به گزارش سرویس ترجمه پردیسان آنلاین، نقش پاویون‌های شهری از سازه‌هایی موقت و تزئینی، به بسترهایی برای تجربه، تعامل و تحول اجتماعی ارتقا پیدا کرده است. این سازه‌ها به ابزارهایی برای بازاندیشی در مفهوم شهر، انسان و زیست‌پذیری تبدیل شده‌اند. پاویون‌های شهری امروز، در تقاطع طراحی، فناوری و روان‌شناسی محیطی قرار دارند که هر جزئی از فرم، ماده و عملکرد، حامل پیامی انسانی است.
در رویدادهایی همچون هفته طراحی هلند، دوسالانه معماری ونیز، هفته طراحی میلان و فستیوال طراحی سئول، پاویون‌ها به آزمایشگاه‌هایی زنده برای ایده‌های آینده‌نگر از انرژی‌های تجدیدپذیر گرفته تا عدالت اجتماعی، از طراحی پایدار تا تجربه زندگی گروه‌های آسیب‌پذیر تبدیل می‌شوند. هر پاویون از زاویه‌ای متفاوت، نقش پاویون‌های شهری را در ارتقای کیفیت زندگی، پایداری و عدالت اجتماعی به نمایش می‌گذارد و نشان می‌دهد که طراحی چگونه می‌تواند به مسائل پیچیده پاسخ دهد، همچنین تجربه‌ای ملموس از آینده‌ای ممکن را در اختیار شهروندان قرار می‌دهد.
بعضی از این فضاهای موقتی به شهروندان اجازه می‌دهند نقش خود را نه به عنوان تماشاگر، بلکه به عنوان مشارکت‌کننده در طراحی شهر تجربه کنند. در چنین بستری، مرز میان هنر، معماری و زندگی روزمره از میان می‌رود و شهر به عرصه‌ای برای آزمایش ایده‌های تازه بدل می‌شود؛ از طراحی فضاهای فراگیر برای همه اقشار جامعه گرفته تا به‌کارگیری انرژی‌های تجدیدپذیر در معماری شهری.
پاویون‌ها با خلق فضاهای موقتی اما معنادار، به شهرها یادآوری می‌کنند که پایداری صرفاً در ساخت‌وسازهای دائمی خلاصه نمی‌شود؛ بلکه در تجربه‌های جمعی، آگاهی زیست‌محیطی و تعامل اجتماعی ریشه دارد. حضور چنین سازه‌هایی در قلب شهر، تخیل جمعی را برمی‌انگیزد و شهروندان را به بازاندیشی در شیوه زیستن در شهرهای آینده دعوت می‌کند.
به بیان دیگر، پاویون‌های شهری به مثابه کاتالیزورهای تحول عمل می‌کنند؛ عناصری که از دل طراحی و خلاقیت، جرقه تغییر را در بافت اجتماعی و فیزیکی شهر می‌افروزند و نشان می‌دهند چگونه فضاهای کوچک می‌توانند محرک ایده‌های بزرگ باشند.
پاویون‌ها با ترکیب طراحی، فناوری و تفکر محیطی، مفاهیم نوینی از پایداری، عدالت فضایی و زیست‌پذیری را در مقیاس شهری به نمایش می‌گذارند. آن‌ها به مثابه میانجی میان انسان و محیط شهری عمل می‌کنند و از طریق خلق تجربه‌های ملموس، امکان درک و احساس مسائل پیچیده‌ای مانند تغییرات اقلیمی، انرژی‌های تجدیدپذیر یا کرامت انسانی را فراهم می‌سازند.
این سازه‌ها با ساختارهای سبک، قابل حمل و چندمنظوره خود، به شهرها یادآوری می‌کنند که تحول شهری الزاماً در پروژه‌های بزرگ و دائمی خلاصه نمی‌شود؛ بلکه می‌تواند از طریق طراحی‌های موقت اما معنادار آغاز شود. پاویون‌ها در واقع با ایجاد فضاهایی برای مکث، تأمل و همزیستی، کیفیت زیست در شهر را ارتقا می‌دهند و بر نقش طراحی در پاسخ‌گویی به چالش‌های معاصر شهری تأکید می‌کنند.
