با توجه به اهمیت انتخابات در تعیین میزان مشارکت سیاسی و تعیین جایگاه افکار عمومی در کشور، رسانه‌ها به‌عنوان رکن چهارم دموکراسی در هر سطح و با هر تکنیکی که پیام را منتشر کنند، نقشی بی‌بدیل دارند و اهداف عمده‌ای را دنبال می‌کنند، بر این اساس نیاز است که نقش این رکن اساسی به‌خوبی تبیین شود.
به گزارش پردیسان آنلاین، انتخابات در کنار دیگر سازوکارهای مشارکت مردم به‌صورت انفرادی، جمعی، یا گروهی یا صنفی، مهم‌ترین، بارزترین و قابل اندازه‌گیری‌ترین نوع مشارکت افراد در عرصه سیاسی است؛ انتخابات از یک‌سو، پایه‌های اجتماعی قدرت سیاسی و اخلاق اجتماعی شهروندی را نشان می‌دهد و از سوی دیگر، ملاک خوبی برای ارزیابی توزیع قدرت در جامعه است.
با توجه به اهمیت انتخابات در تعیین میزان کمی و کیفی مشارکت سیاسی و تعیین جایگاه افکار عمومی در روندهای کلان سیاسی کشور، بررسی تأثیر رسانه‌ها بر رفتار انتخاباتی اهمیت ویژه‌ای خواهد داشت، در واقع رسانه‌ها، قابلیت مدیریت، کنترل، نظارت و هدایت روندهای انتخاباتی را دارند؛ امروزه رسانه‌ها به‌صورت گسترده با مسائل خرد و کلان جامعه درآمیخته‌اند و جزئی از ساختار سیاسی، اجتماعی، فرهنگی هر کشور را تشکیل می‌دهند، ضمن آنکه به‌عنوان مجراهای اطلاع‌رسانی و انتقال اخبار و اطلاعات و دیدگاه‌ها نیز مطرح هستند.
رسانه‌ها در هر سطح و با هر تکنیکی که پیام را منتشر کنند، افکار عمومی را مخاطب قرار می‌دهند و اهداف عمده‌ای را دنبال می‌کنند که مدیریت بر مشارکت سازنده و پویایی سیاسی اجتماعی مردم از آن جمله است؛ هر کس و هر گروهی که به دلیل اهداف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی نیاز به تأثیرگذاری بر افکار عمومی داشته باشد و بخواهد حوزه عمومی را از خود متأثر و با خود همسو کند، نیاز به استفاده از انواع رسانه‌ها دارد.
رفتار انتخاباتی متأثر از تبلیغات را می‌توان به دو دسته اصلی رسانه‌ای و غیررسانه‌ای تقسیم کرد و در عرصه رسانه‌ای باید گفت که در ایام انتخابات تلویزیون فراگیرترین رسانه به حساب می‌آید؛ در واقع در هر کشور تلویزیون جریان اصلی رسانه‌ای شمرده می‌شود؛ تلویزیون با تأثیری که بر چشم‌ها می‌گذارد، از مؤثرترین عضو برای انتقال پیام و شکل‌دهی ذهنیت مثبت یا منفی نسبت به نامزدهای انتخاباتی استفاده می‌کند و بر این اساس مناظره‌های انتخاباتی میان رقبای اصلی بیشترین تأثیر را بر مخاطبان می‌گذارد، حتی زاویه‌ای که دوربین تلویزیونی انتخاب می‌کند می‌تواند در ارائه چهره‌ای مقتدر یا ضعیف، مهربان یا خشن و صمیمی یا رسمی از نامزدها مؤثر باشد.
وقتی رسانه فضا را برای آمدن هیتلر آماده می‌کرد!
علیرضا احساندوست، کارشناس مسائل سیاسی معتقد است که رسانه در دنیای قرن ۲۰ و ۲۱ حرف اول و آخر را می‌زند و در این باره اظهار می‌کند: غرب با توجه به برنامه‌ریزی بلندمدت خود، رسانه را از نظر کمی و کیفی در اختیار خود قرار داده است.
وی ادامه می‌دهد: حدود ۹۰ درصد از جهان در اختیار رسانه است و بر همین اساس است که دنیای غرب با هوشمندی و برنامه‌ریزی توانست رسانه را ایجاد کرده و در ادامه آن را در سطح جهان توسعه و گسترش دهد.
کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به نقش رسانه‌ها در آماده‌سازی افکار توضیح می‌دهد: گوبلز، وزیر تبلیغات دولت هیتلر در جنگ جهانی دوم بود که قبل از حمله نظامی هیتلر به کشورها، با رادیو و نشریات افکار عمومی کشور را مورد هدف قرار می‌داده و آن‌ها را برای پذیرش لشکر هیتلر آماده می‌کرده و در این راستا هیتلر همیشه بر این نکته تاکید داشته است که دروغی بگویید که بزرگ باشد و آن را مدام تکرار کنید.
احساندوست با اشاره به فضای حاکم بر جو انتخاباتی کشور می‌گوید: فضای انتخابات، ترکیبی از فضای سیاسی و تبلیغاتی است و در این موضوع یکی از تفاوت‌های مشهود ایران با غرب موضوع اخلاق است.
وی با اشاره به نقش تبلیغاتی رسانه‌ها در فضای انتخابات عنوان می‌کند: رسانه‌ها رکن چهارم دموکراسی شناخته می‌شوند، اما در هر حال هر رسانه‌ای به نوعی مدیریت می‌شود و با توجه به همین نکته است که نباید از نقش بی‌بدیل رسانه در جهت‌دهی افکار غافل شویم.
کارشناس مسائل سیاسی ادامه می‌دهد: برخی معتقدند که رسانه باید مطابق سلیقه هر نفر تولید محتوا داشته باشد، در حالی که دولت جمهوری اسلامی باید بهترین‌ها را تولید کند، چرا که وظیفه هدایت جامعه را بر عهده دارد و بر این اساس است که حضرت امام (ره) بیان کردند صدا و سیما دانشگاه است.
رعایت اخلاق، اصلی‌ترین دغدغه برگزاری مناظرات
احساندوست با یادآوری اینکه رسانه خود اقتصاد و سیاست است و در این مسیر شاهدیم که با اعلام یک خبر راست یا دروغ می‌توان سبدهای رأی را جابه‌جا کرد، خاطرنشان می‌کند: با توجه به مدیریت تبلیغات انتخابات، نقش صدا و سیما در انتخابات نقشی برجسته است و در ادامه نیز فضای مجازی نیز نقشی مهم دارد.
وی در پایان با بیان اینکه طراحی‌های صدا و سیما بر اساس عدالت است، عنوان می‌کند: از زمانی که مناظره‌ها به صدا و سیما آمد، یکی از نگرانی‌ها بحث اخلاق بوده و هست و از ابتدای انقلاب تاکنون می‌توان گفت دو نفر اخلاق انتخاباتی را به‌طور کامل رعایت کردند؛ شهید بهشتی و رئیسی.
به گزارش پردیسان آنلاین، رسانه‌ها در دوران کنونی، به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی مردم تبدیل شده‌اند و بر این اساس شاهدیم که مردم در طول شبانه‌روز، از محتواهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، آموزشی و سرگرمی رسانه‌ها استفاده می‌کنند.
باید گفت که نسل کنونی جامعه که از ابتدای حیات همراه با رسانه‌ها رشد کرده است، در دنیای اطلاعاتی و ارتباطی امروز، بخش عظیمی از فرهنگ، ارزش‌ها و هنجارهای جامعه خود و دیگر جوامع را از رسانه‌ها دریافت می‌کنند و بر این اساس نفوذ و تأثیر رسانه تا جایی است که برخی از نظریه‌پردازان ارتباطی بر این باورند که رسانه‌ها اولویت ذهنی و حتی رفتاری ما را تعیین می‌کنند و اگر چگونه فکر کردن را به ما یاد ندهند، این را که به چه چیزی فکر کنیم به ما می‌آموزند؛ بر همین اساس، با توجه به نقش تأثیرگذار رسانه بر تمام اعضای جامعه به‌ویژه نسل‌های کنونی، نقش رسانه‌ها به عنوان یکی از دستگاه‌های فراگیر، گسترده و در دسترس همه در انتقال محتوای انتخاباتی و در چگونگی شکل‌گیری رفتارها ی سیاسی مؤثر و تعیین‌کننده است.
Saturday, 29 June , 2024