از شایعه تا واقعیت: به چند مطلب اخیر منتشر شده در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی توجه کنید: «رئیس کمیته انتصابات شستا، همسر دومش را به عنوان مدیر حقوقی منصوب کرد»، «مرتضی طلایی فرمانده اسبق پلیس تهران به کانادا مهاجرت کرد»، «امیر اسماعیلی، به جرم جاسوسی اعدام شد» هرسه این مطالب، شایعاتی بودند که پس از مدتی کذب بودنشان مشخص شد اما تکذیب آن‌ها به اندازه خود شایعه دیده نشد.
فیلم کوتاهی از مرتضی طلایی در پل طبیعت تهران نشان داد که وی در تهران حضور است و فرار و مهاجرت او شایعه‌ای بیش نبوده است(اینجا). در مطلب دوم هم چندی بعد مشخص شد که زینب پاشاپور پس از شهادت همسرش اصلا ازدواج نکرده و همچنین هیچ نسبت سببی و نسبی با هیچ کدام از مدیران شستا ندارد(اینجا). دروغ سوم هم با حضور امیر سرتیپ فرزاد اسماعیلی، دستیار ویژه فرمانده کل ارتش در منزل نخستین شهید مدافع سلامت ستاد ارتش تکذیب شد.(اینجا)
این‌ها نمونه مطالبی است که هر روز در فضای مجازی منتشر و بدون بررسی صحت و سقم توسط کاربران دست به دست می‌شود؛ اما آن چیزی که در پس این شایعات نادیده گرفته می‌شود؛ آبروی افراد است.
پردیسان آنلاین در طول این سال‌ها هرجایی که آبروی افراد فارغ از هر دیدگاه سیاسی و جناحی به ناحق در معرض خطر قرار گرفته، با انتشار اخبار درست به روشن شدن حقیقت کمک کند. در ادامه نمونه‌هایی از این دست اخبار را با هم مرور کنیم:
* انتساب دختر بی‌حجاب به خانواده ناصر همتی
برخی کاربران در زمان مناظره‌های انتخاباتی سال ۱۴۰۰ با انتشار تصویر یک دختر بی‌حجاب مدعی شدند که عکس متعلق به مرضیه همتی، دختر عبدالناصر همتی، کاندیدای انتخابات ریاست جمهوی است که در کالیفرنیا زندگی می‌کند(اینجا).
اما بررسی خبرنگاران همان زمان نشان داد که تصویر متعلق به وی نبوده است او ۳ فرزند دارد، دو دختر و یک پسر؛ یک دخترش متخصص کودکان، دیگری دانشجوی معماری و تنها پسرش هم استاد دانشگاه است و هر سه آن ها در ایران زندگی می کنند.
* شایعه دست دادن ابتکار به وزیر مرد آلمانی
یکی از معروفترین اتفاقاتی که حاشیه زیادی به همراه داشت و مسبب قضاون‌های نادرست علیه معصومه ابتکار شد، شایعه دست دادن رئیس اسبق سازمان محیط زیست با وزیر مرد آلمانی بود. درحالی که شخص مذکور، خانم باربارا هندریکس، وزیر محیط زیست آلمان بوده نه وزیر مرد آلمانی!
* شایعه راه‌اندازی صرافی مولاوردی
در نمونه‌ای دیگر برخی با میان کشیدن نام شهیندخت مولاوردی، مدعی شدند که در اوضاع متلاطم اقتصادی یکی از اقوام نزدیک وی به نام داود مولاوردی یک صرافی ثبت کرده است. پردیسان آنلاین در خبری واقعیت این موضوع را جویا شد و همان زمان مشخص شد که در بین اقوام خانم مولاوردی فردی به نام داود وجود نداشته است.(اینجا).
هرچند که نوع رفتار و ادبیات شهیندخت مولاوردی بسیاری از تویتت‌ها و حرف‌ها را قابل باور کرده اما عده‌ای چندسال پیش توییت جنجالی(در حمایت از استفاده ابزاری از زنان) را به وی منسوب کردند. پردیسان آنلاین در آن زمان نوشت که چنین صفحه توییتری مربوط به این عضو دولت دوازدهم نبوده و فیک بوده است(اینجا).
* ماجرای لاکچری بودن سیداحمد خمینی
چندسال پیش نیز تصویری از سیداحمد خمینی (فرزند سیدحسن خمینی نوه امام راحل) در رسانه‌ها منتشر شد و بسیاری از کاربران بدون کمترین بررسی شروع به موضع‌گیری کردند و احمدخمینی را لاکچری خواندند؛ برخی‌ها حتی قیمت نگهداری اسب را هم محاسبه کردند!
