به گزارش پردیسان آنلاین، شعار «شهر زندگی» به‌عنوان یک مفهوم کلیدی در توسعه شهری، می‌تواند تأثیرات عمیقی بر ایجاد و تقویت شهرهای پویا داشته باشد، این شعار نه تنها به بهبود کیفیت زندگی شهروندان کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به‌عنوان یک راهبرد برای جذب سرمایه‌گذاری، افزایش مشارکت اجتماعی و ارتقای زیرساخت‌های شهری عمل کند.
شعار «شهر زندگی» به‌معنای ایجاد فضایی است که در آن شهروندان بتوانند به راحتی زندگی کنند، کار کنند و از امکانات فرهنگی و اجتماعی بهره‌مند شوند؛ این مفهوم شامل بهبود زیرساخت‌ها، افزایش فضاهای سبز و ارتقای خدمات عمومی است.
با ایجاد یک محیط زندگی مطلوب، شهرها می‌توانند سرمایه‌گذاران را جذب کنند، این امر به توسعه کسب‌وکارها و افزایش اشتغال منجر می‌شود، شهرهایی که به‌عنوان «شهر زندگی» شناخته می‌شوند، می‌توانند به مقاصد گردشگری جذاب تبدیل شوند و درآمدهای جدیدی را برای شهر به ارمغان بیاورند.
شعار «شهر زندگی» می‌تواند به افزایش مشارکت شهروندان در تصمیم‌گیری‌های شهری و فعالیت‌های اجتماعی منجر شود، این مشارکت می‌تواند به تقویت حس تعلق و هویت شهری کمک کند، با توجه به نیازهای اجتماعی و فرهنگی شهروندان، می‌توان فضاهای عمومی و خدمات اجتماعی را بهبود بخشید و کیفیت زندگی را ارتقا داد، همچنین به توسعه پایدار و حفظ محیط زیست کمک کند، با ایجاد فضاهای سبز و کاهش آلودگی، شهرها می‌توانند به محیطی سالم‌تر تبدیل شوند، تشویق به استفاده از حمل‌ونقل عمومی و دوچرخه‌سواری می‌تواند به کاهش ترافیک و آلودگی هوا کمک کند.
اصفهان، با تاریخ غنی و فرهنگی پربار، با چالش‌های متعددی روبه‌رو است؛ از ترافیک و حمل‌ونقل گرفته تا حاشیه‌نشینی و بحران‌های زیست‌محیطی، هر یک از این مسائل نیازمند نگاهی عمیق و چندبعدی است، شعار «شهر زندگی» به ما می‌آموزد که برای حل این مشکلات، باید به ریشه‌های سیستماتیک آن‌ها توجه کنیم، به‌عنوان مثال، در مسئله ترافیک، تنها افزایش پل‌ها و تونل‌ها کافی نیست؛ بلکه باید به ایجاد هم‌آهنگی در سیستم حمل‌ونقل عمومی و ترویج فرهنگ پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری توجه شود.
یکی از جنبه‌های مهم شعار «شهر زندگی»، تغییر نگرش ساکنان شهر است، اما به‌جای دیدن آن‌ها به‌عنوان مصرف‌کنندگان خدمات، باید آن‌ها را به‌عنوان شهروندانی با حقوق و مسئولیت‌های فعال در نظر بگیریم، این تغییر نگرش می‌تواند به تقویت سرمایه اجتماعی و مشارکت واقعی مردم در فرایندهای تصمیم‌گیری منجر شود، در این راستا ساکنان می‌توانند به‌عنوان عاملان اصلی بهبود زندگی خود عمل کنند و به این ترتیب، محلات حاشیه‌ای به قلب تپنده شهر تبدیل شوند.
شعار «شهر زندگی» به احیای هویت جمعی و فرهنگی اصفهان کمک می‌کند، زاینده‌رود به‌عنوان نماد زندگی و هویت اصفهانی‌ها، نیازمند توجه و حفاظت است؛ این شعار به ما یادآوری می‌کند که رودخانه‌ها تنها منابع اقتصادی نیستند، بلکه شریان‌های هویتی و فرهنگی شهر هستند، بنابراین، برای احیای زاینده‌رود، باید به تغییر گفتمان حاکم و ترویج فرهنگ صرفه‌جویی و حفاظت از منابع آب توجه کنیم.
