به گزارش پردیسان آنلاین از اصفهان، نان به‌عنوان عنصر اصلی سفره ایرانی نمادی از هویت فرهنگی است و هر منطقه با انواع نان محلی‌اش شناخته می‌شود؛ در استان اصفهان نان‌ها و شیرینی‌های متفاوت و متعددی وجود دارد که همگی شاخص‌ها و مواد اولیه خاص خود را دارد؛ یکی از این نان‌های خاص در شهرستان سمیرم پخت می‌شود.
در شهر حنای شهرستان سمیرم نوع محلی از نان منطقه وجود دارد که به «نان محلی حنا» شناخته می‌شود و از نظر طعم و از روش پختِ سنتی، شاخصِ منطقه است.
پیشینه تاریخی نان حنا
نام شهر «حنا» ریشه‌های تاریخی و محلی دارد و با پیشینه دیرینه منطقه سمیرم پیوند خورده است؛ با توجه به اسناد محلی، منطقه دارای پیشینه کشاورزی و آداب و رسوم روستایی است که پخت نان‌های سنتی بخشی از آن بوده است.
پخت نان محلی در این منطقه تا دهه‌های گذشته بیشتر توسط زنان روستایی و محلی انجام می‌شده است.
مشخصات، مواد و روش کلی تهیه
روش‌های محلی پخت نان ممکن است میان خانواده‌ها و نانواها متفاوت باشد؛ مواد اصلی آرد گندم (آرد محلی تهیه‌شده از گندم منطقه و آسیاب شهر) آب، نمک و کمی خمیرمایه است؛ روش پخت سنتی به این صورت است که خمیر را با دست و ورزِ به‌نسبت زیاد آماده می‌کنند و پس از استراحت کوتاه، به‌صورت دستی پهن و در تنور گلی پخته می‌شود.
بافت نان با پوسته به‌نسبت ترد، نرم و خوش‌بو، با عطر آرد محلی و دود مختصر تنور طعم خاصی به نان می‌دهد که در گذشته، زنان حنایی خمیر را شب آماده می‌کردند و صبح زود در تنور می‌پختند.
«نان حنا» به طور معمول ضخیم‌تر از لواش و نازک‌تر از سنگک است؛ پوسته‌ای طلایی و بافتی نرم دارد و بعضی خانواده‌ها برای خوش‌عطر شدن، کمی زیره یا رازیانه به خمیر اضافه می‌کردند.
طی سال‌های اخیر علاقه‌مندی به نان محلی در منطقه سمیرم افزایش پیدا کرده و توجه به تولید خانگی و عرضه محلی بیشتر شده است؛ نان حنا به‌عنوان محصول محلی مورد توجه قرار گرفته و شهرداری حنا برنامه‌ریزی برای برگزاری جشنواره نان محلی، محصولات کشاورزی و صنایع‌دستی شهر حنا را در دستور کار قرار داده است تا ظرفیت‌های بومی را معرفی کند.
جلسات برنامه‌ریزی و اطلاع‌رسانی درباره این جشنواره برگزار شده و دعوت از تولیدکنندگان و بانوان فعال به عمل آمده است که این‌گونه رویدادها نقش مهمی در بازاریابی و پاسداشت نان محلی دارند.
نان محلی شهر حنا، بخشی از هویت غذایی و فرهنگی منطقه سمیرم است
صنعتی‌شدن نان‌پزی و ورود نان‌های تجاری و فوری موجب کاهش مصرف و دانشِ پختِ سنتی در نسل‌های جوان شده است؛ تغییر الگوی کشاورزی و دسترسی به آرد صنعتی ممکن است موجب تغییر در طعم و مشخصات نان محلی شود.
ثبت نشدن رسمی یا حفاظت از میراث ناملموس از جمله ثبت ملی یا محلی روش پخت سبب می‌شود دانش آن در معرض فراموشی قرار گیرد.
ابوالفتح بهرامیان، شهردار حنا در گفت‌وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین در اصفهان اظهار می‌کند: نان محلی شهر حنا، بخشی از هویت غذایی و فرهنگی منطقه سمیرم است که هم از منظر طعم و هم از منظر اجتماعی اهمیت دارد.
وی می‌افزاید: روندهای معاصر همچون بازگشت پخت خانگی و برنامه‌ریزی برای جشنواره نان محلی، فرصت طلایی برای احیا و برندسازی این میراث غذایی فراهم آورده‌اند و با اقدامات مستندسازی، آموزش و بازاریابی می‌توان این سنت را حفظ و توسعه داد.
