازار و ایجاد یک جو مثبت در بورس باشد.
در پنج روز معاملاتی هفته گذشته شاخص کل بورس تهران ۰.۶۸ درصد و شاخص هم‌وزن هم بیش از یک درصد رشد کردند با این وجود ورود پول حقیقی به بازار معادل ۴۶۰ میلیارد تومان بود تا مجموع پارامترهای بازار سرمایه نشان از وجود تعادل در مقیاس هفتگی دهند.
انتظار می‌رفت در صورت تقویت اخبار مثبت از فضای سیاسی و ادامه کاهش فشار فروش، می‌توان امیدوار بود که بازار سرمایه در هفته آینده وارد روندی صعودی شود با این حال همچنان باید با دید محتاطانه و مدیریت ریسک به معاملات نگاه کرد زیرا نوسانات در بازار داخلی، در شرایط کنونی می‌تواند به سرعت روندها را تغییر دهد.
خروج ۳.۵ همت سرمایه از بازار
در هفته دوم خرداد نیز تحولات سیاسی بیش از هر عامل دیگری بر رفتار معامله‌گران بورس تهران تأثیر گذاشت، اخباری مانند سفر وزیر خارجه عمان به تهران برای انتقال پیام آمریکایی‌ها به ایران همچنین افزایش شایعات درباره سطح غنی‌سازی و انتشار ادعاهایی چون پیشنهاد ائتلاف منطقه‌ای برای غنی‌سازی اورانیوم از سوی واشنگتن، فضای بازار را به‌شدت تحت تأثیر قرار داد و در نهایت برآیند چهار روز معاملاتی این هفته افت ۰.۸۷ درصدی شاخص کل بورس و ۰.۹ درصدی شاخص هم‌وزن بود.
از سوی دیگر، آمارها از خروج شدید پول حقیقی از بازار حکایت دارند تا جایی که در مدت چهار روز فعالیت بورس در این هفته، مجموع خالص فروش حقیقی‌ها به بیش از ۳.۵ همت رسید؛ رقمی که بیانگر عمق بی‌اعتمادی و نگرانی فعالان حقیقی از چشم‌انداز بازار است و تحلیلگران بر این باورند که بدون کاهش ریسک‌های سیستماتیک و ترسیم چشم‌انداز روشن از روابط بین‌الملل، بورس در وضعیت تدافعی باقی بماند.
حجم معاملات خرد در این هفته کاهش حدود پنج درصدی داشت و در مدت چهار روز معاملاتی هفته دوم خردادماه، متوسط روزانه حجم معاملات خرد سهام، حق تقدم و صندوق‌های سهامی به ۲۶.۵ میلیارد برگه سهم رسید همچنین میانگین ارزش معاملات خرد در این هفته کاهش یافته است؛ به طوری که میانگین هفتگی این شاخص هشت هزار و ۹۹۶ میلیارد تومان شد.
برآیند تراز ورود و خروج پول حقیقی در هفته دوم خرداد، خروج سه هزار و ۵۰۴ میلیارد تومانی پول حقیقی به بازار سهام بود که حدود دو هزار میلیارد تومان پول حقیقی در روز یکشنبه پس از افزایش ریسک‌های سیاسی از بورس خارج شد.
سرایت بی‌اعتمادی به معاملات
مهدی ساسانی؛ کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین اظهار کرد: یکی از موضوعاتی که همواره به بورس آسیب می‌رساند، تصمیمات خلق الساعه و شبانه‌ای است که باعث وارد شدن شوک به سرمایه‌گذاران می‌شود تا در تصمیم‌گیری‌های خود با نگرانی و بی اطمینانی روبه‌رو شوند.
وی با اشاره به انتشار یک نامه محرمانه در هفته گذشته افزود: این نامه محرمانه به دو خودروساز داده شد و تاکید داشت که باید از معاملات فروش آنها جلوگیری شود، نامه به اسم شورای اقتصادی دولت بود اما پس از بررسی، مشخص شد که شورای هماهنگی اقتصادی چنین نامه‌ای نداده بود.
کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: دو خودروساز داخلی نیز بر اساس نامه‌ای که به آنها داده شده بود، شفافیت‌سازی‌هایی انجام دادند و همین موضوع باعث شد که ابهامات بازار سرمایه افزایش پیدا کند و شاهد صف فروش سنگین برای دو خودروساز و تأثیر ناشی از آن بر روی دیگر نمادهای بازار بودیم.
وی تکذیب سازمان خصوصی‌سازی درباره نامه منع واگذاری خودروسازان داخلی را بر کاهش التهابات مؤثر ندانست و ادامه داد: با وجود اینکه سازمان خصوصی‌سازی این موضوع را تکذیب و اعلام کرد که چنین موضوعی برقرار نبوده و دولت همچنان دنبال فروش بلوک‌های خود در دو خودروساز است و سخنگوی قوه قضائیه نیز موضوع را تکذیب کرد اما ترسی که از این بابت به دل سرمایه‌گذاران وارد شده بود به این راحتی رخت بر نبست و به معاملات روزهای بعد نیز سرایت کرد.
یک هفته کم‌رمق
ساسانی یکی از موارد تأثیرگذار بر عملکرد بازار سرمایه در این هفته را نامه‌نگاری‌های بین طرف‌های ایرانی و آمریکایی بر سر مذاکرات هسته‌ای بیان کرد و گفت: این موضوع در زمانی که در بازار ابهام و غیرشفافی وجود دارد می‌تواند به تشدید نوسانات کمک کند همانگونه که هر خبر و تکذیبی که در این مورد منتشر می‌شد، بازار سرمایه به آن واکنش احساسی نشان می‌داد و شاهد این بودیم که یک هفته کم‌رمق را پشت سر گذاشتیم.
وی یکی دیگر از دلایل کم‌رمقی بازار سرمایه در این هفته را اتفاقات در حال رخ دادن در صندوق‌های اهرمی بیان کرد و یادآور شد: شاهد این بودیم که وقتی صندوق‌های اهرمی در شرایط مثبت بازار روندی به خود می‌گیرند که دارای حباب مثبت می‌شوند، مدیران صندوق‌ها سریع اقدام به صدور جدید می‌کنند تا صندوق خود را بزرگ‌تر کنند اما اکنون که حباب منفی این صندوق‌ها گاهی از ۱۰ درصد نیز عبور کرده است هیچ اقدامی برای کاهش حباب منفی خود نمی‌کنند.
این کارشناس بازار سرمایه بخشی از فشار فروشی در بازار را ناشی از حرکت غیرکارشناسی مدیران این صندوق‌ها معرفی کرد و افزود: این باعث شده حباب منفی صندوق‌ها گاهی به بیش از ۱۰ درصد برسد در حالی که NED آنها در روزهای گذشته افت محسوسی نداشته و منطقی این است که قیمت صندوق اهرمی در نزدیکی NED معامله شود اما این اتفاق رخ نداده است.
بحران‌های انرژی در شرکت‌های بورسی
وی همه این اتفاقات را موجب منفی شدن شاخص‌های بورس در هفته دوم خرداد دانست و گفت: طبیعی است که سه روز تعطیلی آخر هفته و مناسبت‌های سه روز پایانی هفته نیز باعث شد که بسیاری از خریداران دست نگه دارند تا ببینند در مذاکرات پیش‌رو چه واکنش‌های سیاسی دریافت می‌شود تا بر اساس آن تصمیم بگیرند که آیا در هفته آینده قصد انجام خرید دارند یا همچنان صبر پیشه می‌کنند تا شرایط بازار بهتر شود.
ساسانی ادامه داد: انتظار می‌رود در هفته آینده در صورت وقوع اتفاقاتی که در نقش حامی قرار بگیرند، شرایط صندوق‌های بزرگ بازار کمی به سمت تعادل پیش برود اما اگر قرار باشد وضعیت مانند هفته قبل دنبال شود احتمال می‌رود که هفته آینده نیز بازار کم رمق با ارزش معاملات پایین همچنین منفی را شاهد باشیم.
