به گزارش پردیسان آنلاین از خراسان شمالی؛ محرم و صفر همیشه عاملی برای ایجاد شور و شعور بوده و خواهد بود؛ فرصت‌های بزرگ برای رشدهای معنوی بزرگ در دل محرم قرار دارد؛ شاید به همین خاطر است که امام راحل ما گفتند این محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته.
اگر محرم و صفری در کار نبود، احتمالاً مثل امروز خبری از هیئت و سینه زنی و عزاداری هم نبود؛ خبری از جوانانی که برای عشق به حسین (ع) دور هم جمع شوند و فکر کنند و برنامه ریزی کنند و اجرا کنند، نبود. اگر امروز در هر کوچه و خیابان، هیئتی می‌بینیم، قطعاً به برکت امام شهیدمان در عاشورای ۶۱ قمری و انقلاب فرزندش، سید روح الله خمینی در ۵۷ شمسی است؛ که فرصتی فراهم کرد تا از کودکی با فرهنگ عاشورا عجین شویم.
اما گاهی برخی موارد بیشتر توجه را جلب می‌کنند؛ گاهی مسائل خاصی را می‌بینی که به نظرت تفاوت‌هایی با سایرین دارد و به همین خاطر بیشتر کنجکاو می‌شوی تا بفهمی ماجرا دقیقاً چیست؛ هیئت «الهادی (ع) بجنورد» یکی از همین موارد است.
هیئتی که نوجوانان همه کاره آن هستند؛ صفر تا صد برگزاری مراسم عزاداری را بر عهده دارند و حالا جزو هیئت‌های مطرح شهر بجنورد هستند؛ اما بی انصافی است که عملکرد این نوجوانان را صرفاً در برگزاری هیئت بدانیم؛ آنها دور هم جمع شده‌اند و حالا اقدامات ویژه فرهنگی، هنری و رسانه‌ای را به سرانجام می‌رسانند که آنها را از یک هیئت مختص عزاداری به یک مجموعه کامل فرهنگی تبدیل کرده است.
اعضای هیئت اما معتقدند کارشان تازه شروع شده و تا رسیدن به نقطه اوج که ایجاد یک الگوی کامل برای معرفی مسجد طراز انقلاب اسلامی است، فاصله دارند؛ بله؛ این هیئت خود را متعلق به مسجد می‌داند و مسجد محوری را ویژگی شاخصشان می‌داند؛ موضوعی که امروزه آنچنان در سطح جامعه پررنگ نیست و فاصله‌ای بین مساجد و هیئات افتاده است.
اما به اصل موضوع بازگردیم. هیئت الهادی از سال ۱۳۹۶ به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد و پس از یکی دو سال خانه به دوشی، از سال ۱۳۹۸ در مسجد امام حسن عسگری (ع) بجنورد مستقر شد؛ کرونا باعث شد از محرم ۹۹ مجبور شوند به دلیل کمبود فضا، مراسم محرم خود را به خارج از مسجد منتقل کنند که این موضوع برکتی شد که امروزه هیئت مخاطبان گسترده‌تری دارد.
به گفتگو با اعضای این مجموعه نشستیم؛ سید باقر سیدی زاده، مسئول و مداح جوان هیئت که با مدیریت خود توانسته نوجوانان زیادی را به دایره هیئت و مسجد اضافه کند؛ پویا نودهی، نوجوان ۱۷ ساله، کیان کنعانی ۱۳ ساله، علیرضا ریحانی ۱۷ ساله و سید امیررضا سیدی زاده ۲۱ ساله ما را در این گفتگو دوستانه همراهی کردند.
سید باقر آغاز و مبنای گفتگو را بر «مسجد محوری» این هیئت قرار داد؛ او در همان ابتدا به سخنان امام خمینی و رهبر انقلاب پیرامون مسجد اشاره می‌کند و معتقد است مسجد باید کانون توجه جامعه باشد؛ مسجد نباید مختص قشر خاصی قرار بگیرد و همه مردم آن را محل رجوع خود بدانند. مسجد باید پایگاه باشد؛ همانند آنکه امروز کارمان به ادارات مختلف می‌افتد و مجبور می‌شویم رجوع کنیم؛ آیا پیامبر که ساختارهای مختلفی را برای حکومت خود ساخت، نمی‌توانست چند اداره هم دایر کند تا مردم برای حل مشکلاتشان به آنجا رجوع کنند؟ اما چرا همه اقدامات را حول مسجد تعریف کرد؟
مسئول هیئت معتقد است امروزه کمتر کسی علم کار در مسجد را بر می‌دارد و دلیل آن تفاوت‌های قالبی بین مسجد و هیئت است که چالش‌های مختلفی را ایجاد می‌کند؛ او در ادامه این اختلافات را برشمرد و گفت: حضور در مسجد زمان خاصی دارد که اگر تأخیر کنی، نماز جماعت را از دست می‌دهی اما هیئت اینگونه نیست؛ در مسجد حتی مکان نشستن مهم است و باید صفوف را از جلو پر کنیم اما در هیئت عموماً این موضوعات رعایت نمی‌شود؛ ورود به مسجد آداب خاص و نیازمند طهارت است اما در هیئت خیر؛ پس مسجد انسان را مؤدب‌تر و منظم‌تر بار می‌آورد.
