اشاره: هوش مصنوعی را می توان یکی از بزرگترین ابداعات و اختراعات بشر به دلایل زیادی همچون کمک به پیشرفت بشریت و نقش داشتن در مسائل امروزی معرفی کرد؛ در همان بدو ورود هوش مصنوعی به عرصه های جهانی تأثیرات آن را در سازمان ها و دستگاه های بزرگ قابل مشاهده بود و در میان مردم نیز صحبت های از کاربردهای آن شنیده می شود،.

هوش مصنوعی زمینه ساز ظهور تغییرات زیادی در زمینه های مختلفی همچون فرهنگ جوامع بشری است ؛ ایران همواره در گسترش فرهنگ و پیشرفت علم، نقش مهمی در میان کشورهای جهان اسلام داشته و بدین دلیل از تکنولوژی های روز دنیا برای رسیدن به اهداف خود از جمله اهداف اسلامی و فرهنگی خود بهره برده است.

از این‌رو خبرنگار سرویس فرهنگی اجتماعی پردیسان آنلاین، با حجت الاسلام غریبی دبیر کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای تخصصی حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی در این زمینه گفت‌وگویی انجام داده است که در ادامه می خوانیم:

رسا ـ ماهیت و تعریف هوش مصنوعی چیست؟

اولین بار در سال ۱۹۵۶ بحث هوش مصنوعی مطرح شد ولی تاکنون تعریف دقیقی از هوش مصنوعی ارائه نشده است؛ سامانه های که مانند انسان عمل یا فکر می کنند را هوش مصنوعی می نامند به عبارتی شبیه سازی سامانه ها، ماشین ها و رباط ها و این اموری که از این سنخ هستند هوش مصنوعی می گویند.

هوش طبیعی آنچیزی است که در غیر انسان و در جمادات طوری شبیه سازی شده که به شکل هوش انسان عمل کند را هوش مصنوعی می گویند.

هوش مصنوعی داده های است که در اختیار رایانه قرار می گیرد تا نحوه عملکرد انسان را انجام دهد، خصوصیت هوش مصنوعی این است که موقعیت های که از قبل تعریف نشده و انعطاف بالای دارند را بتواند پاسخ دهد، تمایزها و شباهت ها را تشخیص دهد، تجزیه و تحلیل اطلاعات و نتیجه گیری داشته باشد، برقراری ارتباط دوطرفه، داشتن توانایی آموختن از داده ها اموری است که در خصوصیات هوش مصنوعی لازم است.

هوش مصنوعی به خاطر آن کارایی که دارد هر روز به صورت پررنگ تر در زندگی انسان ها ادامه دارد از این جهت اهمیت ویژه ای پیدا کرده است، پیش بینی های که از قبل در این مورد بوده، رصد و آینده پژوهی که مطرح بوده، همه بیانگر این است که در آینده با این سرعت سیر تحولات، شاهد رخدادهای هستیم که می تواند در زندگی انسان تاثیر گذارد.

هوش مصنوعی ضعیف و قوی داریم، هوش مصنوعی قوی اکنون در دسترس نیست اما براساس مسائلی که مطرح شده است، محققین می گویند اگر به آنجایی برسیم که شبیه سازی هوش مصنوعی نسبت به هوش انسان به گونه ای شود که تمام قابلیت ها یا اقلا قدر وسیعی از قابلیت های انسان با هوش مصنوعی تدارک شود جهش علمی زیادی اتفاق خواهد افتاد.

عده ای این امر را دست نیافتنی می دانند اما عده ای زیادی می گویند که شدنی نیست و با داده های که در اختیار هوش مصنوعی قرار می گیرد قابلیت های جدیدی را مشاهده می شود، آنها می گویند که بعید نیست که در آینده به آن هوش مصنوعی قوی برسیم.

تاثیرگذاری هوش مصنوعی در یک امور در جلوی چشم ما است و اکنون می بینیم که به این مسئله پرداخته می شود، در امور مختلف می بینیم که هوش مصنوعی دخیل و موثر است، بحث الگوریتم های یادگیری ماشین و تحلیل داده که روندهای اقتصادی را تشکیل می دهند و می توانند از طریق آن داده ها شما را به هدفی که دنبال هستید برسانند و در بحث بورس و بازار سرمایه از هوش مصنوعی استفاده می شود.

