به گزارش پردیسان آنلاین، حضرت آیت الله جوادی آملی  در بیست و ششمین اجلاسیه نشست دوره ای اساتید سطوح عالی و خارج حوزه علمیه قم که شامگاه ۱۶ آبان ۱۴۰۳ در مسجد امام حسن عسکری(ع) برگزار شد، با اشاره به سالروز ولادت حضرت زینب سلام الله علیها ابراز داشتند:  عید پربرکت میلاد عقیله عرب و عجم، عقیله بنی هاشم، زینب کبری سلام الله علیها را به پیشگاه حضرت ختمی امامت و دودمان وحی و نبوت و شما وارثان قرآن و عترت و حافظان قرآن و عترت و معلمان قرآن و عترت و مبلغان قرآن و عترت، تهنیت عرض می کنیم

معظم له بیان داشتند: وجود مبارک زینب کبری سلام الله علیها بهترین، عالی ترین و پرتوفیق ترین اسوه برای آسیب دیدگان فلسطین، غزه و لبنان و … بودند و هستند چرا که هر کس ناله ای بکند، می گوید «یا زینب» صبر و بردباری و استقامت این بانو برای همه آسیب دیدگان، الگو است. گرچه از ذات اقدس اله باید مسألت بکنیم هر چه زودتر اسرائیل را به عذاب الیم گرفتار کند و صهیونیست را ریشه کن نماید و شرّ آنها را به خودشان برگرداند؛ ولی می دانیم اگر حوزه و دین نباشد، همین درندگی هست. آنچه جامعه را عاقل و عطوف می کند، مراکز فرمان الهی است. همین گفته های الهی، که قیامتی هست؛ برزخی هست؛ انسان نابود نمی شود؛ نمی پوسد؛ از پوست به در می آید؛ … این حرف ها انسان را زنده نگه می دارد. انسان مطمئن است کاری که امروز انجام داد، فردا نتیجه اش را می بیند؛ وقتی بداند که هرگز از بین نمی رود، مواظب کارها و رفتار خودش است.

این مرجع تقلید راجع به شخصیت حضرت زینب سلام الله علیها، اظهار داشتند: همه ما شنیدیم و در کتاب ها دیدیم در کوفه عبیدالله بن زیاد به حضرت زینب سلام الله علیها چندین زخم زبان زد؛ از جمله گفت «کیف رأیت صنع الله بأخیک»؛ با این بیان می خواست حضرت سلام الله علیها را که مجروح بود، مجروح تر کند؛ اما حضرت فرمود: «ما رأیت الا جمیلا» ما جز زیبایی ندیدیم، این کلام یک تو دهنی عبادی سیاسی است.

ایشان افزودند: مستحضرید که ذات اقدس اله فرمود ما یک ملک داریم که آسمان و زمین است؛ یک ملکوت داریم که درون اینها است؛ ملکوت را فقط انبیاء و اولیای خاص می بینند؛ آن هم به ارائه الهی. ارائه از آن سوی است و رؤیت از سوی انبیا و اولیا است؛ که فرمود: ﴿وَ کَذلِکَ نُرِی إِبْراهِیمَ مَلَکُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْض). فرمود ما باطن عالم را نشان ابراهیم دادیم و او به آسانی آتش را استعمال کرد. او از آن طرف وارد آتش شد و ما از این سو گفتیم ﴿یا نارُ کُونِی بَرْداً وَ سَلاماً عَلی‏ إِبْراهِیم‏) اینها کار ملکوتی است. هم به او نشان دادیم که آسیب نمی بیند؛ هم  به نار دستور دادیم که گلستان باشد. این ابراهیم خلیل است که اهل رؤیت است؛ اما به ما دستور دادند که اهل نظر باشیم. بین نظر و رؤیت، در عرب، بین نگاه و دیدن در عجم، خیلی فرق است. گاه نظر، به رؤیت می رسد و گاهی هم نمی رسد. فرمود شما نگاه کنید تا شاید برسید.

