به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی پردیسان آنلاین، نشست نقد و بررسی فیلم سینمایی «غریب» از سلسله نشست های نقد و بررسی آثار سینما و تلویزیون، با حضور کارشناسان دینی سینما، به همت پردیسان آنلاین در سالن شهید دهقانی این خبرگزاری برگزار شد.

«غریب» پر افتخار ترین فیلم چهل یکمین دوره جشنواره فیلم فجر است و برشی از دوران فرماندهی شهید محمد بروجردی در منطقه غرب را به تصویر می‌کشد؛ حامد عنقا فیلمنامه آن را با استفاده از کتاب «محمد، مسیح کردستان» اثر نصرت‌ا… محمودزاده نوشته است.

«غریب» بازگشت محمدحسین لطیفی به سینمای دفاع مقدس را رقم زد و بابک حمیدیان بازیگر نقش شهید بروجردی نیز به واسطه این فیلم، بار دیگر بازی در نقش یک شهید را تجربه می‌کند.

در این نشست محمدحسین بنی احمدی کارشناس سینما و تلویزیون، فیلم غریب را یکی از پنج فیلم برتر تاریخ سینمای ایران در ژانر دفاع مقدس دانست و در این باره افزود: این فیلم یک ویژگی خیلی خوبی دارد که در کمتر فیلم دفاع مقدس آن را مشاهده می کنیم و آن وجود یک ضدقهرمان برجسته و قدرتمند است؛ ضدقهرمانی که دارای ایدئولوژی و تحصیلات عالیه است به نحوی که در اوقات فراغت از درگیری و جنگ، به مطالعه کتب ایدئولوژیک می پردازد؛ یک ضد قهرمان قوی باعث بهتر دیده شدن قهرمان فیلم می شود.

وی در ادامه از جمله نقاط قوت این فیلم را شخصیت پردازی خوب و بدون اغراق، دانست و گفت: شعارهای خوب و در لحظه مناسب، دیالوگ های حساب شده و توجه به نقش مثبت ارتش در درگیری ها از دیگر نقاط مثبت این فیلم است.

این کارشناس سینما در پایان صحبت های خود پیرامون این فیلم، به چند نقطه ضعف این فیلم اشاره کرد و گفت: ابتدای فیلم بحث ۱۰۰ میلیون تومان پول می شود، اما در انتها مشخص نمی شود داستان از چه قرار بوده است، و این یک ضعف برای فیلم‌نامه است که خودبسندگی نداشته و نیاز به توضیح خارج از فیلم دارد.

وی در ادامه افزود: یک ضعف دیگر، داستان دستگیری ضدقهرمان فیلم است، بسیار ساده اتفاق افتاد و از ضدقهرمانی که ابتدای فیلم به تصویر کشیده شده، بسیار بعید بود که به این راحتی به دام بیافتد.

حجت الاسلام محمد حسین پیش آهنگ، کارشناس سینما و رسانه این فیلم را از آن جمله کارهایی خواند که خدا رقم زده و مدیریت کرده، چرا که با وجود اینکه این فیلم قبل از اغتشاشات ساخته شده بود اما بهترین تحلیل حوادث اخیر کشور را ارائه می دهد، دیالوگی از فیلم هست که می گوید: «تشخیص خودی از غیر خودی مقدور نیست» این موضوع در ماجراهای امروز خیلی محسوس  است.

این کارشناس سینما از نقض غرض کارگردان توسط عملکردش در رویات ۱۰۰ میلیون تومان داستان خبر داد و افزود: در ابتدای فیلم که صحبت از ۱۰۰ میلیون تومان می شود، شهید بروجردی می گوید «من خرج امام می شوم نه امام خرج من» اما با عدم روایت کامل این ماجرا، دقیقا در ذهن تماشگر عکس غرض یعنی خرج شدن امام در ذهن ها مصور می شود؛ اینگونه به نظر می رسد که امام یک اشتباهی انجام داده و شهید بروجردی برای اینکه اشتباه امام را بپوشاند، خودش را در معرض اتهام قرار می دهد.