شهر زندگی؛ نگاهی ژرف‌نگر به چالش‌های کلیدی اصفهان
سعید ابراهیمی، معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهردار اصفهان به خبرنگار پردیسان آنلاین اظهار می‌کند: شعار «اصفهان من، شهر زندگی» که به‌عنوان چتر گفتمانی مدیریت شهری اصفهان انتخاب شده است، رویکردی تحول‌گرا و چندلایه برای روبه‌رویی با عمیق‌ترین مسائل و چالش‌های شهری ارائه می‌دهد، این نگاه، مسائل را تنها در سطح آشکار و ملموس آن‌ها نمی‌بیند، بلکه با واکاوی لایه‌های پنهان سیستمی، گفتمانی و اسطوره‌ای، به‌دنبال یافتن ریشه‌ها و ارائه راه‌حل‌های پایدار است.
وی با بیان اینکه مسئله ترافیک و حمل‌ونقل در این چارچوب، تنها به معنی ترافیک سنگین، زمان سفر طولانی، آلودگی و استرس محدود نمی‌شود، می‌افزاید: تحلیل این مسئله نشان می‌دهد که ریشه‌های سیستماتیک آن در ناهماهنگی بین اجزای مختلف حمل‌ونقل عمومی، برنامه‌ریزی نامتناسب کاربری زمین و اولویت دادن به خودروی شخصی نهفته است.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهردار اصفهان می‌گوید: در لایه‌های عمیق‌تر، حاکمیت «گفتمان خودرومحوری» بر «گفتمان انسان‌محوری» و نگرش به معابر به‌عنوان «شریان‌های حیاتی» برای خودروها به جای «فضای عمومی» برای زندگی، موجب تداوم این معضل شده است، بنابراین، راه‌حل مبتنی بر «شهر زندگی»، احداث پل و تونل‌های بیشتر نیست، بلکه ایجاد هم‌آهنگی سیستماتیک در حمل‌ونقل عمومی، ترویج فرهنگ پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری به‌عنوان بخشی از یک «سبک زندگی سالم» و تغییر آن نگرش و استعاره ذهنی است که خیابان را به فضایی برای زندگی جمعی تبدیل می‌کند.
ابراهیمی ادامه می‌دهد: این امر مستلزم آن است که پروژه‌ها از حالت تنها عمرانی به اقدامات فرهنگی و اجتماعی برای تغییر نگرش و تشویق به استفاده از ناوگان عمومی سوق داده شوند، ادامه می‌دهد: معضل حاشیه‌نشینی و محرومیت در برخی محلات، فراتر از مشکلات آشکاری مانند محرومیت از امکانات اولیه، بافت فرسوده و ناامنی است.
وی با بیان اینکه علل سیستماتیک این پدیده را باید در برنامه‌ریزی متمرکز و کاهش مشارکت واقعی مردم، توزیع ناعادلانه بودجه و ضعف سرمایه اجتماعی جست‌وجو کرد، تصریح می‌کند: در لایه گفتمانی، نگاه به ساکنان این مناطق به‌عنوان «مصرف‌کننده خدمات» به‌جای «شهروندان دارای حق» و در لایه اسطوره‌ای، تصور این محلات به‌عنوان «حاشیه» یا «زائده» شهر، عمق فاجعه را نشان می‌دهد.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهردار اصفهان خاطرنشان می‌کند: راه برون‌رفت «شهر زندگی» از این بحران، تنها ساخت پارک و آسفالت نیست، بلکه اجرای «عدالت فضایی» و «توانمندسازی اجتماعی» از طریق تقویت سرمایه اجتماعی و برنامه‌ریزی مشارکتی است که در آن، خود ساکنان، عاملان اصلی بهبود زندگی خود می‌شوند؛ این نگاه استعاره این مناطق را از «حاشیه» به «قلب تپنده و بالقوه شهر» تغییر می‌دهد.
