به گزارش پردیسان آنلاین، مالیات ستانی عادلانه به عنوان یکی از اصول اساسی در نظام اقتصادی، نقش حیاتی در تأمین عدالت اجتماعی و اقتصادی ایفا می‌کند. این اصل بر این اساس است که بار مالیاتی باید به صورت عادلانه بین افراد و گروه‌های مختلف جامعه تقسیم شود. در ایران، با وجود تلاش‌های صورت گرفته، هنوز چالش‌های زیادی در زمینه مالیات ستانی وجود دارد که نیاز به اصلاحات اساسی دارد. بر اساس داده‌های موجود، در سال‌های اخیر، درآمدهای مالیاتی ایران به طور متوسط حدود ۷ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل داده است که این رقم نسبت به میانگین جهانی پایین است.
عدالت مالیاتی به معنای توزیع منصفانه بار مالیاتی بین افراد و گروه‌های مختلف جامعه است. این مفهوم بر اساس دو اصل عدالت افقی و عمودی تعریف می‌شود. عدالت افقی به معنای پرداخت مالیات برابر توسط افراد با شرایط مشابه است، در حالی که عدالت عمودی به معنای پرداخت مالیات متفاوت توسط افراد با شرایط متفاوت است. در ایران، اصل عدالت مالیاتی در قانون اساسی نیز مورد تاکید قرار گرفته است و بر اساس آن، هیچ نوع مالیاتی بدون قانون وضع نمی‌شود و معافیت‌ها باید به موجب قانون مشخص شوند. برای مثال، در سال‌های اخیر، تلاش‌هایی برای اصلاح قانون مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر درآمد انجام شده است تا عدالت مالیاتی را بهبود ببخشد.
هوشمندسازی، راهکاری برای جلوگیری از فرار مالیاتی
در ایران، چالش‌های زیادی در زمینه مالیات ستانی وجود دارد. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، معافیت‌های غیرهدفمند و گسترده است. این معافیت‌ها به گونه‌ای هستند که بار مالیاتی را بر دوش بخشی از مودیان قرار می‌دهند و اصل عدالت مالیاتی را نقض می‌کنند. بر اساس آمار موجود، معافیت‌های مالیاتی در ایران سالانه حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان از درآمدهای مالیاتی را کاهش می‌دهد. همچنین، نرخ مالیات بر درآمد در ایران نسبت به سایر کشورها پایین است و این امر باعث می‌شود که درآمدهای مالیاتی کافی برای تأمین هزینه‌های دولت نباشد. علاوه بر این، فرار مالیاتی نیز از مشکلات بزرگ در این زمینه است که با هوشمندسازی نظام مالیاتی می‌توان به آن مقابله کرد. در سال‌های اخیر، تلاش‌هایی برای مبارزه با فرار مالیاتی انجام شده است، اما هنوز این مشکل به طور کامل حل نشده است.
راهکارهای پیشنهادی برای تحقق عدالت مالیاتی
برای تحقق عدالت مالیاتی در ایران، باید به اصلاحات اساسی در ساختار مالیاتی کشور پرداخته شود. یکی از مهم‌ترین راهکارها، هوشمندسازی نظام مالیاتی است. این کار با استفاده از فناوری‌های نوین و داده‌محوری می‌تواند به شناسایی دقیق‌تر منابع مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی کمک کند. همچنین، اصلاح معافیت‌های مالیاتی و تبدیل آنها به معافیت‌های هدفمند و مشروط می‌تواند به افزایش درآمدهای مالیاتی و تأمین عدالت مالیاتی کمک کند. برای مثال، می‌توان معافیت‌های مالیاتی را به صورت مشروط در نظر گرفت تا فقط به بخش‌هایی از جامعه که به آن نیاز دارند، تعلق گیرد. علاوه بر این، آموزش و آگاهی‌بخشی به مودیان مالیاتی در مورد اهمیت پرداخت مالیات و نقش آن در توسعه کشور نیز می‌تواند به افزایش درآمدهای مالیاتی کمک کند.
حسابرسی سیستمی به عنوان یک ابزار مهم در نظام مالیاتی، می‌تواند به افزایش کارآمدی و شفافیت در اخذ مالیات کمک کند. این روش با مکانیزه کردن فرآیندها و حذف واسطه‌ها، خطای انسانی را کاهش می‌دهد و درآمدهای مالیاتی را افزایش می‌دهد. با استفاده از این روش، مودیان مالیاتی می‌توانند از خود دفاع کنند و با داده‌محوری در حوزه مالیات، گامی مهم در جهت اجرای عدالت برداشته شود. در سال‌های اخیر، تلاش‌هایی برای توسعه سیستم‌های حسابرسی الکترونیکی در ایران انجام شده است که می‌تواند به افزایش کارایی نظام مالیاتی کمک کند.
نقش دولت و مردم در تحقق عدالت مالیاتی
دولت ایران می‌تواند با سیاست‌های اقتصادی مناسب، شرایط مالیات ستانی را بهبود ببخشد. ایجاد ثبات اقتصادی و کاهش نوسانات ارزی می‌تواند به افزایش اعتماد مودیان به نظام مالیاتی کمک کند. همچنین، دولت باید به توسعه آموزش و آگاهی‌بخشی به مردم در مورد اهمیت مالیات و نقش آن در توسعه کشور بپردازد. از سوی دیگر، مردم نیز باید با آگاهی از اهمیت مالیات، در پرداخت آن مشارکت کنند و از فرار مالیاتی خودداری کنند. با این رویکرد، می‌توان به افزایش درآمدهای مالیاتی و تحقق عدالت مالیاتی کمک کرد.
به گزارش پردیسان آنلاین، مالیات ستانی عادلانه در ایران نیازمند اصلاحات اساسی در ساختار مالیاتی است. با استفاده از فناوری‌های نوین و اصلاح معافیت‌های مالیاتی، می‌توان به افزایش درآمدهای مالیاتی و تأمین عدالت مالیاتی کمک کرد. در نهایت، تحقق عدالت مالیاتی نه تنها به توسعه پایدار اقتصادی کمک می‌کند، بلکه به تأمین عدالت اجتماعی نیز می‌انجامد. با این رویکرد، می‌توان از مالیات به عنوان یک ابزار برای حمایت از رشد اقتصادی و بهبود شرایط اجتماعی استفاده کرد.