حضرت آیت الله جوادی آملی در ادامه بیان داشتند: آنچه که بهره ما است و در قرآن کریم به آن ترغیب شدیم، نظر است. فرمود: ﴿أَ وَ لَمْ یَنْظُرُوا فی‏ مَلَکُوتِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما خَلَقَ اللَّهُ مِنْ شَیْ‏ءٍ) اما درباره ابراهیم خلیل قرآن به گونه دیگری سخن می گوید، درباره پدر ما ابراهیم علیه السلام است که سخن از رؤیت می شود. در این کتاب آمده است شما بچه های ابراهیم خلیل هستید. «مِلَّهَ أَبیکُمْ إِبْراهیمَ) شما بزرگ زاده هستید؛ خودتان را ارزان نفروشید. شما پیغمبرزاده اید. ﴿ مِلَّهَ أَبیکُمْ إِبْراهیمَ هُوَ سَمَّاکُمُ الْمُسْلِمینَ» چرا خودتان را ارزان می فروشید؟ چرا پی این و آن می روید؟ ﴿وَ مَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ قیلا). خداوند متعال می فرماید شما آقازاده و پیغمبرزاده اید؛ پدر شما ابراهیم است؛ و ما ملکوت را نشان پدرتان دادیم؛ شما هم نگاه نکنید، بلکه ببینید. ﴿أَ وَ لَمْ یَنْظُرُوا فی‏ مَلَکُوتِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ) نظر است؛ که گاه به رؤیت می رسد و گاه نمی رسد. ملکوت، باطن عالم است و وجود مبارک عقیله عرب و عجم، عقیله اسلامی، عقیله مسلمانان، زینب کبری صلوات الله و سلامه علیها اهل ملکوت بود.

ایشان افزودند: در قرآن کریم آمده است وقتی انسان مؤمن است و می میرد، فرشته با ادب نازل می شود و احترام می کند ﴿الَّذینَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلائِکَهُ طَیِّبینَ یَقُولُونَ سَلامٌ عَلَیْکُمْ ادْخُلُوا الْجَنَّهَ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُون‏) ما خبر نداریم مؤمنی که در حال موت است، چه حالی دارد. اما این آیه می فرماید مؤمن که از دنیا می رود، ما از ملکوت، به حضور او فرشته می فرستیم، سلام عرض کند؛ احترام کند و جانش را بگیرد. ما نمی بینیم که چه موجوداتی در آن لحظات آمدند؛ تنها می بینیم که جسدی سرد شد. در کربلا عده زیادی بودند که جزو این آیه شریفه بودند. نه تنها سیدالشهدا علیه السلام و قمر بنی هاشم، بلکه همه شهدا از کودک و بزرگ اینچنین بودند. آنها کسانی بودند که به بهترین وجه جان دادند؛ و در هنگام قبض روح آنها دسته دسته فرشتگان آمدند؛ همه آنها را زینب کبری سلام الله علیها می بیند؛ پس چگونه نگوید «ما رأیت الا جمیلا». این فخر نیست؟! برای هر پیغمبری فخر است. از آن سو برای هر یک از اولیا هم این مطلب فخر هست؛ زینب کبری آن را هم می بیند برای قبض روح کسانی که راه را بستند و بیراهه رفتند؛ کسانی که راه گناه را طی کردند، می بیند که ملائکه برای آنها هم می آیند اما ﴿ وَ لَوْ تَری‏ إِذْ یَتَوَفَّی الَّذینَ کَفَرُوا الْمَلائِکَهُ یَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبارَهُمْ وَ ذُوقُوا عَذابَ الْحَریق‏‏﴾ زینب کبری آنها را می بیند که ملائکه به صورت آنها سیلی می زنند. پس چرا نگوید «ما رأیت الا جمیلا». اگر قرآن نگفته بود، مطلب دیگری بود؛ اما هر دو را قرآن گفته است؛ کربلا هم ظرف سیلی زدن بود؛ هم ظرف عرض ادب بود؛ و زینب کبری سلام الله علیها هر دو را دید. اگر چه زینب تنها شد؛ و بنا بر گفته همه محققین، «ثم رقت و بکت»؛ چرا که جنبه عاطفه است؛ اما در جواب «کیف رأیت صنع الله بأخیک» باید عقیلانه حرف بزند و بفرماید: «ما رأیت الا جمیلا» در کربلا هر چه دیدیم، به نفع ما بود؛ هم آن سیلی زدن ها؛ هم آن عرض ادب ها و احترام ها.

معظم له خاطرنشان کردند: این است زینب کبری، که امام سجاد علیه السلام درباره ایشان می فرماید: «أنت بحمد الله عالمه غیر معلمه» یعنی در مکتب معلمی الهی درس خوانده است. این کار ولایی و سیاسی زینب کبری است؛ او با کلامش دهان ابن زیاد را بست. در صف شما هر چه دیدیم، به نفع ما بود؛ و هر چه در صف خود دیدیم، به نفع ما بود. «ما رأیت الا جمیلا» و درست گفت. و این می شود رؤیت ملکوتی زینب. چون مشاهده کرد و این جمال و جلال را دید.