ابراهیمی با بیان اینکه در مسئله خشکی زاینده‌رود نیز، این نگاه، بستر خشک رودخانه و از بین رفتن زیبایی و فضای تفریحی را سطح آشکار مسئله می‌داند، می‌گوید: ریشه‌های سیستماتیک آن در مدیریت نادرست منابع آب در مقیاس کلان و اولویت دادن به صنایع آب‌بر نهفته است، اما عامل اصلی تداوم بحران، نگرش حاکمیتی است که رودخانه را یک «منبع اقتصادی» و «ابزار» می‌پندارد، نه یک «موجود زنده» و «شریان هویتی» شهر، برای اصفهانی‌ها، زاینده‌رود یک «اسطوره» و نماد هویت و زندگی است و خشکی آن به منزله «مرگ نمادین شهر» است.
وی با بیان اینکه راه‌حل «شهر زندگی»، تنها انتقال آب نیست، بلکه تغییر گفتمان حاکم به سمت «پایداری اکولوژیک»، ایجاد هم‌آهنگی سیستمی بین نهادهای مختلف و در سطح شهر، ترویج فرهنگ صرفه‌جویی و احیای آن نماد زندگی و هویت جمعی است، ادامه می‌دهد: در نهایت می‌توان گفت شعار «شهر زندگی» با عبور از نگاه تک‌بعدی و مقطعی، برای هر مسئله‌ای، راه‌حل‌های چندبعدی (کالبدی، اجتماعی، فرهنگی و نگرشی) ارائه می‌دهد و تأکید می‌کند که برای حل ریشه‌ای مشکلات، باید به لایه‌های پنهان‌ترِ سیستم‌ها، گفتمان‌ها و انگاره‌های ذهنی پرداخت.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهردار اصفهان با بیان اینکه این نگاه، شهروندان را از مصرف‌کننده منفعل خدمات به شرکای فعال در مدیریت و حیات شهر ارتقا می‌دهد، می‌گوید: شعار «اصفهان من، شهر زندگی»، تنها یک پیام رسانه‌ای یا شعاری سطحی نیست، بلکه یک «چتر گفتمانی» جامع و نقشه راه استراتژیک برای تبدیل اصفهان به شهری پویا، زنده و پایدار است؛ در این نگاه، شهر تنها یک مجموعه فیزیکی از بناها و خیابان‌ها نیست، بلکه موجودی زنده و پویا تعریف می‌شود که برای سلامت، رشد و تعالی خود نیازمند برنامه‌ریزی هوشمند، همه‌جانبه و عمیق است.
وی با بیان اینکه برنامه‌ریزی در این مدل، به معنای تعیین یک چشم‌انداز متعالی و تدوین راهبردهایی است که شهر را به سمت آن آرمان رهنمون می‌سازد، می‌افزاید: تجربه شش دوره تدوین برنامه در اصفهان نشان می‌دهد که انتخاب شعار «شهر زندگی» نقطه تمرکزی است که هدف نهایی را توسعه «شهر زندگی» به معنای واقعی کلمه قرار داده است.
ابراهیمی تصریح می‌کند: موفقیت این مسیر منوط به آن است که تمام ارکان مدیریت شهری و آحاد شهروندان، این شعار را نه به‌عنوان یک برچسب، بلکه به عنوان نقشه راهی برای احیای روح شهر و ساختن اصفهانی زنده، پایدار و قابل زندگی برای همگان بپذیرند و در این مسیر مشارکت کنند.
سه‌گام برای تحقق شعار «اصفهان من، شهر زندگی» در مدیریت شهری
سید علی معرک‌نژاد، سخنگو و مدیرکل ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری اصفهان با بیان اینکه شهرداری یکی از نهادهایی است که بیشترین تعامل و ارتباط را با مردم دارد، به خبرنگار پردیسان آنلاین می‌گوید: در شهرداری بیش از ۳۷۰ خدمت ارائه می‌شود، بنابراین ارتباط مردم با شهرداری بسیار بالاست و به‌همین دلیل شهرداری‌ها به‌روز، پویا و نسبت به دیگر دستگاه‌ها و نهادهای کشور، برنامه‌مندتر هستند.
