به گزارش پردیسان آنلاین، طنز باید علاوه بر ایجاد خنده و سرگرمی برای مخاطب، دارای عمق فکری، ساختار و پرداخت هنری نیز باشد؛ یعنی طنز نباید فقط برای خنداندن بی‌هدف تولید شود، بلکه باید با بهره از شوخی، موقعیت سازی و زبان هنری، مفاهیمی چون نقد اجتماعی، انسان‌شناسی، فرهنگ یا اخلاق را نیز در خود داشته باشد. درواقع طنز فاخر، طنزی‌ست که لبخند به لب می‌آورد و اشکی پشت پلک روان می‌کند و درحالی‌که می‌خنداند، به فکر فرومی‌برد.
فیلم فاخر در درجه اول، جدا از هر مضمون و محتوایی بتواند عناصر دراماتیک را به بهترین شکل ممکن در قالب یک فیلمنامه منسجم طراحی کند.
شاید بتوان ویژگی‌های مهم طنز فاخر را این‌گونه برشمرد:
- طنزی که معنا و هدف مشخص داشته باشد و مخاطب را به تأمل می‌بر، نه ای که فقط با صحنه‌ها و دیالوگ‌های بی محتوا خنده بر لب‌ها بیاورد.
- طنز باید ساختار داستانی و فیلمنامه‌ای منسجم با پرداخت خوب و شخصیت‌پردازی مناسب داشته باشد.
- فیلم طنز باید بتواند با استفاده از زبان سینمایی هم چون فرم، تصویر و موقعیت به شکلی هنرمندانه، مفهوم را در کنار طنازی به مخاطب برساند، نه اینکه فقط بر شوخی‌های سطحی یا مبتذل تکیه کند.
- سینمای طنز باید توانایی ترکیب سرگرمی و تفکر داشته باشد؛ یعنی بتواند در کنار خنده، مخاطب را به فکر وادارد.
در سال‌های اخیر، فیلم‌های طنز ایرانی توانسته‌اند رکوردهای فروش را در گیشه بشکنند. برای مثال، فیلم‌های مرد عینکی، دایناسور و صددام در حال حاضر جزو پرفروش‌های گیشه سینما هستند.
سیری بر سینمای طنز ایران
البته در چهار دهه گذشته، سینمای طنز ایران تحولات زیادی را تجربه کرده است. در دهه‌های ابتدایی پس از انقلاب، فیلم‌های کمدی با مضامین اجتماعی و خانوادگی ساخته می‌شدند که علاوه بر خنداندن، به مسائل اجتماعی نیز پرداخته می‌شد. اما در سال‌های اخیر، شاهد تولید فیلم‌های طنز با محتوای سطحی‌تر و گاهی مبتذل‌تر بوده‌ایم.
کاهش سطح کیفی و محتوای فیلم‌های طنز
برخی از منتقدان بر این باورند که در سال‌های اخیر، سینمای طنز ایران به سمت تولید فیلم‌هایی با محتوای سطحی و مبتذل حرکت کرده است. برای مثال، فیلم‌هایی مانند «تخته گاز» که بیشتر به شوخی‌های مبتذل و موقعیت‌های کمدی سطحی تکیه دارند، به جای پرداختن به مسائل اجتماعی و فرهنگی، بیشتر به دنبال خنداندن مخاطب به هر قیمتی بوده است. این نوع فیلم‌ها نه تنها نتوانسته به عمق مسائل اجتماعی بپردازند، بلکه گاهی با استفاده از شوخی‌های نامناسب و بی‌محتوا، سطح سلیقه مخاطب را نیز پایین آورده‌اند.
سینمای طنز و آثار کمدی همواره جزو پرفروش‌ترین فیلم‌ها در گیشه بوده‌اند و نقش مهمی در جذب مخاطب ایفا می‌کنند. بدون شک رسانه‌ها و تولیدات سینمایی از عوامل تأثیرگذار بر فرهنگ عمومی جامعه به شمار می‌روند؛ با این حال، سطح کیفی آثار طنز در سینمای ایران مطلوب نیست و به تدریج به سمت ابتذال پیش می‌رود. سینمایی که می‌تواند نقش جریان‌ساز و مؤثر در مسائل فرهنگی داشته باشد، اکنون با این روند، بخشی از رسالت اصلی خود را از دست داده است؛ در حالی که نمونه‌های فاخر این ژانر ثابت کرده‌اند که با رویکردی حرفه‌ای و هنرمندانه می‌توان به موفقیت دست یافت، مجموعه سینمایی اخراجی‌ها یا آپاراتچی نمونه‌های موفق سینمای طنز ایران هستند که در کنار پرداختن به جنگ تحمیلی و فضای آن زمان توانستند طنز قابل قبولی ارائه دهند.
از سوی دیگر، سینما به عنوان یک تفریح خانوادگی شناخته می‌شود، اما طنزهای مبتذل فعلی موجب شده‌اند خانواده‌ها با تردید و اکراه به این آثار مراجعه کنند؛ این موضوع باعث شده که تفریح سینمایی از حالت سالم و خانوادگی خارج شده و یا حتی تأثیرات منفی بر کودکان و نوجوانان برجای بگذارد.