این مرجع تقلید بیان کردند: زینب کبری سلام الله علیها چند کار عمیق سیاسی و علمی انجام داده است؛ چه اینکه برابر کلام قرآن، هم عارفانه سخن گفت و هم متکلمانه. عبیدالله بن زیاد پرسید آن جوان کیست؟ گفتند «علی بن الحسین» است. گفت علی بن الحسین را که خدا در کربلا کشت. منشا این حرف ها را باید دانست که از کجا در آمده است. باید دانست که اموی ها، جبر را تبلیغ و تفویض را خفه می کردند؛ تا به این ترتیب، همه نقص ها و نقض های حکومتی را بر عهده قضا و قدر الهی بگذارند. اموی ها این کار را پیش گرفتند و تا حدودی هم موفق شدند؛ و ابن زیاد نیز بر اساس همین تفکر، گفت «علی بن الحسین را که خدا در کربلا کشت».و دیگر نگفت سپاهیان ما او را کشتند. زینب کبری سلام الله علیها فورا برای ابطال جبر فرمود: او را خدا نکشت؛ بلکه لشکریان شما و فتنه شما علی بن الحسین را کشتند. اینجا حضور فلسفی سیاسی عقیله بنی هاشم است. آنجا حضور کلامی ولایی عقیله بنی هاشم است. این می شود زینب کبری؛ بحث صرف صبر کردن نیست، صرف صبر، انسان را عقیله بنی هاشم نمی کند. زینب کبری بطلان جبر را تصریح کردند.

معظم له خاطرنشان کردند:  اگر کلام زینب است، با سیاست، همراه بود؛ اگر عرفان زینب است، با سیاست، همراه بود؛ و اگر صبر و بردباری زینب است، با استقامت همراه بود؛ و این می شود زینب کبری. این است که عقیله بنی هاشم می تواند سندی باشد برای حوزه های علمیه. چرا که هم متکلمانه حرف زد؛ هم عارفانه سخن گفت و هم صبورانه تحمل کرد.

ایشان در ادامه افزودند: از ذات اقدس اله مغفرت بنیانگذار و بنیانگذاران حوزه های علمیه، عموما، حوزه علمیه پربرکت نجف و قم، خصوصاً آیت الله حائری، امام راحل، محقق داماد، آقای اراکی و آیت الله العظمی گلپایگانی و آیت الله العظمی صافی گلپایگانی سلام الله علیهما و علیهم اجمعین را خواستاریم؛ بزرگوارانی که به برکت قرآن و عترت توانستند این میراث را حفظ کنند.

حضرت آیت الله جوادی آملی ادامه دادند: اولین عرض من نسبت به شما بزرگواران است؛ شما که هم امید فعلی هستید و هم امید آینده. بسیاری از شما اساتید فخرآفرین حوزه هستید و باعث برکت همه ما. ذات اقدس اله به همه ما و مخصوصا به شما امیدهای حوزه های علمیه فرمود: «خذوا ما آتیناکم بقوه»؛ به قدرت اخذ کنید؛ هم به قوه برهان در عقل نظر، هم به قوه ایمان در عقل عمل. نه حرف غیر عالمانه بزنید و نه حرف غیر عالمانه را بپذیرید.

معظم له  در ادامه بیان داشتند: برخی از بزرگان حکمای ما به این رساله عهد عمل کردند؛ کسی که حکیمانه زندگی می کند، با خدا عهد می بندد که نه حرف غیر عالمانه بزند و نه حرف غیر عالمانه گوش بدهد. حوزه هم باید با خدا عهد ببندد که نه غیر عالمانه حرف بزند و نه غیر عالمانه بنویسد و نه غیر عالمانه رفتار کند. قرآن کریم می فرماید: «خذوا ما آتیناکم بقوه». آنچه را که خدا قوت می داند، برهان و ایمان است.

ایشان افزودند: اصل دوم این است که قرآن کریم می فرماید تنها به این فکر نباشیم که بگویند اگر فلان عبادت را انجام داد، خدا او را ثابت قدم می کند؛ این را در پایان کار نخواهید؛ بلکه در طلیعه کار و در نیت هم بگویید «خدایا این کار را انجام می دهم؛ این قلم را بر می دارم؛ این عبادت را انجام می دهم؛ این انفاق را می کنم تا پایم نلغزد.» فرمود: کسانی که ﴿یُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ﴾ برای آنکه به مقصد برسند، یک؛ ﴿وَتَثْبِیتًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ﴾، دو؛ ﴿کَمَثَلِ جَنَّهٍ بِرَبْوَهٍ أَصَابَهَا﴾ کذا و کذا. یعنی در قصد قربت و همگام با نیت بگوید این عبادت، این تحریر، تعلیم، سخنرانی، شنیدن، گفتن را انجام می دهد تا پایش نلغزد. این «تثبیتا» در طلیعه یک عمل است؛ نه «یثبت الله …» کذا؛ چه اینکه آن، در بخش دیگر است. فرمود اگر فلان کار را انجام دادید، ﴿یُثَبِّتُ اللَّهُ الَّذینَ آمَنوا بِالقَولِ الثّابِتِ فِی الحَیاهِ الدُّنیا وَفِی الآخِرَهِ﴾. این پاداش شما است. البته پاداش الهی حق است؛ اما چقدر فرق است که انسان در طلیعه عمل بگوید خدایا من این کار را می کنم تا تو من را ثابت قدم نگاه بداری تا من نه بیراهه بروم و نه راه کسی را ببندم. «و تثبیتا من انفسهم …» آنگاه کذا و کذا. این یکی از بهترین راه های «خذوا ما آتیناکم بقوه» است.