وی درباره راهکارهای بازگشت رونق به بازار سرمایه اظهار کرد: رفتار بورس ناشی از فعالیت شرکت‌های حاضر در آن است و هنگامی که این شرکت‌ها بر اساس تصمیمات داخلی با مشکلاتی روبه‌رو هستند لازم است اتفاقاتی رخ دهد که به آنها کمک کند.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به تأثیر مشکلات تأمین برق، گاز و موانع صادراتی ناشی از تحریم‌ها بر شرکت‌های بورسی گفت: همه این مشکلات زیر سایه مذاکرات و رفع تحریم‌ها مانده به همین دلیل از شانزدهم فروردین که مذاکرات ایران و آمریکا آغاز شد، شرایط بازار سرمایه کمی بهتر شد و این موضوع به دلیل چشم‌انداز سرمایه‌گذار نسبت به آینده بازار است.
رفع تحریم، افزایش صادرات و سودآوری
وی تصریح کرد: در صورتی که بین ایران و آمریکا توافقی رخ دهد، می‌تواند منجر به برداشته شدن بخشی از تحریم‌های اقتصادی شود و برداشتن تحریم‌ها همچنین راهی برای افزایش صادرات شرکت‌های بورسی فراهم می‌کند که این موضوع می‌تواند در آینده به افزایش سودآوری آنها ختم شود در نتیجه بازار سرمایه اکنون با این چشم‌انداز معاملات را دنبال می‌کند.
ساسانی بهار را فصل مناسبی برای رشد بورس دانست و گفت: از اواسط فروردین تا اردیبهشت شرایط به خوبی پیش رفت و یک ماه بسیار خوب را در بورس شاهد بودیم اما با مصوبه‌ای که کاهش ضرایب صندوق‌های اهرمی را در پی داشت می‌توان گفت که بورس با شرایط اصلاحی همراه شد و چند هفته‌ای است که شرایط به صورت محتاطانه و اصلاحی پیش می‌رود.
وی بازار را به دنبال یک محرک نقدی یا خبری از مذاکرات سیاسی دانست و افزود: یکی از این محرک‌ها می‌تواند موضوع توافق احتمالی ایران و آمریکا باشد که سرمایه گذاران دارای پول‌های خارج از بازار سرمایه را تشویق خواهد کرد تا به قصد خرید سهام به سمت بازار سرمایه و تابلو معاملات بیایند.
شمشیر دو لبه تقسیم سود
این کارشناس بازار سرمایه درباره تأثیر فصل تقسیم سود در رونق بازار توضیح داد: با توجه به اینکه تقسیم سود بسیاری از شرکت‌ها اکنون رقم بالایی نیست به عنوان مثال نمادهای گروه بانکی P بر E یک و دو اما تقسیم سود حداکثر ۱۰ درصدی دارند و هرچقدر هم که سود زیادی بسازند چون آن را تقسیم نمی‌کنند باعث جذابیت نماد آنها نخواهد شد.
وی افزود: شرکت‌های پتروشیمی نیز تقسیم سود خوبی را دارند اما در کنار آن مشکلات و ریسک‌های خاص خود را که یکی از آنها گاز در شش ماهه دوم و دومی برق در نیمه نخست سال است، شرکت‌های فولادی نیز با همین موضوع دست و پنجه نرم می‌کنند.
ساسانی موضوع سود نقدی را یک شمشیر دو لبه در بازار سرمایه دانست و گفت: از یک سو شرکت‌هایی که سودهای خوبی دارند امکان تقسیم سود بالا ندارند و از سوی دیگر دسته دیگری که سود بالایی تقسیم می‌کنند در شرایط کنونی با ریسک‌ها خاصی دست و پنجه نرم می‌کنند بنابراین به نظر می‌رسد که موضوع مجامع نمی‌تواند آنقدر که باعث رونق پایدار در بازار سرمایه برای امسال شود.
