به گزارش پردیسان آنلاین، یک مادر می‌تواند نقش مدیر خانواده را بر عهده بگیرد، او نه‌تنها باید جنبه‌های فیزیکی زندگی خانواده‌اش را حفظ کند، بلکه باید عناصر نامشهودی مانند ایجاد محیطی سرزنده برای همسر و فرزندانش را حفظ کند، به گونه‌ای که در میان اعضای خانواده بیشترین سهم تأثیرگذاری بر فرزند، از آن مادران است، به‌ویژه در خانواده‌هایی که شیوه‌ای زیست طبیعی و مطابق با الگوها و سنت اسلامی دارند که بر اساس آن، شیر مادر بهترین غذای کودک و آغوش او، بهترین جایگاه برای تربیت و پرورش کودکان شناخته می‌شود.

با توجه به تهاجم‌های فرهنگی که تلاش می‌کند، نقش خانواده را در جامعه از بین ببرد، لازم است با توجه به رشد فضای مجازی در جامعه مجدد نقش مادری را به‌عنوان محور نهادی در راهبری خانواده بازآفرینی کنیم، به گونه‌ای که مادران بتوانند در کنار فعالیت‌های شخصی و فردی خود در سطح جامعه نقش‌آفرینی مطلوبی داشته باشند.

نقش و جایگاه مادران به عنوان مدیر داخلی خانواده

مرضیه استکی، مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین اظهار می‌کند: خانواده در نظام ارزشی مسلمانان منزلت و قداست خاص خود را دارد و مادر در خانواده به عنوان مدیریت داخلی این واحد کوچک اجتماعی وظایف خاصی بر عهده دارد، همچنین مادران علاوه بر نقش‌آفرینی اجتماعی که دارند، مسئولیت‌های مهمی همچون تربیت صحیح فرزندان و حفاظت از کانون گرم خانواده در فضای خانه را برعهده دارند.

وی با بیان اینکه خانواده نقش مؤثر آموزشی دارد که به رشد و تعالی خانواده و در نتیجه به رشد و تعالی جامعه و کاهش آسیب‌های اجتماعی کمک شایانی می‌کند، می‌افزاید: فرزندان از ابتدای زندگی، پدر و مادر خود را الگوی رفتاری قرار می‌دهند و به عبارتی فضای امن خانواده نخستین مدرسه آموزشی برای فرزندان است و می‌طلبد والدین در این عرصه به انجام وظایف و مسئولیت‌های خود پایبند باشند.

دبیر ستاد حمایت از خانواده و جوانی جمعیت استانداری اصفهان با اشاره به اینکه امروزه نقش و جایگاه زنان با توجه به رسالت و نقش آن‌ها نسبت به نقش‌آفرینی آن‌ها در جامعه مقداری متفاوت است، ادامه می‌دهد: زنان نقش‌آفرینی‌های مختلفی در جایگاه مادری و همسری در خانواده و فعالیت‌هایی در عرصه‌های اجتماعی دارند و ممکن است گاهی دچار تضادها و تعارض‌هایی در این موضوع شوند، از طرفی با تهاجم‌های فرهنگی که در تقابل با نظام خانواده وجود دارد، مواجه هستیم.

استکی عنوان می‌کند: مادران در کنار تمام فعالیت‌های مادری و همسری در منزل و فعالیت‌های فردی در فضای خانواده و جامعه باید سعی کنند تعارضی میان این نقش‌آفرینی‌ها ایجاد نشود، چراکه مادران عضو اصلی خانواده در حوزه فرزندآوری و تربیت صحیح فرزندان هستند و نباید این نقش‌آفرینی آن‌ها با دلایل مختلف کم‌رنگ شود، بنابراین می‌طلبد مطالعات و آگاه‌سازی بیشتری پیرامون هویت و جایگاه مادری داشته باشیم، همچنین این کرامت و هویت مادری باید پررنگ‌تر باشد و بروز بیشتری در سطح خانواده و جامعه داشته باشد.

وی با اشاره به عوامل مؤثر بر تقویت هویت و کرامت مادری اضافه می‌کند: در زندگی توسعه‌یافته امروزی باید توجه ویژه‌تری نسبت به مسائل موجود در سطح جامعه که باعث کم‌رنگ‌تر شدن نقش و هویت مادری می‌شود، داشته باشیم، زیرا مادری که چند فرزند دارد و مشغول به کار و درآمدزایی است، با مسائل و چالش‌هایی همچون انجام وظیفه خود نسبت به نگهداری و تربیت فرزندان، آرامش‌خاطر نسبت به محل نگهداری فرزندان از نظر امنیت فرهنگی، اخلاقی و اجتماعی مواجه است که در کنار درآمدزایی بتواند توجه کافی را نسبت به فرزندان داشته باشد.

