به گزارش پردیسان آنلاین، نیروگاه‌های خورشیدی به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع انرژی تجدیدپذیر، نقش کلیدی در کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و مقابله با تغییرات اقلیمی ایفا می‌کنند. با توجه به پیشرفت‌های فناوری و افزایش تقاضا برای انرژی پاک، زمان احداث این نیروگاه‌ها به موضوعی حیاتی تبدیل شده است.
فازهای اصلی احداث نیروگاه خورشیدی
۱- فاز برنامه‌ریزی و طراحی (۳-۶ ماه): این مرحله شامل انجام مطالعات اولیه، انتخاب مکان مناسب، تأمین مالی، و تصویب مجوزهای لازم است. مساحت زمین یکی از عوامل کلیدی در این مرحله است؛ به طور مثال، برای هر کیلووات توان نیروگاه، نیاز به ۴-۷ متر مربع فضا وجود دارد. در ایران، با توجه به تابش خورشیدی بالا (۱۸۰۰ تا ۲۲۰۰ کیلووات‌ساعت بر مترمربع در سال)، زمان برنامه‌ریزی می‌تواند بهینه‌سازی شود
۲- خرید و تأمین تجهیزات (۲-۴ ماه): شامل خرید پنل‌های خورشیدی، اینورترها، باتری‌ها و سایر زیرساخت‌هاست. این فرایند تحت تأثیر عواملی همچون دسترسی به بازار جهانی، تحریم‌ها و نوسانات ارز قرار دارد.
۳- ساخت و نصب (۶-۱۲ ماه)
-آماده‌سازی زمین: شامل تراز کردن زمین، حذف موانع و نصب سازه‌های فلزی.
-نصب پنل‌ها: با توجه به ظرفیت نیروگاه، این مرحله می‌تواند چند هفته تا چند ماه طول بکشد.
-اتصال به شبکه: برای نیروگاه‌های متصل به شبکه، این مرحله شامل هماهنگی با شرکت‌های برق و نصب تجهیزات حفاظتی است.
۴- آزمایش و راه‌اندازی (۱-۲ ماه): پس از نصب، سیستم تحت آزمایش‌های عملکردی قرار می‌گیرد تا اطمینان حاصل شود که برق تولیدی با استانداردهای شبکه ملی سازگار است.
عوامل مؤثر بر مدت زمان احداث
-موقعیت جغرافیایی و شرایط آب‌وهوایی: مناطق با تابش خورشیدی بالا مانند مناطق کویری ایران می‌توانند فرآیند طراحی و بهره‌برداری را تسهیل کنند، زیرا هر متر مربع صفحه خورشیدی در این مناطق حدود ۲۰۰ وات انرژی تولید می‌کند
– ظرفیت نیروگاه: نیروگاه‌های کوچک (زیر ۱ مگاوات): معمولاً در ۶-۱۲ ماه ساخته می‌شوند و نیروگاه‌های بزرگ (بالای ۱۰ مگاوات): ممکن است ۱۸-۲۴ ماه زمان ببرند
-سیاست‌های دولتی و مجوزها: در ایران، سرعت صدور مجوزهای زیست‌محیطی و ساخت می‌تواند زمان احداث را تحت تأثیر قرار دهد. برخی از مسئولان به تازگی به دلیل اهمیت انرژی‌های تجدیدپذیر، تسریع در این فرآیندها را خواستار شده‌اند.
-دسترسی به منابع مالی و تسهیلات
فراهمی اعتبارات ارزان‌قیمت و تسهیلات بانکی (مانند سال گذشته که ۲۶ میلیارد تومان تسهیلات برای بخش چای و نیروگاه‌ها اختصاص یافت، می‌تواند زمان ساخت را کاهش دهد.
دیدگاه‌های مسئولان و سیاست‌گذاران
در سال‌های اخیر، مقامات و مسئولان کشوری اهمیت توسعه انرژی خورشیدی را برجسته کرده‌اند.
رئیس سازمان چای کشور در سال ۱۴۰۳ از نوسازی ۲۰۰۰ هکتار از باغات با استفاده از تسهیلات سرمایه‌ای یاد کرد که می‌تواند الگویی برای پروژه‌های انرژی خورشیدی باشد. همچنین، برخی از کارشناسان پیشنهاد کرده‌اند که دولت با ارائه مشوق‌های مالی (مانند معافیت‌های مالیاتی) به سرعت توسعه نیروگاه‌های خورشیدی را افزایش دهد.
عبدالرضا حسینی‌مهر، مجری توسعه نیروگاه‌های خورشیدی شرکت توانیر با بیان اینکه احداث نیروگاه خورشیدی در ادارات طی یک ماه قابل انجام است، تصریح کرد: ادارات در استان‌ها می‌توانند با مراجعه به شرکت‌های توزیع برق در سراسر کشور از میزان مصرف، ظرفیت مورد نیاز، نحوه تأمین تجهیزات و چگونگی اجرای کار اطلاع پیدا کنند.
نیروگاه ۵۰ مگاواتی کویر لوت در استان کرمان به عنوان یکی از بزرگترین پروژه‌های خورشیدی ایران، در سال ۱۴۰۲ با مشارکت بخش خصوصی و دولتی آغاز شد. این پروژه با وجود چالش‌های لجستیکی ناشی از موقعیت دورافتاده، در مدت ۱۸ ماه به بهره‌برداری رسید. کلید موفقیت این پروژه شامل برنامه‌ریزی دقیق، استفاده از نیروهای متخصص محلی و هماهنگی با شرکت‌های بین‌المللی بود.
به گزارش پردیسان آنلاین، با توجه به اظهارات مسئولان توانیر برپایه قابلیت احداث نیروگاه‌های خورشیدی در ادارات دولتی ظرف مدت یک ماه، این دیدگاه از یک سو نشانه‌ای از امیدواری نسبت به توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر است؛ اما از سوی دیگر، لزوم بررسی عوامل عملیاتی و ساختاری که می‌توانند این فرایند را دچار تأخیر یا کاهش کارایی کنند، اجتناب‌ناپذیر است. به عنوان مثال، چالش‌های مرتبط با بوروکراسی اداری، تأمین منابع مالی، و تفاوت‌های منطقه‌ای در زیرساخت‌های فنی ممکن است سرعت اجرای این پروژه‌ها را تحت تأثیر قرار دهند. همچنین، در صورت نبود هماهنگی کافی بین شرکت‌های توزیع برق و ادارات محلی، شفافیت در نحوه تأمین تجهیزات و استانداردهای نصب می‌تواند موجب ایجاد ابهاماتی در کیفیت و بهره‌وری نیروگاه‌ها شود.
علاوه بر این، تجربیات گذشته در پروژه‌های مشابه نشان می‌دهد که برنامه‌ریزی نداشتن دقیق برای نگهداری و بهره‌برداری پس از راه‌اندازی، می‌تواند موجب کاهش دوام این طرح‌ها شود. بنابراین، در حالی که هدف از این اقدام توسعه پایدار و کاهش وابستگی به شبکه برق ملی است، لزوم توجه به جنبه‌های مدیریتی، فنی و مالی به موازات سرعت عمل اجرایی، ضروری به نظر می‌رسد. در غیر این صورت، این طرح‌ها ممکن است تنها به عنوان اقدامات نمایشی بدون تأثیر عمیق در ساختار انرژی کشور باقی بمانندو