پاویون اومبرا؛ پوشش خورشیدی در خدمت طراحی شهری
در هفته طراحی هلند ۲۰۲۵، پروژه‌ای نوآورانه با عنوان «پاویون اومبرا» در شهر آیندهوون توجه بسیاری از علاقه‌مندان به طراحی پایدار و فناوری‌های نوین را به خود جلب کرده است. این پاویون، حاصل همکاری یک طراح مد هلندی و یک شرکت مشاوره طراحی است و با استفاده از پارچه‌ای خورشیدی به نام «هلیوتکس»، نمونه‌ای از تلفیق طراحی، انرژی و پایداری را به نمایش گذاشته است.
هلیوتکس که پیش‌تر با نام «سان‌تکس» شناخته می‌شد، از نخ پلی‌استر بازیافتی ساخته شده است و در ساخت آن ۱۵۰ سلول خورشیدی آلی (OPV) به‌صورت یکپارچه بافته شده‌اند. این سلول‌ها برخلاف پنل‌های سیلیکونی سنتی، سبک، انعطاف‌پذیر و نیمه‌شفاف هستند و می‌توانند در فضاهایی به‌کار روند که پنل‌های معمولی به‌دلیل وزن و سختی، قابل استفاده نیستند.
این پارچه خورشیدی با سطحی به وسعت ۴۰ متر مربع، شامل هشت متر مربع سلول خورشیدی است که به یک سیستم ذخیره انرژی متصل شده‌اند. توان تولیدی فعلی این سلول‌ها حدود ۵۳ وات در هر متر مربع است که حدود یک‌پنجم توان پنل‌های سیلیکونی است. با این حال، تیم طراحی با همکاری پژوهشگرانی از یک دانشگاه دانمارکی در حال توسعه نسخه‌ای هستند که توان خروجی آن دو برابر شده و به حدود ۱۰۰ وات در متر مربع رسیده است.
پاویون اومبرا با سایه‌بان شبیه بادبادک، نه‌تنها از نظر زیبایی‌شناسی چشم‌نواز است، بلکه عملکردی چندگانه دارد. این سایه‌بان به‌گونه‌ای زاویه‌دار طراحی شده است تا سایه‌ای خنک بر فضای داخلی بیندازد که نیمکت‌های دایره‌ای‌شکل برای نشستن و تعامل بازدیدکنندگان تعبیه شده‌اند. رنگ آبی آسمانی پارچه، در کنار بافت سبک و شناور آن، حس آرامش و سبکی را در فضا القا می‌کند.
هلیوتکس به‌طور ویژه برای کاربردهای معماری از جمله پوشش نما، چادرهای جشنواره‌ای، سقف‌های موقت و پوسته‌های دوم برای ساختمان‌های موجود توسعه یافته است. پوسته دوم ساختمان می‌تواند همزمان با تولید انرژی، دید از پنجره را حفظ کند.
یکی از چالش‌های اصلی در توسعه هلیوتکس، مقاومت در برابر شرایط محیطی است. این پارچه در برابر تابش فرابنفش، رطوبت، باد و آتش مقاوم‌سازی شده است. برای این منظور، روکشی با استحکام کششی بالا طراحی شده است که پلی‌وینیل کلراید (PVC) سمی ندارد. پلی‌وینیل کلراید ماده‌ای است که می‌توانست سلول‌های خورشیدی را درون پارچه محبوس کند و مانع عملکرد آن‌ها شود. به گفته طراح پاویون، ساختار پارچه‌ای به گونه‌ای است که سلول‌ها را در جای خود نگه دارد. بخش‌هایی از نخ‌های مونوفیلامنت شناور، پنل‌ها را بدون چسب در جای خود نگه می‌دارند، بنابراین به‌راحتی قابل تعویض، تعمیر یا بازیافت هستند.