وی می‌افزاید: هیئت شور داشته و در معرض تحول است اما مسجد آرام و ساکن است؛ مسجد و هیئت دو قالب مجزا هستند و ما این دو را در کنار هم جمع کردیم.
هیئت مسجد محور مهم است چون «تربیت» مهم است
سیدی زاده تاکید می‌کند که قدیم آداب بیشتری در بطن هیئات بود که اکنون کمرنگ‌تر شده است؛ از دیگر تفاوت‌های هیئت و مسجد به محتوا و آثار آن باید اشاره کرد؛ هیئت تک بعدی بوده و در عزاداری و ولادت فعال است که مبنی بر شور و هیجان است اما مسجد دارای آرامش بیشتر، تقوا، ادب و معنویت است. پس باید مسجد و هیئت با یکدیگر ادغام شوند تا خروجی مناسب داشته باشند.
به اعتقاد این نوجوانان دین جامع است و باید برنامه‌ای برای زندگی به جوانان بدهد که این امر صرفاً در هیئت رقم نمی‌خورد؛ در بهترین حالت هیئت هفتگی برگزار می‌شود اما مسجد روزی سه مرتبه به روی مردم باز می‌شود و افراد باید در آن حاضر شوند.
سید باقر پیش از آنکه وارد موضوعات اجرایی این هیئت شود تاکید می‌کند که هدفشان «تربیت» است؛ او می‌گوید تربیت که هدف قرار بگیرد، خود به خود آداب، نماز، سواد رسانه، ارتباط با کتاب، احترام به خانواده، ساخت دولت جوان حزب انقلابی برائت مهم می‌شود؛ پس باید به نوجوانان میدان و مسئولیت داد تا یاد بگیرند و رشد کنند.
او با تاکید بر اینکه اغلب برنامه‌های این هیئت همزمان با نماز آغاز می‌شود، می‌گوید: باید بدانیم هدف غایی ما چیست؛ نماز محور است؛ محکم روی این شرط برای آغاز برنامه‌ها ایستاده‌ایم تا برای مخاطبان جا بیفتد و تبدیل به یک رسم شود.
جذب؛ نه از طریق روش‌ها منسوخ / باید به نوجوان میدان و مسئولیت داد
مسئول هیئت الهادی بجنورد با اشاره به اینکه مسجد باعث شده برنامه‌هایشان را توسعه دهند، خاطرنشان می‌کند: به دنبال آن هستیم که به مسجد شور و تلاطم بدهیم؛ به نوجوانان مسئولیت می‌دهیم تا در مسجد خود را تعریف کنند.
وی به رویکرد تربیتی این هیئت اشاره داشت و ادامه داد: از برگزاری کلاس‌های مداحی شروع کردیم و اکنون به دنبال تأسیس مسجد هنر هستیم؛ در مجموع به دنبال آنیم که مسجد را به یک مجموعه فرهنگی و هنری تبدیل کنیم که نیازمند پیش نیازهای نرم افزاری همچون متخصصان و اساتید و سخت افزاری همچون ساختمان مناسب است.
این هیئت اکنون یک باشگاه نو+جوانان تشکیل داده است که هدف محوری آن جذب و تثبیت نوجوانان است؛ به گفته اعضای این هیئت، باشگاهشان دارای ۲۰ کارگروه است که حدود ۱۰ مورد آن کاملاً فعال بوده و نوجوانانی در آن جذب شدند و مشغول اجرای برنامه‌های مختلف هستند. هر کارگروه نیز به یک نوجوان سپرده شده تا ضمن یادگیری، مشقی برای تمرین مسئولیت پذیری و مدیریت نیز داشته باشند.
