به گزارش پردیسان آنلاین از آذربایجان‌شرقی، نقش بازار تبریز به‌عنوان بزرگ‌ترین بازار مسقف جهان در تاریخ این سرزمین بسیار فراتر از محل فیزیکی تعاملات اقتصادی بوده است و به‌عنوان بازیگری پویا و فعال در نهادهای اجتماعی، سیاسی و مذهبی، یکی از شکل‎‌دهندگان مهم فرهنگ و تمدن ایران محسوب می‌شود، نمی‌توان هویت ایرانی اسلامی را بدون لحاظ کردن این مفهوم به درستی تحلیل و درک کرد.

این بازار از بُعد مذهبی به‌لحاظ دارا بودن مساجد و مکان‌های مذهبی، نقش منحصربه‌فردی را در جامعه ایفا می‌کند و با وجود اینکه جایگاه مذهبی در رویکردهای نوین بازارهای ایران تا حدود زیادی کم‎رنگ شده، اما بازار تبریز این خاصیت خود را پس از گذشت سال‌ها از دست نداده است.

یکی از رویکردهای مذهبی مهم بازار تبریز، عزاداری هیئت حسینی در تمام نقاط شهر و در راسته‌های معروف بازار تبریز است.

عرض ارادت هیئت‌های محلات به اباعبدالله الحسین (ع) در بازار تبریز

محلات قدیمی و اصیل تبریز همچون نوبر، خیابان، کوچه باغ، اهراب، ششگلان و بیش از ۲۰ محله دیگر با اینکه این روزها با اسامی دیگری از آن‌ها در تبریز یاد می‌شود، اما به رسم دیرین با نام قدیمی خود در بازار حضور پیدا می‌کنند و به سبک خود ندای لبیک یا حسین سر می‌دهند.

یکی از نکات جالب و قابل توجه عزاداری محلات در بازار، ترکیب منظم هیئت‌ها است، به‌نحوی که هر محله، سه دسته عرب، عجم و زنجیززن دارد که با ورود محله به محل عزاداری در بازار در سرای صادقیه به ترتیب وارد بازارچه و تیمچه‌ها می‌شوند و عزاداری می‌کنند و بیشتر در تیمچه مظفریه (بازار فرش‌فروشان) به کار خود پایان می‌دهند.

نخست دسته عرب محله با لباس‌هایی سر تا پا مشکی به سبک اعراب وارد بازار می‌شوند و با نظم و سبک خاص دو دستان خود را بر سینه‌هایشان می‌کوبند، سپس دسته عجم که کت و شلوار بر تن دارند به صورت آرام و منظم با یک دست بر سینه می‌کوبند و در پایان زنجیرزنان، بر کار محله در روز عزاداری خاتمه می‌دهند و هیئت‌ها به محله خود بازمی‌گردند تا در مساجد عزاداری کنند.

شبیه‌خوانی، شمع‌افروزی، تعزیه‌گردانی و چندین عزاداری دیگر نیز در بازار تبریز صورت می‌گیرد که می‌توان شبیه‌خوانی محله شتربان با پوست شیر جنگلی در عاشورای حسینی را از بارزترین شبیه‌خوانی‌ها در بازار نام برد.

عزاداری به قدمت تاریخ

عزاداری اباعبدالله الحسین (ع) در بازار تبریز به دوران صفویه بازمی‌گردد، این بازار در آن زمان کانون تردد مسافران و کاروان‌هایی از کشورهای اروپایی، آفریقایی و آسیایی بود و درست در نقطه ثقل جاده ابریشم قرار داشت.

مردم تبریز و به‌ویژه اصناف معروف این بازار با جمع شدن در بازار و عزاداری برای امام حسین (ع)، عشق و دلدادگی خود را نثار اهل بیت (ع) می‌کردند.

هرچند طی دوره‌های مختلف و با آمدن حاکمان غاصب و عادل، عزاداری در تبریز به شکل پیدا و پنهان ادامه پیدا کرد، اما شاید اوج ارادت مردم آذربایجان به سیدالشهدا (ع) را می‌توان در سال ۱۳۰۵ مشاهده کرد، زمانی که تیمچه مظفریه جوان‌ترین تیمچه بازار تاریخی تبریز در دوره قاجار توسط حاج‌شیخ‌آقا به نیت عزاداری احداث و حتی وقف شد.

عزاداری در بازار تبریز از هشتم محرم آغاز می‌شود، به مدت پنچ روز تا دوازدهم محرم (سومین روز شهادت امام حسین (ع) و یارانش) ادامه پیدا می‌کند و عاشقان اهل‌بیت (ع) در این مدت به عزاداری مشغول می‌شوند.

همراهی اصناف بازار تبریز با عزاداران

هریک از هیئت حسینی از هفتم محرم تا سوم امام حسین (ع) با علم‌های قدیمی محلات مسیری از بازار را طی و به سبک قدیمی عزاداری می‌کنند و سرانجام در بازار مظفریه به کار پایان می‌دهند.

در بعضی تیمچه‌های بازار تبریز از ابتدای محرم مراسم مرثیه‌خوانی اجرا می‌شود و عاشقان حسینی از سرتاسر شهر در کنار بازاریان تبریزی به سوگواری امام حسین (ع) می‌پردازند.

بازاریان تبریز از هفتم محرم به مدت یک هفته حجره‌های خود را تعطیل می‌کنند، با این حال حجره‌هایی که در مسیر عزاداری قرار دارند، مغازه‌های خود را برای پذیرایی از دسته‌های عزاداری آماده و با چای، خرما، نان، پنیر و شربت از آن‌ها پذیرایی می‌کنند.