اما پردیسان آنلاین در خبری توضیحات وی را بازنشر داد. سیداحمد خمینی توضیح داد که تصویر مربوط به بیش از یک سال قبل بوده که به دعوت یکی از دوستانش به یک باشگاه ورزشی در کرج رفته و خودش تا همین روزها هم این عکس را ندیده بوده. وی گفته بود که اسبی ندارد که بخواهد پولی برای هزینه‌اش بدهد و در عمرش بیش از یکی دوبار سوار اسب نشده است. (اینجا)
* رقص پسر وزیر روحانی در خیابان
مرداد سال ۱۳۹۸ نیز عده‌ای فیلمی از یک رقص مختلط را منتشر و مدعی شدند او فرزند محمد شریعتمداری وزیر دولت روحانی است. درحالی که پردیسان آنلاین در مطلبی جداگانه به این موضع پرداخت و نوشت که فیلم منتشر شده مربوط به یک بازیگر ایرانی فرانسوی بوده و ربطی به وزیر دولت روحانی نداشته است. (اینجا)
* پاداش چاپلوسی وزیر دولت روحانی
در نمونه دیگر نوشتند که پاداش چاپلوسی وزیر دولت روحانی در دولت سیزدهم داده شد. این رسانه‌ها مدعی شدند بهرام عین‌الهی وزیر بهداشت دولت سیزدهم، دکتر علی نمکی، فرزند سعید نمکی وزیر بهداشت دولت دوازدهم را به عنوان مشاور و دستیار امور ویژه خود انتخاب کرده و هم به سعید نمکی و هم به علی نمکی اتهام زدند. اما واقعیت این است که دکتر علی نمکی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی هیچ نسبتی با سعید نمکی ندارد(اینجا).
* شایعه خرید سکه توسط داماد صفدرحسینی
در روزهایی که سیده فاطمه حسینی نماینده مردم تهران(دختر صفدرحسینی، رئیس سابق صندوق توسعه ملی که به دلیل دریافتی‌های نجومی در دولت یازدهم سروصدای زیادی به پاکرده بود) تحت فشار رسانه‌ای قرار داشت، برخی کاربران هم همسر او را متهم به خرید ۳۸۰۰ سکه بهار آزادی کردند. پردیسان آنلاین همان زمان در خبری به نقل از بانک مرکزی نوشت که این موضوع دروغ است.(اینجا)
یا در زمانی که تصاویر حاشیه‌ساز از سد لفور با واکنش‌های شدید مردم و دلسوزان مواجه شده بود، توئیتی به نقل از فاطمه حسینی نماینده مردم تهران با این متن منتشر شد:«#سد_لفور هر چه که بود، نشان ازشادی ، نشاط و امید مردم داشت ، در برابر کابوسی وحشتناک از خفقان که دولت قبل توسط گشت ارشاد برای مردم رقم زده بودند. همیشه نیمه پر لیوان را ببینیم.» اما پردیسان آنلاین نوشت که این صفحه به نماینده مجلس اختصاص نداشته و جعلی(فیک) است.
* انتساب تصاویر دروغ به بانوان دولت
در سال ۱۳۹۷ که سال تولید ملی نام داشت برخی با استناد به یک تصویر مدعی عدم حمایت و دهن‌کجی بانوان دولت به شعار سال شدند اما پردیسان آنلاین پس ازبررسی نشان داد که این تصویر ساختگی(فوتوشاپی) بوده و زنان دولت دوازده در این موضوع مظلوم واقع شدند.
* تصاویر نامناسب دختر نداشته رئیس اتاق بازرگانی ایران
تصاویر بی‌حجاب و پس از آن تصاویر برهنه دختری در فضای مجازی منتشر شد که منتشرکنندگان آن را «مینا متقی»، دختر رئیس اتاق بازرگانی ایران در بلگراد(صربستان) معرفی کردند. اما پیگیری‌های خبرنگار فارس نشان داد که اصلا فردی به نام متقی در اتاق بازرگانی وجود نداشته است. (اینجا)
البته در طول این سال‌ها بیشتر چهره‌های مذهبی، شخصیت‌های دینی، نظامی و سیاسی مورد ظلم واقع شدند و شایعاتی پیرامون این شخصیت‌ها و خانواده‌هایشان منتشر شده در میان می‌توان به شایعه بی‌حجابی دخترِ نداشته حسین الله کرم(اینجا)، دروغ اقامت آمریکا داشتنزینب سلیمانی دختر حاج قاسم سلیمانی(اینجا)، شایعه تصاویر لورفته عروس سردار عبدالهی(اینجا)، بهتان کشف حجاب نوه شهید فخری‌زاده(اینجا)، عروسی لاکچری دختر قالیباف(اینجا)، شایعه دستگیری ویا پناهندگی شخصیت‌های نظامی (اینجا) و … اشاره کرد.
* شایعه علیه هنرمندان
شایعه تصاویر کشف حجاب، تصاویر لورفته زنان بازیگر، شایعه فوت و یا طلاق هنرمند، شایعه مهاجرت هنرمندانی مانند رامبدجوان(اینجا)، سالار عقیلی(اینجا)، محمدرضا معتمدی(اینجا)، پیوستن داریوش فرضیایی(عمو پورنگ) به BBC (اینجا)، وام ده میلیاردی نجومی محمدرضا گلزار(اینجا)، ممنوع‌الفعالیتی محسن چاووشی(اینجا) و … نمونه‌هایی از شایعات فضای مجازی است که صابون آن به تن هنرمندان کشیده شده است.
* مردم عادی که قربانی شایعات می‌شوند
بسیاری از اوقات این شایعات دامن افراد سرشناس و یا مسئول را نمی‌گیرد و این مردم عادی شهر هستند که قربانی شایعات می‌شوند و آبرویشان ریخته می‌شود مانند انتشار تصویر خانم صاحب یک عکاسی و انتساب آن به ماجرای رسوایی اخلاقی در شورای شهر سابق بابل(اینجا).
آن چیزی که به نظر می‌رسد باید بیش از پیش به خصوص در موضوعات اخلاقی یا موضوعاتی که مستقیماً با آبروی افراد ارتباط دارد به آن توجه کرد اطلاع از صحت و سقم اخبار و تکیه بر منابع موثق است.
انتهای پیام/