حجت الاسلام پیش آهنگ، در ادامه به تبیین  داستان واقعی ۱۰۰ میلیون تومان پرداخت و تصریح کرد: قضیه این است که در آن زمان بنی صدر رئیس جمهور بود و اجازه نمی داد سلاح به دست نیرو های مقاومت و سپاه برسد، به همین دلیل امام مستقیما پول فروش یک روز نفت ایران را ۱۰۰ میلیون تومان ارزش داشت به شهید بروجردی داد تا اسلحه تهیه کند و به دست مردم مظلوم کرد برساند تا از خود در مقابل گروه های تروریستی چون کوموله از خود دفاع کنند.

وی سپس گریزی به سینمای ایران زد و یکی از ضعف های سینمای ایران را نپرداختن به موضوعات مشابه عنوان کرد و گفت: متاسفانه در سینمای ما وقتی کسی به موضوعی می پردازد، کمتر کسی دیگر در مورد آن موضوع فیلم می سازد؛ اما در سینمای غرب برعکس است؛ مثلا از داستان مرد عنکبوتی ده ها فیلم ساخته شده و در میان آن همه ساخته، یکی مورد تحسین قرار می گیرد.

این کارشناس سینما و رسانه، از محمد حسین لطیفی برای بد جلوه دادن وجهه روحانی فیلم انتقاد و بیان کرد: یک وقتی در فیلم سینمایی مردن در آب مقدس(مطهر)، با شخصیتی که از یک روحانی اهل سنت نشان می دهد، در واقع او را به تمسخر می گیرد و تصویر اشتباهی از روحانی دین نشان می دهد، یکی وقت هم در فیلم غریب؛ اما ما از لطیفی انتظار نداشتیم.

وی پیرامون حضور روحانی در فیلم ها با ارائه مثال های دیگر، از حضور یک جریان منسجم در سینما برای تخریب روحانیت پرده برداشت و گفت: در سریال های متعددی این روند تخریب روحانیت وجود دارد، از جمله آن ها، در سریال پوست شیر، در  سکانسی از فیلم بازجو در حال تصویر سازی از اعدام مجرم است تا او را به حرف بیاورد، که متاسفانه با یک تصویر سازی اشتباه و دورغین صحنه اعدام را طوری تحریف می کند که اگر حتی یک مذهبی آن صحنه ها را ببیند را مشاهده کند از روحانی منزجر می شود؛ به نظر من یک لابی در سینما وجود دارد که بنا دارند که روحانیت را در سینما بزنند.

وی حرکت های این چنینی را که منجر به انزجار مردم از معنویت و دین می شود را معلول فعالیت های لژ فراماسونری فعال در سینمای ایران دانست و افزود: اینکه در فیلم های متعدد روحانی در صحنه های اعدام یا مربوط به اعدام حضور دارد، به این دلیل است که می خواهند روحانیت را عامل بدبختی و مرگ مردم معرفی کنند.

حجت الاسلام علی حاج آخوند، کارشناس و فعال رسانه‌ای، با تمجید از این فیلم، گفت: این فیلم یکی از فیلم های خوب در ژانر دفاع مقدس است البته که نمی توان از این فیلم با عنوان بهترین فیلم دفاع مقدس نام برد.

وی در ادامه به سه نکته منفی در فیلم اشاره کرد و اظهار داشت: فیلم سکانس و پلان های خوب و قوی داشت، اما متاسفانه ارتباط خوبی میان این قسمت ها برقرار نشده بود و این از ضعف های عمده آن بشمار می رود.

این فعال رسانه ای گفت: از دیگر مشکلات این فیلم نداشتن روایت درست بود و به اصطلاح داستان فیلم نخ تسبیح نداشت و باعث سردرگمی تماشگر در تشخیص مقصود کارگردان می شد و ما از اقای لطیفی کارگردان فیلم، انتظار یک فیلم جذابتر در تراز فیلم روز سوم را داشتیم.

وی در ادامه انتقادات خود، از نشان دادن نفوذی های فیلم در قامت یک فرد مذهبی انتقاد کرد و گفت: چرا نفوذی های فیلم، با ظاهر مذهبی نشان داده شدند، مگر هر نفوذی با  ظاهر مذهبی نفوذ می کند، این نحوه پرداختن به افراد نفوذی، بسیار به ارتباط مردم با قشر مذهبی لطمه وارد می کند؛ بسیاری از جاسوس ها و نفوذی های واقعی کشور، مثل دری نجف آبادی و جیسون رضائیان و … ظاهری متفاوت از قشر مذهبی داشتند که سازندگان فیلم ها و خصوصا این نوع فیلم های مذهبی باید به این نکات توجه ویژه ای کنند.

