به گزارش پردیسان آنلاین، سیر (Allium sativum) یکی از محصولات استراتژیک کشاورزی ایران است که علاوه بر مصرف داخلی، نقش مهمی در صادرات غیرنفتی کشور ایفا می‌کند. این گیاه به دلیل خواص دارویی، غذایی و اقتصادی، جایگاه ویژه‌ای در سبد محصولات کشاورزی ایران دارد و استان‌هایی همچون همدان، هرمزگان، اردبیل و آذربایجان شرقی قطب‌های اصلی تولید آن به شمار می‌روند.
سیر به دلیل کاربردهای متنوع در صنایع غذایی، دارویی و فرآوری، ارزش افزوده بالایی دارد. مقاومت به خشکی و نیاز آبی کم، سیر را برای مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران مناسب کرده است، همچنین تولید و فرآوری سیر، فرصت‌های شغلی مستقیم و غیرمستقیم فراوانی ایجاد می‌کند.
مناطق اصلی تولید سیر در ایران
۱- استان همدان
-رتبه اول تولید: همدان با تولید سالانه حدود ۵۵ تا ۶۰ هزار تن سیر، بزرگ‌ترین تولیدکننده سیر کشور است و حدود ۵۰ درصد تولید ملی را به خود اختصاص داده است.
-شهرستان بهار: این شهرستان با سطح زیرکشت بیش از ۱۷۰۰ هکتار و تولید سالانه ۲۱ هزار تن، قطب مهمی در تولید سیر همدان است.
-ویژگی‌ها: سیر همدان به دلیل عطر و طعم قوی، کیفیت بالا و قابلیت نگهداری طولانی، شهرت جهانی دارد.
۲- استان هرمزگان
-شهرستان میناب: بیش از ۵۰ درصد تولید سیر هرمزگان و حدود ۴۵ هزار تن در سال را تأمین می‌کند.
-ویژگی‌ها: سیر میناب به دلیل عطر و طعم خاص و کیفیت بالا، در بازارهای داخلی و صادراتی محبوب است.
-چالش‌ها: کمبود آب، نوسانات قیمت و محدودیت‌های صادراتی از مهم‌ترین مشکلات تولید سیر در این منطقه است.
۳- سایر استان‌ها
-اردبیل، آذربایجان شرقی، گیلان، مازندران، فارس، خراسان رضوی و زنجان نیز از تولیدکنندگان مهم سیر هستند.
-مناطق بهاری و تابستانه: در استان‌های شمالی و غربی، سیر بهاری و در استان‌های مرکزی و جنوبی، سیر تابستانه برداشت می‌شود.
ایران رتبه سیزدهم تولید سیر در جهان را دارد و میانگین عملکرد هر هکتار سیر در شهرستان بهار ۱۲ تن است.
صادرات سیر ایران
-رشد چشمگیر: در سال ۱۴۰۲، حدود ۵۰ هزار تن سیر به ارزش ۴۰ میلیون دلار به ۳۲ کشور صادر شد که نسبت به سال قبل ۶۵ درصد رشد وزنی و ۶۴ درصد رشد ارزشی داشته است.
-تفکیک صادرات: ۲۵,۶۴۳ تن سیر تازه (۲۰ میلیون دلار) و ۲۴,۱۸۸ تن سیر خشک (۱۹ میلیون دلار) صادر شده است.
-مقاصد اصلی: روسیه (سیر خشک)، عراق (سیر تازه)، افغانستان، پاکستان، ارمنستان، آذربایجان، امارات، ترکمنستان و هند.
بازارهای هدف و فرصت‌ها
-بازار روسیه: روسیه به دلیل کمبود تولید داخلی، بزرگ‌ترین واردکننده سیر خشک ایران است.
-بازار هند: با وجود چالشهای رقابتی و تعرفه‌ای، بازار هند فرصت بزرگی برای سیر ایران محسوب می‌شود.
-کشورهای همسایه: عراق، افغانستان و پاکستان به دلیل نزدیکی جغرافیایی و ذائقه غذایی، بازارهای مهمی برای سیر تازه ایران هستند.
به گزارش پردیسان آنلاین، سیر ایران با کیفیت بالا و قابلیت رقابت در بازارهای جهانی، یکی از محصولات استراتژیک کشاورزی کشور است، استان همدان با تولید بیش از نیمی از سیر کشور، قطب اصلی این محصول به شمار می‌رود و استان هرمزگان نیز در جنوب کشور نقش مهمی دارد، صادرات سیر ایران در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته و بازارهای روسیه، عراق و کشورهای همسایه مقصد اصلی آن هستند. با این حال، چالش‌هایی همچون کمبود آب، ضعف صنایع تبدیلی، مشکلات بسته‌بندی و رقابت با سیر چینی، توسعه این بخش را با موانعی روبه‌رو کرده است، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، آموزش کشاورزان و حمایت‌های دولتی می‌تواند جایگاه ایران را در بازار جهانی سیر ارتقا دهد و سهم بیشتری از صادرات غیرنفتی را به این محصول اختصاص دهد.