رهان؛ روایت هویت ایرانی اسلامی نوین
سیدی زاده بیان داشت: هدف این باشگاه، روایت است؛ چه چیزی را باید روایت کنیم؟ هویت اسلامی، شیعی، انقلابی و ایرانی خودمان را؛ هر کدام از این موارد جوهره و هویت ما هستند که اگر ما آن را بیان نکنیم، دشمن روایت می‌کند؛ پس رهان که مخفف روایت هویت ایرانی اسلامی نوین است، راهبرد ما تا مقصد است.
وی افزود: در قالب این باشگاه سه رویکرد تربیت نیروی متخصص، تولید و توزیع داریم؛ و هر نوجوان باید در این یکی از این مراحل ایفای نقش کند.
سید امیر رضا، یکی از نوجوانان این مجموعه که مسئول باشگاه نوجوانان پسران رهان است، در ابتدا به غفلت از نوجوانان در کشور ما اشاره می‌کند و معتقد است که نوجوانان منفعت سیاسی و اقتصادی برای سردمداران این حوزه‌ها ندارند و به همین خاطر مورد توجه نیستند.
وی همچنین به جایگاه نوجوانان در مسجد امام حسن عسگری تاکید کرد و گفت: کار در مسجد هم مزیت دارد و هم سختی؛ اما اکنون با مسجد کارهای بزرگی می‌کنیم؛ اکنون سه نفر از هیئت امنای مسجد، از افراد هیئت هستند و تمامی برنامه‌های مسجد با مدیریت نوجوانان برگزار می‌شود.
سید امیر رضا به تشریح باشگاه پسران نوجوان هیئت الهادی پرداخت و بیان کرد: کارمان را از حضور در لیگ جت که مختص دانش آموزان سراسر کشور است شروع کردیم؛ اکنون در تابستان پروژه «یخ در بهشت» را ویژه دانش آموزان کلاس هشتمی و نهمی داریم که کلاس‌های آموزشی، مهارتی، میدانی و تفریحی را شامل می‌شود.
وی به تشریح کارگروه‌های ذیل باشگاه نوجوان پرداخت و برخی از این موارد را برشمرد؛ مسجد، هیئت، مدرسه ستایشگری، دارالصحف، انجمن ادبی، باشگاه کتاب، باشگاه رسانه، باشگاه طراحان و بسیج اکنون کاملاً فعال هستند و در فازهای بعدی سایر کارگروه‌ها نیز فعال خواهند شد.
این نوجوان معتقد است که کارگروه‌هایشان کاملاً موفق عمل کرده‌اند و برای اثبات آن چند نمونه می‌آورد که یکی از آنها باشگاه کتاب بود؛ غرفه ما نوجوانان در نمایشگاه‌های کتاب یکی از پر فروش ترین غرفه‌های کتاب است؛ البته ما اجازه ورود هر کتابی به غرفه خود را نیز نمی‌دهیم.
وی افزود: هر چند کسب مقام در جشنواره‌ها ملاک و هدف نیست، اما نوجوانان این هیئت در اغلب جشنواره‌های استانی درخشیده‌اند.
کیان، نوجوان ۱۳ ساله که مسئول انجمن ادبی پسران بجنورد است از برگزاری کلاس‌های هفتگی شعر خبر می‌دهد و می‌گوید: در این کلاس‌ها شعر تولید می‌کنیم، نقد و بررسی می‌کنیم و مسائل آموزشی را شرح می‌دهیم؛ هدف ایجاد اشعاری و اجرای آن در شب‌های شعر است.
وی افزود: در هفته دفاع مقدس سال قبل ۱۸ شب شعر در شش شب برگزار کردیم که کم نظیر بود.
در این بین باید به برگزاری دو دوره مشاعره علوی با حضور اساتید برجسته ملی در استان با همت همین نوجوانان اشاره داشت؛ جایی که سالنی مملو از جمعیت برای چندین ساعت به اجرای برنامه این نوجوانان نشسته بودند؛ آن هم با کمترین هزینه‌ها.
اکنون این هیئت یک انتشارات نیز به نام خود ثبت کرده است؛ به عبارتی با نوجوانان شعر تولید می‌کند و در انتشارات چاپ می‌کند و با ابزارها و بازوهای فروش خود، آن را عرضه می‌کند.
علیرضا ریحانی دیگر نوجوان این هیئت است که مسئولیت مدرسه ستایشگری را بر عهده دارد؛ او معتقد است مجالس دعا خصوصاً دعای ندبه مخصوص افراد پیشکسوت شده و جوانان از آن فاصله دارند که قصد داریم این فاصله را کاهش دهیم. سعی مناجات خوانی در مساجد از حالت سنتی خارج شود و میانگین سنی این فضا را کمتر کنیم.