این ویژگی‌ها موجب شده است هلیوتکس نه‌تنها از نظر زیست‌محیطی پایدار باشد، بلکه از نظر چرخه عمر نیز قابل اعتماد و قابل نگهداری باشد. برخلاف پنل‌های سنتی که پس از آسیب‌دیدگی نیاز به تعویض کامل دارند، سلول‌های هلیوتکس به‌صورت ماژولار طراحی شده‌اند و می‌توان آن‌ها را به‌صورت جداگانه جایگزین کرد.
پاویون اومبرا تنها یک سازه خورشیدی نیست؛ بلکه فضایی برای تجربه، تعامل و تأمل است. بازدیدکنندگان می‌توانند زیر سایه‌بان بنشینند، با دیگران گفت‌وگو کنند و در عین حال با فناوری خورشیدی آشنا شوند. هلیوتکس نمونه‌ای از آینده طراحی خورشیدی است که در آن انرژی، زیبایی و انعطاف‌پذیری در یک ماده واحد تلفیق می‌شوند. این پارچه می‌تواند در معماری پایدار، طراحی شهری، مد و حتی فضاهای درمانی کاربرد داشته باشد.
پاویون اتاق انتظار؛ طراحی برای کرامت انسانی
یکی دیگر از تأثیرگذارترین پروژه‌ها در هفته طراحی هلند ۲۰۲۵، پاویونی با عنوان «اتاق انتظار» است که به زندگی پناه‌جویان در هلند می‌پردازد. این پاویون توسط سازمان محلی «دی واخ‌ت‌کامر» طراحی و اجرا شد و در میدان کتل هاوس پلین شهر آیندهوون به نمایش درآمد. هدف اصلی این پروژه، ارائه راه‌حل‌هایی طراحی‌محور با تمرکز بر حفظ کرامت انسانی، ایجاد حریم خصوصی و ارتقای کیفیت فضاهای اقامتی برای بهبود شرایط زندگی پناه‌جویان در پناهگاه‌های اضطراری است.
هسته اصلی پاویون، مجموعه‌ای از کابین‌های چوبی است که برای نصب روی تخت‌های دوطبقه در پناهگاه‌های اضطراری طراحی شده‌اند. این کابین‌ها از تخته‌های چندلایه با ضخامت ۱۸ میلی‌متر ساخته شده‌اند و با اتصالات مکانیکی قابل مونتاژ، بدون نیاز به ابزارهای پیچیده یا تغییرات ساختاری در فضای پناهگاه، قابل نصب هستند. طراحی ماژولار این کابین‌ها به‌گونه‌ای است که می‌توان آن‌ها را به‌صورت مستقل یا گروهی نصب کرد و در صورت نیاز، به‌راحتی جابه‌جا یا بازسازی کرد.
هر کابین با دیواره‌هایی به ارتفاع ۱.۵ متر طراحی شده است که ضمن ایجاد حریم بصری برای ساکنان، امکان جریان آزاد هوا و بهره‌مندی از نور طبیعی را حفظ می‌کند. فضای داخلی کابین‌ها به‌گونه‌ای سامان‌دهی شده است که شامل قفسه‌هایی برای نگهداری وسایل شخصی، آویزهایی برای لباس و سطحی مناسب برای مطالعه یا استفاده از لپ‌تاپ و تلفن همراه باشد. این عناصر ساده، نقش مهمی در ایجاد حس مالکیت و استقلال ایفا می‌کنند و به پناه‌جویان اجازه می‌دهند تا محیط زندگی خود را تا حد امکان مطابق با نیازهای فردی تنظیم کنند. طراحی کابین‌ها با تأکید بر شخصی‌سازی و کنترل، به تقویت احساس امنیت و آرامش در شرایط اضطراری کمک می‌کند.
تیم طراحی در انتخاب مصالح اصلی کابین‌ها، از تخته‌های چندلایه با گواهی معتبر FSC بهره گرفته است که تضمین می‌کند چوب‌ها از جنگل‌های مدیریت‌شده و منابع تجدیدپذیر تهیه شده‌اند. سطح تخته‌ها با پوششی ضد آتش مطابق استاندارد اروپایی EN ۱۳۵۰۱ فرآوری شده‌اند که در برابر شعله مستقیم مقاوم هستند و دود سمی تولید نمی‌کنند، همچنین لایه‌ای ضدباکتری با فناوری نانو روی سطح اعمال شده است که مانع رشد قارچ و باکتری در محیط‌های مرطوب و پرتردد می‌شود و برای فضاهایی همچون پناهگاه‌های اضطراری که تهویه محدود دارند، ضروری به نظر می‌رسد.