حمایت اعضای خانواده لازمه نقش‌آفرینی زنان در جامعه

مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: زندگی شهرنشینی و زندگی توسعه‌یافته که رواج پیدا کرده است و مهاجرت خانواده‌ها به شهرها و کلانشهرها از عوامل مؤثر بر کم‌رنگ شدن هویت مادران است که باعث می‌شود مادران بعضی از حمایت‌های خانوادگی خود را از دست دهند، اگر زنان قصد داشته باشند در سطح جامعه نقش‌آفرینی داشته باشند، باید از حمایت اعضای خانواده برخوردار باشند، یکی از مسائلی که با توجه به وجود تک‌فرزندی در خانواده‌ها و سبک زندگی شهرنشینی و توسعه‌یافته همراه با فضای مجازی وجود دارد، این است که ارتباط خانواده‌ها با یکدیگر، اقوام و همسایگان کاهش پیدا کند که مؤثر بر تربیت فرزندان و تقویت کرامت و هویت مادری است.

استکی می‌افزاید: در سال‌های نه چندان دور با تعداد بیشتر فرزندان علاوه بر اینکه کودکان همبازی‌هایی برای سرگرمی داشتند، مادران نیز با تربیت چند فرزند به‌طور ویژه به رشد خود توجه داشتند، اما با افزایش تک‌فرزندی نسبت به گذشته ارتباطات و تعامل‌های خانواده‌ها کمتر و باعث بروز آسیب‌هایی برای هویت و رشد مادران و تربیت فرزندان شد، همچنین کاهش فعالیت‌های فرهنگی-اجتماعی در سطح جامعه از دیگر تهدیدات کاهش ارتباطات افراد است.

وی تاکید می‌کند: بخشی از تربیت کودکان و تقویت کرامت مادران مربوط به کنشگری‌ها و فعالیت‌های اجتماعی است، برای مثال زنان در دوره جنگ دفاع مقدس با نقش‌آفرینی اجتماعی و تعامل‌هایی که با یکدیگر داشتند، توانستند علاوه بر رفع مشکلات خانوادگی حماسه‌ای تاریخی رقم بزنند، در حال حاضر نیز فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی مختلفی در سطح جامعه وجود دارد که بخشی از آن مربوط به مساجد، کانون‌ها و هیئت‌های فرهنگی است، باید همچنان سعی کنیم این فعالیت‌ها و ارتباطات در جهت رشد جامعه و خانواده انجام و تقویت شود.

دبیر ستاد حمایت از خانواده و جوانی جمعیت استانداری اصفهان در خصوص تقویت راهبری خانواده در سطح جامعه می‌گوید: در راهبری خانواده همواره مادران نقش مهمی را بر عهده دارند، بنابراین مادران برای تقویت نهاد خانواده در جهت راهبری باید توجه ویژه‌ای به رشد و تربیت فرزندان همراه با رشد و تعالی والدین داشته باشند، نباید تنها به رشد فرزندان اهمیت داده شود و نیاز است رشد و تعالی پدر و مادر در کنار فرزندان رقم بخورد، باید فضایی ایجاد شود که مادران از جایگاه مادری خود لذت ببرند.

استکی عنوان می‌کند: جامعه مادری و مادران می‌توانند با توان‌افزایی به یکدیگر یاری برسانند، همچون مجموعه‌ها و گروه‌هایی که در سطح کشور به عنوان حلقه‌های میانی در این حوزه فعالیت می‌کنند، بدین صورت مادران می‌توانند تجربیات گوناگون خود را در عرصه‌های مختلف به اشتراک بگذارند، همچنین برای افزایش هویت خودباوری مادران نیاز است در کنار تمام جلسات آموزشی، کارگاه‌های تخصصی برگزار شود که به آسیب‌شناسی این حوزه و بیان راهکارهایی برای آن بپردازد.

وی با بیان اینکه باید بستر رشد و دسترسی آسان و عادلانه را فراهم کنیم، ادامه می‌دهد: می‌توانیم از ظرفیت نخبگانی موجود در جامعه، ظرفیت سازمان‌های مختلف و ظرفیت‌های مردمی استفاده کنیم و با ایجاد هم‌افزایی میان مجموعه‌ها و فعالان حوزه زنان، برنامه‌ها و راهکارهای عملیاتی برای مسائل مادران ارائه و اجرایی کنیم.