وی افزود: سعی داریم در مرحله اول دعاخوان های مساجد را جوان کنیم؛ اکنون به این سمت پیش رفتیم و نوجوانان در این مسجد دعاها را می‌خوانند؛ البته در کنار پیشکسوتان؛ نباید بگوییم پیشکسوتان نباید در صحنه حضور داشته باشند؛ آنها برکت مسجد هستند ولی باید نوجوانان نیز میدان ببینند.
این نوجوان گفت: اکنون جزو معدود مساجد کشور هستیم که دعاخوان هایش، نوجوان هستند.
پویا نودهی هم از نوجوانان این هیئت است که پشتیبانی امور داخلی مسجد و هیئت را بر عهده دارد؛ او که با سن ۱۷ سالگی اکنون یک مدیر اجرایی کامل شده و می‌تواند برنامه‌های سنگین را طراحی و مدیریت کند، معتقد است امام حسین (ع) او را به این سمت کشانده؛ مسیری که علاوه بر پیشرفت در ویژگی‌های شخصیتی، باعث پیشرفت در حوزه درسی نیز شده است.
تحقق مجموعه چند منظوره با محوریت مسجد
سخنان سید باقر سیدی زاده، مسئول هیئت پایان بخش این گفتگو بود؛ او می‌گوید: سعی داریم مسائلی را با یک منظومه تربیتی تمرین کنیم که در نهایت مسجد طراز انقلاب بسازیم؛ می‌خواهیم مجموعه‌ای تأثیرگذار در تربیت دانش آموزان باشیم.
وی در ادامه با انتقاد از ساختارهای فیزیکی اماکن مذهبی بجنورد، افزود: ساختمان‌ها ویژه نوجوانان طراحی نشده است؛ کدام مسجد فضای مناسب برای وضو گرفتن نوجوانی که قدش کشیده نشده دارد؟ کدام مسجد ما حیاطی برای بازی کودکان و نوجوانان دارد؟
سیدی زاده در انتها گفت: در معماری اصیل ایرانی، شهرسازی این طور بود که کاربری‌ها از هم جدا نبودند؛ مثلاً عالی قاپو اصفهان که مجموعه شهری در یک مکان قرار دارد و ضمن دسترسی آسان، هویت ما را یادآوری می‌کند.
وی بیان کرد: به دنبال ساخت چنین فضایی هستیم تا در کنار تحصیل، کارهای فرهنگی را اصل زندگی بدانیم و متخصصانی در حوزه‌های ذکر شده تربیت کنیم.
در کنار این همه موارد، این هیئت، یک هیئت خانوادگی بوده و برای همه اعضای خانواده مناسب است؛ در مراسم مختلف هم خانواده‌ها بطن اصلی هیئت را تشکیل می‌دهند که همین امر سبب اجرای برنامه‌های جانبی دیگری نیز شده است. به عنوان نمونه روضه‌های خانگی که توسط این هیئت برنامه ریزی شده و تاکنون نزدیک به ۹۰ مورد رسیده است.
نوجوانانی که منزل به منزل در شهر می‌چرخند و مجلس عزا برگزار می‌کنند و نشان می‌دهند نوجوانان امروز ارادتشان به سید و سالار شهیدان اگر از جوانان قدیم بیشتر نباشد، کمتر نیست.
در دهه اول محرم نیز که مسئولان حرم امامزاده سید عباس (ع) بجنورد، برنامه‌های خود را به این نوجوانان سپرده بودند، سر بلند بیرون آمدند؛ برنامه دهه نخست محرم امسال در حرم مطهر بسیار مخاطبان بیشتری نسبت به سالیان گذشته به خود می‌دید؛ از سوی دیگر اشعار حماسی، تربیتی و انقلابی مراسم، نمونه‌ای از هیئت ضد سکولار را رخ نمایی می‌کرد.
فیلم| رجزخوانی علیه صهیونیست‌ها در هیئت الهادی بجنورد
فیلم| مراسم شب ششم محرم در امامزاده سیدعباس بجنورد
نوجوانانی که امروز با دل و جان برای ساختن هیئتی طراز تلاش می‌کنند، می‌توانند در آینده نزدیک آینده این کشور را بسازند؛ فقط باید به آنان میدان داد تا شایستگی‌های خود را به معرض نمایش بگذارند.