اتصالات فلزی کابین‌ها از فولاد ضدزنگ ساخته شده است که در برابر خوردگی ناشی از رطوبت و مواد شوینده مقاوم است. طراحی این اتصالات به‌صورت مکانیکی و بدون نیاز به جوش یا پیچ‌کاری انجام شده است. قطعات با سیستم قفل‌شونده کشویی و فشاری به یکدیگر متصل می‌شوند که علاوه‌بر تسهیل در نصب، امکان جداسازی و جابه‌جایی سریع را فراهم می‌کند.
یکی از مزیت‌های کلیدی این کابین‌ها، قابلیت نصب بدون نیاز به ابزار برقی یا تخصص فنی است. تمام قطعات با کدگذاری رنگی و شماره‌گذاری ساده طراحی شده‌اند تا فرایند مونتاژ برای افراد غیرمتخصص نیز قابل انجام باشد. در شرایط اضطراری، دو نفر می‌توانند بدون نیاز به سوراخ‌کاری، پیچ‌کردن یا تغییرات ساختاری در فضای پناهگاه یک واحد کامل را در کمتر از ۳۰ دقیقه نصب کنند.
برخلاف بسیاری از پروژه‌های طراحی که از بالا به پایین اجرا می‌شوند، پاویون اتاق انتظار با مشارکت مستقیم پناه‌جویان طراحی شده است. طراحان اصلی پروژه جلساتی با افراد دارای تجربه زیستن در پناهگاه‌ها برگزار کردند تا نیازهای واقعی، چالش‌های روزمره و خواسته‌های انسانی آن‌ها را در طراحی لحاظ کنند.
در این جلسات، پناه‌جویان به مواردی همچون نبود حریم خصوصی، نور نامناسب، نبود فضای شخصی و احساس بی‌هویتی اشاره کردند. تیم طراحی با تحلیل این داده‌ها، به ساختارهایی عملکردی رسید که از نظر روانی نیز حمایت‌گر بودند. به‌عنوان مثال، استفاده از چوب طبیعی به‌جای فلز یا پلاستیک، حس گرما و آرامش را در فضا تقویت می‌کند و به کاهش اضطراب کمک می‌کند.
پاویون اتاق انتظار تنها یک نمونه طراحی کاربردی نبود، بلکه بستری برای تجربه، تعامل و آگاهی‌بخشی نیز فراهم کرد. بازدیدکنندگان می‌توانستند وارد کابین‌ها شوند، در آن بنشینند، با دیگران گفت‌وگو کنند و تجربه زیستی پناه‌جویان را لمس کنند. در کنار کابین‌ها، نمایشگرهایی نصب شده بود که روایت‌های صوتی و تصویری از زندگی پناه‌جویان از جمله خاطرات، چالش‌ها و امیدهای آن‌ها را پخش می‌کردند. این تجربه چندحسی، به‌ویژه در فضای فرهنگی و هنری هفته طراحی، فرصتی فراهم کرد تا مسئله مهاجرت و پناهندگی از زاویه‌ای انسانی و طراحی‌محور بررسی شود.
کابین‌های طراحی‌شده در پاویون اتاق انتظار قابلیت استفاده در طیف وسیعی از فضاها از پناهگاه‌های اضطراری و کمپ‌های مهاجرتی گرفته تا مراکز نگهداری کودکان بی‌سرپرست یا خوابگاه‌های موقت را دارند. طراحی ماژولار، مصالح پایدار و قابلیت نصب سریع، این سیستم را به گزینه‌ای مناسب برای سازمان‌های بشردوستانه، شهرداری‌ها و سازمان‌های بین‌المللی تبدیل کرده است. این پاویون نشان داده است که چگونه طراحی می‌تواند با مشارکت مستقیم افراد آسیب‌پذیر، به راه‌حل‌هایی واقعی، انسانی و پایدار منجر شود.