این کارشناس رسانه، یکی  دیگر از انتقادهای وارد به این فیلم را حضور یک روحانی در فیلم با شمایل آقای خلخالی ذکر کرد و افزود: جای سوال است اگر سکانس هایی که روحانی در آن حضور دارد، از فیلم حذف می شد، چه خللی در داستان فیلم به وجود می آمد، واقعا اینکه یک روحانی با شمایل آقای خلخالی و شخصیتی خشک که فقط برای داستان اعدام ناگهان به این فیلم اضافه می شود اصلا لازم بود و این همان چیزی است که باعث نگاه نادرست مردم به این قشر می شود.

 در قسمت دیگر این نشست، حجت الاسلام ارزانی کارشناس سینما، با ابراز رضایت از کلیت فیلم، پیرامون برخی انتقادات درمورد بازی همسر شهید بروجردی گفت: بنده چند مرتبه از نزدیک با همسر شهید بروجردی هم کلام شده ام و به نظرم بازی همسر شهید بسیار به شخصیت واقعی اش نزدیک است.

وی گروه تروریستی کوموله را بسیار جنایتکار خواند و جنایاتشان را آنقدر وحشتناک توصیف کرد که قابل نمایش روی پرده سینما نبود و در ادامه افزود: به همین سبب کارگردان از صحنه های شهادت اسرا با سرعت عبور کرد و جزئیات زیادی از صحنه جنایت کوموله نمی بینیم.

این کارشناس سینما، یکی از ویژگی های ممتاز این فیلم را، پرهیز از اغراق و برجسته کردن زندگی معمولی شهید برشمرد و گفت: ما معمولا در فیلم های دفاع مقدس، شهدا را انسان های آسمانی و قدیس نشان می دهیم و اگر دقت کنید اغلب لحظه کشتن دشمن توسط شهید فیلم نشان داده نمی شود، اما در این فیلم ما این ملاحظات بی مورد را نمی بینیم و در سکانسی می بینیم که شهید شخصا کسی را هدف قرار می دهد.

شاهرخ آبادی، کارشناس رسانه و سینما، تاریخی بودن داستان فیلم و فاصله زمانی تا امروز را یکی از دلایل گنگ بودن اتفاقات فیلم ذکر کرد و افزود: فیلم های تاریخی، نیاز دارد انسان قبل یا بعد تماشا، در مورد آن برهه تاریخی مطالعه کند تا به درک درستی از اتفاقات فیلم دست پیدا کند، البته طبق گفته کارگردان فیلم برای رسیدن به جشنواره فیلم فجر حدود ۲۳ دقیقه حذف شده دارد که این حذفیات هم در فهم کامل تماشاگر تأثیر زیادی گذاشته است.

وی نگاه ملی که کارگردان در فیلم به نگاه تماشاگران هدیه داده بود را بسیار با ارزش خواند و افزود: با توجه به اینکه جنگ، جنگی داخلی بود، این نگاه و نحوه پرداخت سبب تقویت هویت و اتحاد ملی می شود.

محمدی از دیگر کارشناسان در جلسه، پیرامون فیلم غریب اظهار داشت: فیلم و فیلمنامه را پسندیدم، ضدقهرمان بسیار محسوس به نمایش آمده بود، علاوه بر اینها، داستان فیلم بسیار همخوانی خوبی با اتفاقات اخیر کشور داشت، موضوعات نفوذ و فتنه داخلی بسیار خوب به تصویر کشیده شده بود.

این کارشناس سینما در ادامه صحبت های خود به انتقاد از بخش هایی از این فیلم پرداخت و گفت: شخصیت شهید بروجردی تعادل خوبی نداشت، از آن جهت که شهید چریک کارکشته ای بود اما در فیلم خیلی این قسمت از شخصیت را نمی بینیم، و میان فضایل اخلاقی و چریک بودن ارتباط خوبی برقرار نشده بود.

وی در ادامه خاطر نشان کرد: از مشکلات این فیلم، شخصیت روحانی فیلم است؛ شخصیت روحانی فیلم هم بسیار شبیه به آقای خلخالی گریم شده بود و اینکه این روحانی قصد اعدام مجرمی را داشت و شهید بروجردی با نظر روحانی مخالفت می کرد، باعث تضعیف وجهه روحانیت خواهد شد.