وی می‌افزاید: شهرداری اصفهان در زمینه برنامه‌ریزی شهری سابقه‌ای طولانی دارد و از جمله نخستین شهرهایی بوده است که در کشور برنامه و برنامه‌ریزی را وارد عرصه مدیریت شهری کرده است.
سخنگو و مدیرکل ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری اصفهان می‌گوید: گفتمان ما از ابتدای فعالیت مدیریت شهری ششم بر همدلی، هم‌فکری و جهان‌بینی مشترک استوار بود و به‌همین دلیل به‌دنبال یک گفتمان مشترک میان مردم شهر اصفهان گشتیم و به این نتیجه رسیدیم کلیدواژه فراگیر که می‌تواند دغدغه همگانی را دربرگیرد «زندگی» است، بنابراین شعار خود را در شهر اصفهان «اصفهان من، شهر زندگی» گذاشتیم.
معرک‌نژاد با بیان اینکه کاری که آغاز کردیم، بر پایه تعریف سه‌گام اصلی شکل گرفت؛ نخستین گام ایجاد یک «خط اشتراک» بود؛ یعنی همان شعار «اصفهان من، شهر زندگی» که باید به‌عنوان محور مشترک در ذهن‌ها شکل می‌گرفت، ادامه می‌دهد: گام دوم تبدیل این شعار به گفتمان مدیریتی بود؛ به این معنا که مسئولان و مدیران در عرصه‌های مختلف، با این شعار هم‌عقیده و همراه شوند و آن را به‌عنوان یک اصل بپذیرند و در سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌های خود لحاظ کنند.
وی خاطرنشان می‌کند: گام سوم شاید مهم‌ترین مرحله، تبدیل این شعار به گفتمان فرهنگی در این مسیر بود؛ در این مرحله نخبگان، هنرمندان و اهالی فرهنگ باید وارد میدان شوند و با خلق آثار خود، مفاهیم این شعار را در ذهن و زندگی مردم رسوب دهند؛ به‌گونه‌ای که در عمق جامعه ته‌نشین شود و ماندگار بماند.
سخنگو و مدیرکل ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری اصفهان تاکید می‌کند: اگر این اتفاق رخ ندهد، این گفتمان پایدار نمی‌ماند؛ همچون ابری خواهد بود که می‌آید و می‌رود، یا حبابی که شکل می‌گیرد و به‌سرعت می‌ترکد.
معرک‌نژاد تصریح می‌کند: طی سه سال گذشته بخش زیادی از زمان خود را صرف کردیم تا این فرایند در سیستم مدیریتی شهرداری اصفهان محقق شود که کاری بسیار دشوار بود.
به گزارش پردیسان آنلاین، شعار «شهر زندگی» می‌تواند به‌عنوان یک ابزار مؤثر برای دستیابی به شهرهای پویا و پایدار عمل کند، با توجه به تأثیرات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی این شعار، لازم است که مسئولان شهری و نهادهای مرتبط به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند و برنامه‌های عملیاتی برای تحقق این هدف تدوین کنند.
شعار «شهر زندگی» به‌عنوان یک نقشه راه استراتژیک برای دستیابی به شهری پویا و زنده، نیازمند مشارکت همه‌جانبه شهروندان و ارکان مدیریت شهری است، این شعار باید به‌عنوان یک گفتمان جامع در نظر گرفته شود که به ما کمک می‌کند تا به لایه‌های پنهان مشکلات شهری بپردازیم و راه‌حل‌های پایدار و مؤثری ارائه دهیم، با این رویکرد، اصفهان می‌تواند به یک شهر زندگی واقعی تبدیل شود که در آن تمام شهروندان احساس تعلق و مشارکت کنند.