در حوزه کسب و کار آمار نشان می دهد درآینده چه مقدار شاهد استفاده از این فناوری هستیم، از طریق هوش مصنوعی فضای جدیدی در حوزه پیش بینی بازی های ورزشی ایجاد شده، در فضای مجازی پررنگ ترین مقولات تاثیر هوش مصنوعی است، در پلتفرم های مانند اینستاگرام و غیره براساس داده های که از شما به دست می آورند و با تحلیل داده ها به این می رسند که شما به چه چیزهای علاقه دارید و در آنچه به شما پیشنهاد می شود از این داده ها استفاده می شود.

تشخیص چهره و صدا نیز از دیگر کاربردهای هوش مصنوعی است استفاده از صدا و چهره دیگران برای ساخت ویدیو نیز از کاربردهای جدید هوش مصنوعی است، براساس هوش مصنوعی انقلابی در بعضی بخش ها به وجود می آید، چت جی بی تی با توجه به داده های گسترده ای که در اختیار دارد امور زیادی مانند تولید شعر، آهنگ و مقاله را در اختیار شما قرار می دهد، این شیوه می تواند چقدر در آینده در شیوه های آموزش دخیل باشد و برای رسیدن به داده های که الان رسیدن به آن خیلی دقیق است لازم است.

پلتفرهای که برای شما تصویر سازی کمک می کنند تادر عرض چند ثانیه براساس داده های گفتاری تصاویر خیلی با کیفیت را در اختیار شما گذارند تا در مسائل مهندسی از تاثیرگذاری آن استفاده شود.

رسا ـ تهدیدات و آسیب های فرهنگی هوش مصنوعی در آینده را چگونه ارزیابی می کنید؟

هوش مصنوعی یک قابلیت است که نمی توان نگاه صفر و صدی به آن داشت، این اختیار را خدای متعال به ما داده است که عالم شویم و اگر شهوت و غضب بر علم حاکم شود این علم سر از بمب در می آورد برای کشتار و اگر علم حاکم بر شهوت و غضب باشد در خدمت بشر قرار خواهد گرفت.

باتوجه به ظرافت و حساسیتی که هوش مصنوعی دارد و شبیه سازی به هوش انسان است همان خطراتی که هوش انسان اگر تحت شهوت و غضب باشد می تواند داشته باشد، هوش مصنوعی ممکن است باعث از بین رفتن بعضی کسب و کارها شود که خیلی جدی نیست؛ زیرا بعد از مدتی می توانیم جایگزین کنیم، وقتی متکی به هوش مصنوعی شوید در روابط اجتماعی افراد موثر است و ممکن است مهارت های روابط اجتماعی افراد را مختل کند، هوش مصنوعی می تواند قدرت خلاقیت انسان را تحت تاثیر قرار دهد و فضای همدلی انسان ها از این طریق ممکن است تحت الشعاع قرار بگیرد.

رسا ـ فرصت های فرهنگی هوش مصنوعی در آینده را چگونه ارزیابی می کنید؟

شکل جدید از زندگی نیاز به فکر و برنامه ریزی دارد و جلو تر از اینکه این اتفاق بیفتد باید برنامه ریزی داشته باشیم، اساتید در این موضوع بحث و بررسی دارند که از اندوخته آنها باید استفاده کرد، تمام انسان ها چارچوبی دارند از ابتدای خلقت که در حوزه نیازها جلو می رویم، شکل به دست آوردن نیاز ها تعقییر می کند، اگر معرفت شناسی دقیقی نسبت به انسان ها داشته باشیم و این نیازها شناخته شود، علمی که دسترسی به این نیازها را برای ما تسهیل کند با یک رصد و آینده پژوهی همراه شود طبعیتا نسبت به راهکارهای مواجه به همه آن قابلیت ها جدید ذهنیت مناسبی داشته باشیم و برای آن برنامه ریزی کنیم.

ما باید با فضای رشد علم همراه شویم اما در چاچوبی که مبانی معرفتی ما اجازه می دهد آن را کنترل کنیم، وقتی صحبت از ورود به حریم خصوصی می شود از ابتدای که شریعت بوده این کار منع شده است و اکنون در فضای هوش مصنوعی با توجه به دلایلی منع می شود.

سند هوش مصنوعی با بررسی ابعاد فرهنگی اجتماعی در شورای عالی انقلاب فرهنگی در حال تدوین است و ملاحظاتی در آن رعایت شده است تا بهره گیری اصولی از این فناوری حاصل شود.