شهردار حنا تصریح می‌کند: جشنواره «از مزرعه تا سفره» نان سنتی حنا اولین جشنواره نان سنتی است که در شهر حنا برگزار می‌شود و نان به‌عنوان عنصر اصلی سفره ایرانی و نمادی از هویت فرهنگی است که هر منطقه با انواع نان محلی‌اش شناخته می‌شود.
بهرامیان عنوان می‌کند: نخستین دوره جشنواره نان محلی حنا، محصولات کشاورزی، گردشگری و صنایع دستی با شعار استراتژیک «از مزرعه تا سفره» به میزبانی شهر حنا، از دوم تا چهارم مهر ۱۴۰۴ برگزار خواهد شد.
حنا؛ میزبان نخستین جشنواره «از مزرعه تا سفره»
وی با اشاره به همزمانی این رویداد باشکوه با هفته دفاع مقدس و فرارسیدن هفته گردشگری، خاطرنشان می‌کند: این جشنواره، تلفیقی متعالی از فرهنگ ایثار و مقاومت با عزمی راسخ برای توسعه اقتصادی و معرفی ظرفیت‌های گردشگری منحصربه فرد منطقه خواهد بود و پیوندی نمادین است که ریشه در اصالت این مرز و بوم دارد.
شهردار حنا از جمله برنامه‌های این جشنواره را ایجاد بازارچه با بیش از ۵۰ غرفه برای عرضه مستقیم و بدون واسطه عنوان می‌کند که محصولات آن نمایش و فروش محصولات کشاورزی ممتاز منطقه از جمله گندم، حبوبات مرغوب و کدو آجیلی، پخت زنده و معرفی انواع نان‌های محلی با محوریت «نان محلی حنا» به عنوان ستاره بی‌بدیل این رویداد، پخت و عرضه غذاهای سنتی اصیل و سوغات محلی، کاتالوگ زنده توانمندی‌های منطقه، معرفی دستاوردهای هفته دفاع مقدس و تجلیل از ایثارگران، معرفی ظرفیت‌های بی‌نظیر گردشگری، میراث فرهنگی غنی و سبک زندگی اصیل عشایر و روستاییان شهر کهن حنا، ارتقای سرمایه انسانی با برگزاری کارگاه‌های آموزشی تخصصی در محورهای نان، کشاورزی، گردشگری و صنایع دستی، با اولویت توانمندسازی زنان خانه دار به عنوان حافظان این میراث فرهنگی، میهمان نوازی به وسعت تاریخ، برگزاری تورهای رایگان برای بازدید از جاذبه‌های گردشگری شاخص، از جمله سدحنا، و اجرای برنامه‌های متنوع و آموزشی ویژه کودکان و نوجوانان است.
وی با ارائه اهداف کلان، با تقدیر از تمام حامیان و دست‌اندرکاران برپایی این جشنواره، اهداف غایی این رویداد را فراتر از یک گردهمایی، معرفی ظرفیت‌های جامع شهر حنا و شهرستان سمیرم، حمایت از تولید بومی، تقویت اقتصاد محلی، معرفی نان محلی حنا به عنوان یک میراث فرهنگیِ شایسته ثبت ملی در فهرست میراث ناملموس کشور و در نهایت، ایجاد چرخه اقتصادی پایدار برای مردم سخت‌کوش و غیور این دیار عنوان می‌کند و از همه هموطنان فرهیخته و میهمانان دعوت به عمل آورد تا با حضور پرشور خود در این جشنواره، میهمان مردم فرهنگ دوست و مهمان نواز حنا و از نزدیک شاهد شکوه و ظرفیت‌های این منطقه باشند.
به گزارش پردیسان آنلاین، نان محلی در مراسم و آئین‌های محلی سهم دارد و در بساط مهمانی‌ها، عزا و عروسی‌های سنتی و آئین‌های مرتبط با کشاورزی و فصل‌ها، نان محلی نشان‌دهنده هویتِ غذایی و پیوند با زمین است.
سنتِ پخت نان در خانه نیز محفلِ زنان و انتقالِ دانشِ خوراکی از نسلی به نسل بعد بوده است و با توجه به اهمیت نمادین نان در فرهنگ ایرانی، نان حنای سمیرم نیز به‌عنوان نمادی از غذا و مهمان‌نوازی محلی تلقی می‌شود.