حضرت آیت الله جوادی آملی خاطرنشان کردند: امیرالمؤمنین علیه السلام در نامه معروفشان به مالک اشتر می فرمایند: سنت دو قسم است؛ «سنت شرعی»؛ که مخصوص شارع است؛ همانند نماز استسقاء، دو رکعتی بودن نماز صبح و امثال این، برخی از سنن نیز، سیاسی اجتماعی است که به دست عقلای قوم است؛ به عنوان مثال، سعی می کنند سالی یک بار دور هم جمع بشوند؛ سنتی است که نه آیه و نه روایت دارد؛ اینگونه سنت ها را باید عقلای قوم انتخاب کنند. اگر امام راحل رضوان الله علیه گفتند آخرین جمعه ماه رمضان، راهپیمایی برای رهایی قدس است، سنت حسنه است. روایت «من سنّ سنّه حسنه فله اجرها …» ما را تشویق کرده است؛ به اینکه اگر سیاستمدار یا جامعه شناس یا مردم شناس هستید، سنت های خوبی در این زمینه ها بگذارید. حضرت امیر علیه السلام صراحتا بیان می کند اگر سنت های خوبی موجود بود، آن را به هم نزن. «لَا تَنْقُضْ‏ سُنَّهً صَالِحَهً عَمِلَ بِهَا صُدُورُ هَذِهِ الْأُمَّهِ وَ اجْتَمَعَتْ بِهَا الْأُلْفَه»

​​​ایشان یادآور شدند: ما در حال حاضر، حافظان سنن مراجع قبلی هستیم؛ حوزه های قبلی روشی داشت، کتابی داشت، روش تدریسی داشت، مباحثه ای داشت که توانست نیازهای پیروان تشیع را برآورده کند. اگر کتابی بهتر از کتاب های کنونی، روشی بهتر از روش کنونی، سنتی بهتر از سنت های بازمانده از بروجردی ها و حائری ها و یثربی ها و مدنی ها و امام ها پیدا کردیم، عوض می کنیم؛ اگر مشکوک است که آیا سنن جدید، کار سنن قدیم را می کند، مشمول این نهی علوی است که فرمود سنت شکنی نکنید؛ راهی که بتواند بروجردی و گلپایگانی تربیت کند، راهی که تجربه شده است، کتاب هایی که تجربه شده است، اگر واقعا بینکم و بین الله دیدید روشی، کتابی یا سنتی بهتر از گذشته دارید، عیبی نیست، اما به فرموده حضرت امیر «لَا تَنْقُضْ‏ سُنَّهً صَالِحَهً عَمِلَ بِهَا صُدُورُ هَذِهِ الْأُمَّه». حضرت می فرماید پیشینیان شما تجربیات و سنت خوبی دارند؛ آنها را به هم نزنید. این نامه رسمی و حکمرانی علوی علیه آلاف التحیه و الثناء است. ما حوزویان باید این روش ها را حفظ بکنیم؛ اگر روش بهتر پیدا کردیم، حتما عوض کنیم؛ اگر بهتر بودنش برای ما مشکوک است، این روش ها را همچنان ادامه بدهیم؛ الآن حتما باید بعد از مراجع عظام فعلی، مراجع دیگر داشته باشیم که قطعا داریم، ولی این روش ها باید باقی باشد؛ و عده ای باید باشند که حوزه ها را حفظ کنند؛ و کاری به بیرون حوزه نداشته باشند. نباید اهل تبلیغ بیرون حوزه باشند؛ بلکه بیرون از حوزه ها باید به سراغ اینها بیایند.

معظم له بیان داشتند: عده ای باید باشند که اساس حوزه، تدریس و کتاب حوزه را حفظ کنند. زمانه ای بود که در اصول، نهایه مرحوم علامه را می خواندند؛ سالیانی گذشت و معالم جایگزین آن شد؛ عده ای فصول نوشتند تا شاید جایگاه اصول را بگیرد و نگرفت. کتاب صاحب فصول، کتاب درسی نشد، چرا که حوزه کارشناس خوب و قوی دارد.  پس وظیفه اولیه ما حوزویان حفظ اصول است.

انتهای پیام