به گزارش پردیسان آنلاین، در سال‌های اخیر، کشور با چالش‌های چندگانه در بخش انرژی روبه‌رو شده است. افزایش تقاضا برای برق، تورم بالای هزینه‌های تولید و وابستگی به سوخت‌های فسیلی، دولت را مجبور کرده تا سیاست‌های جدیدی را برای مدیریت مصرف و بهینه‌سازی منابع انرژی اجرا کند. در این راستا، سال ۱۴۰۴ شاهد اجرای تعرفه‌گذاری پلکانی برق برای مشترکان پرمصرف است. این سیاست با هدف کاهش اسراف، تحقق عدالت اجتماعی و هدایت مصرف‌کنندگان به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر مانند خورشیدی طراحی شده است.
هزینه برق برای مشترکان خانگی با مصرف بیش از ۲.۵ برابر الگو، تا ۴۰ برابر نسبت به کم‌مصرف‌ها افزایش پیدا کرد. همچنین، استفاده از کنتورهای هوشمند برای محدودسازی مصرف در شهرهای بزرگ مانند تهران اجباری شد. این اقدامات در حالی گرفته شده است که تنها ۲ درصد از مشترکان خانگی، ۱۰ درصد از مصرف برق بخش خانگی را به خود اختصاص داده‌اند.
سیاست‌های جدید تعرفه‌گذاری برق در سال ۱۴۰۴
در سال ۱۴۰۴، وزارت نیرو تعرفه‌گذاری پلکانی را برای برق مشترکان خانگی و صنعتی اجرا کرد. بر اساس این سیاست، مشترکانی که مصرف آنها بیش از حد مجاز تعیین شده (الگوی مصرفی) باشد، مجبور به پرداخت هزینه‌های قابل توجهی خواهند شد. برای مثال، مشترکان خانگی با مصرف بیش از ۲.۵ برابر الگو، تا ۴۰ برابر بیشتر از کم‌مصرف‌ها هزینه پرداخت می‌کنند.. این سیاست با هدف تشویق مصرف‌کنندگان به کاهش اسراف و مدیریت بهتر منابع انرژی طراحی شده است.
در کنار تغییر تعرفه، دولت اقدام به نصب کنتورهای هوشمند در مناطق پرمصرف کرده است. این کنتورها قادرند مصرف برق را به‌صورت زنگ‌دار کنترل کنند و در صورت تجاوز از حد مجاز، مصرف را محدود کنند. این طرح از اردیبهشت ماه ۱۴۰۴ در شهرهای بزرگ مانند تهران اجرا شد. هدف اصلی این طرح، جلوگیری از افت فشار برق در ساعات اوج مصرف و کاهش بار شبکه است.
این سیاست‌ها بر اساس برنامه هفتم توسعه کشور طراحی شده‌اند. تبصره ۳ ماده ۱۵ این قانون، دولت را موظف می‌کند تا تعرفه‌های برق و گاز را به‌گونه‌ای تعیین کند که مشترکان پرمصرف هزینه واقعی انرژی را بپردازند. این امر با هدف حذف یارانه‌های ناعادلانه و تحقق عدالت اجتماعی انجام شده است.
حسین عربی، اقتصاددان دانشگاه تهران، معتقد است: این سیاست گامی خوب در جهت کاهش یارانه‌های ناعادلانه است، اما باید با حمایت‌های هدفمند از خانوارهای کم‌درآمد همراه شود تا بار مالی ناشی از افزایش قیمت‌ها برای این گروه کاهش پیدا کند. همچنین، محمد رضا احمدی، کارشناس انرژی، می‌گوید: استفاده از کنتورهای هوشمند می‌تواند به مدیریت بهتر مصرف کمک کند، اما نیاز است تا زیرساخت‌های فنی و حقوقی آن به‌خوبی تقویت شود.
به گزارش پردیسان آنلاین، سیاست‌های تعرفه‌گذاری پلکانی و محدودسازی مصرف برق در سال ۱۴۰۴ گواهی بر تعهد دولت در مدیریت مصرف انرژی و تحقق عدالت اجتماعی است. با این حال، موفقیت این طرح‌ها به تطبیق با واقعیت‌های اقتصادی و اجتماعی بستگی دارد. افزایش هزینه برق برای پرمصرف‌ها می‌تواند به کاهش اسراف و بهینه‌سازی منابع انرژی کمک کند، اما نیاز است تا حمایت‌های هدفمند از گروه‌های کم‌درآمد و توسعه زیرساخت‌های فنی تقویت شود. در نهایت، انرژی نه‌تنها یک نیاز اقتصادی، بلکه یک حق انسانی است که دسترسی به آن باید از طریق سیاست‌های عادلانه تضمین شود.