زیان صنایع از قیمت‌گذاری دستوری
از سوی دیگر حمید میرمعینی، کارشناس اقتصادی قیمت‌گذاری دستوری را موجب زیان برخی صنایع دانست و گفت: سرمایه‌گذاران به‌دلیل این سیاست تمایلی به خرید سهام این گروه‌های صنعتی ندارند و هنگامی که یک شرکت نمی‌تواند محصولات خود را متناسب با هزینه‌های واقعی بفروشد، حاشیه سود کاهش پیدا می‌کند و سرمایه‌گذاران به دنبال گزینه‌های سودآورتر می‌روند.
وی خروج تدریجی از قیمت‌گذاری دستوری، ایجاد سازوکارهای شفاف اقتصادی و هدفمندسازی یارانه‌ها از جمله راهکارهای بهبود وضعیت اقتصادی و افزایش سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولید بیان کرد و ادامه داد: بازار سرمایه همچنین نیازمند ایجاد اعتماد و کاهش ریسک‌های ناشی از سیاست‌های غیرشفاف است. بدون اجرای اصلاحات بنیادین، اقتصاد ایران با مشکلات بیشتری در زمینه تأمین مالی، رشد صنعتی و مدیریت منابع انرژی مواجه خواهد شد
این کارشناس اقتصادی با اشاره به مشکلات سودآوری شرکت‌ها ادامه داد: در کنار چالش‌های قیمت‌گذاری، وضعیت بازار تحت تأثیر نگرانی‌های سیاسی نیز قرار دارد. با نزدیک شدن به تعطیلات آخر هفته، برخی سرمایه‌گذاران از ترس انتشار اخبار منفی مرتبط با مذاکرات اقدام به خروج سرمایه کرده‌اند البته اگر در روزهای آینده خبرهای مثبتی منتشر شود، احتمال بازگشت همین نقدینگی به بازار سهام وجود دارد.
وی با تاکید بر اهمیت اصلاح سیاست‌های قیمت‌گذاری و نظام یارانه‌ای برای دستیابی به رشد پایدار و جلوگیری از بحران‌های اقتصادی توضیح داد: خروج تدریجی از قیمت‌گذاری دستوری، ایجاد سازوکارهای شفاف اقتصادی و هدفمندسازی یارانه‌ها از جمله راهکارهایی است که می‌تواند زمینه‌ساز بهبود وضعیت اقتصادی و افزایش سرمایه‌گذاری در بخش‌های تولیدی شود. همچنین بازار سرمایه نیازمند ایجاد اعتماد و کاهش ریسک‌های ناشی از سیاست‌های غیرشفاف است.
به گزارش پردیسان آنلاین، در مجموع، عملکرد بورس در هفته دوم خرداد نشاندهنده تداوم فضای بی‌اعتمادی و احتیاط در میان سرمایه‌گذاران است؛ فضایی که بیش از هر چیز، تحت تأثیر ابهامات سیاسی، تصمیمات غیرمنتظره و مشکلات ساختاری بازار قرار دارد. خروج قابل توجه سرمایه حقیقی، کاهش حجم و ارزش معاملات و واکنش‌های هیجانی به اخبار و شایعات، همگی نشانه‌هایی از شکنندگی وضعیت فعلی بازار سرمایه هستند.
با این حال، کارشناسان معتقدند که در صورت انتشار اخبار مثبت از مذاکرات سیاسی و کاهش ریسک‌های سیستماتیک، می‌توان به بازگشت رونق به بورس امیدوار بود. تحقق این امر، مستلزم اصلاح سیاست‌های اقتصادی، افزایش شفافیت و اعتمادسازی در فضای بازار است. تا آن زمان، به نظر می‌رسد بورس همچنان در وضعیت تدافعی و کم‌رمق باقی بماند و سرمایه‌گذاران نیز با رویکردی محتاطانه، تحولات پیش رو را دنبال خواهند کرد.