توجه ویژه به کانون خانواده‌ها، نقش و کرامت مادران برای رفع چالش‌های جمعیتی

حجت‌الاسلام علی گودرزی، معاون بنیاد ملی خانواده و پژوهشگر جمعیت در گفت‌وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین در خصوص اهمیت مسئله جمعیت و فرزندآوری و تأثیر آن بر آینده کشور اظهار می‌کند: مسئله جمعیت از مسائل مهم و راهبردی امروز در جهان و کشور است و عمده کشورها درگیر مسئله جمعیت و نزدیک شدن به مرزهای پیری جمعیت هستند، مهم‌تر از عدد و رقم جمعیت یک کشور هرم سنی و میزان افراد جوان در سن کار است و امروزه باید برای جوان نگه داشتن جمعیت تلاشی مضاعف داشته باشیم که در این راستا توجه به نقش مادران بسیار مهم است و باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

وی می‌افزاید: شواهد و نرخ باروری بیانگر این موضوع است که در آینده‌ای نزدیک وارد تله جمعیتی خواهیم شد که چالش‌های متعددی همچون معضلات اجتماعی را تجربه خواهیم کرد، برای مثال به‌لحاظ اقتصادی اگر افراد کهنسال جامعه از سن کار خارج شوند و نتوانیم به همان میزان جمعیت جوان جایگزین کنیم، مجبور به مهاجرپذیری خواهیم شد، بنابراین باید توجه ویژه‌تری نسبت به کانون خانواده‌ها و نقش و کرامت مادران در حوزه تربیت، جمعیت و نقش‌آفرینی اجتماعی داشته باشیم.

معاون بنیاد ملی خانواده با اشاره به اینکه تک‌فرزندی سبب بروز آسیب‌ها و کمبودهایی برای فرزند می‌شود، ادامه می‌دهد: علاوه بر آسیب‌های فردی تک‌فرزندی، خانواده نیز تحت تأثیر آسیب‌های آن قرار می‌گیرد و از آنجا که جامعه متشکل از خانواده است، این آسیب‌ها می‌تواند به جامعه نفوذ پیدا کند و در صورت افزایش آن به معضل اجتماعی تبدیل شود و تبعات گسترده‌تری را برای فردا و اجتماع به همراه داشته باشد.

حجت‌الاسلام گودرزی عنوان کرد: آسیب‌های تک‌فرزندی از فرد تا جامعه با یک زنجیره به یکدیگر متصل می‌شود و باید تمام جوانب این آسیب‌ها را به صورت دقیق و عمیق بررسی و تحلیل کرد، بنابراین مهم است که با در نظر گرفتن آسیب‌های تک‌فرزندی و کاهش جمعیت، با هم‌اندیشی فعالان حوزه جمعیت و خانواده‌ها، راهکارهای مختلف بیان شود و اقدامات مؤثری در راستای فرزندآوری و رشد جمعیت صورت گیرد تا از چالش پیری جمعیت جلوگیری شود.

بر این اساس، با توجه به اهمیت نقش تأثیرگذار و حساس زنان در خانواده و ضرورت وجود فراغت و آرامش خاطر زنان به عنوان شرط لازم جهت ایفای مسئولیت محوری و کلیدی همسری و مادری، از سوی دیگر با توجه به اینکه ایفای خوب این مسئولیت نیازمند صرف انرژی کافی و مفید در محیط خانه است، به همین جهت اسلام، مسئولیت تأمین هزینه‌های اداره منزل و مخارج مربوط به آن را از دوش زنان برداشته است، به بیان دیگر اسلام، اصالت را به شغل همسری و مادری زن می‌دهد، اما آن‌ها از پرداختن به مشاغل ویژه زنان منع نکرده و گاهی تشویق کرده است.

سپردن مسئولیت و سرپرستی خانواده به مردان، همکاری مرد در تربیت فرزندان با همسر، حمایت از مادران در دوران شیردهی، حق حضانت، اشتغال مادران و امکان خدمت نیمه وقت برای زنان، مرخصی زایمان و قانون‌هایی از این قبیل همگی نمونه اقداماتی است که در جهت حمایت از مادران و حفظ ارزش و کرامت آن‌ها و جنبه بسترسازی برای ایجاد شرایط لازم جهت انجام رسالت مادری به عرصه عمل درآمده است.