به گزارش پردیسان آنلاین، واقعه عاشورا بهعنوان نقطه عطفی در تاریخ بشریت، نه تنها در جهان اسلام بلکه در ادبیات جهانی عدالتخواهی و دفاع از حقوق بشر جایگاه برجستهای دارد. سیره امام حسین (ع) در قیام کربلا بهعنوان نماد مقاومت در برابر ظلم، مطالبه عدالت و ایستادگی بر اصول انسانی، قابلیت آن را دارد که بهعنوان الگویی جهانی در حوزههای حقوقی و بینالمللی معرفی و تبیین شود. امروزه در عصری که جهان با بحرانهای عمیق اخلاقی، تبعیض نهادینهشده و نقض گسترده حقوق بشر مواجه است، بازخوانی و معرفی آموزههای عاشورا میتواند افقی نوین برای تحقق کرامت انسانی و عدالت جهانی ترسیم کند.
قیام امام حسین (ع) علیه حکومت یزید، تنها یک واقعه مذهبی یا سیاسی نبود، بلکه حرکت عمیق اجتماعی بود که جوامع بشری را به تفکر و بیداری اخلاقی دعوت کرد. او در حالی که از نظر ظاهری در اقلیت قرار داشت، با تکیه بر حق، عزت، صداقت و وجدان انسانی در برابر ساختار حاکم ناحق ایستاد و نشان داد که مقاومت، اگر برخاسته از باور، حقیقت و مردممداری باشد، میتواند وجدان جهانی را بیدار کند.
در دنیای امروز، جایی که بسیاری از ملتها همچنان با اشکال متنوعی از ستم و تحقیر مواجه هستند، نهضت عاشورا به الگویی زنده و پویا برای آزادیخواهان و عدالتطلبان تبدیل شده است. در جای جای این کره خاکی و در ملل مختلف، نام حسین (ع) به عنوان الهامبخش جنبشهای مردمی در برابر استبداد و استثمار شنیده میشود. این تأثیر جهانی، نشاندهنده ظرفیت عظیم عاشورا برای شکلدهی به گفتمان مقاومت اجتماعی در عرصه بینالملل است.
نکته قابل توجه در سیره امام حسین (ع)، آن است که ایشان برای دستیابی به قدرت قیام نکرد، بلکه برای احیای ارزشهای انسانی و اصلاح جامعه به پاخاست. او در برابر ساختارهایی ایستاد که با فریب، فساد و تحمیل خواست خود بر توده مردم، جامعه را به سمت انحطاط کشانده بود. این نوع مبارزه، ریشه در وجدان اجتماعی و آگاهی عمومی دارد، بنابراین در جهان امروز که نظامهای رسانهای و اقتصادی گاه با ابزارهای پیچیده ظلم را مشروع جلوه میدهد، سیره حسینی میتواند آگاهیبخش باشد و مردم را به بازاندیشی درباره قدرت، عدالت و مسئولیت اجتماعی فراخواند.
از منظر جامعه جهانی، آموزههای عاشورا یادآور یک اصل بنیادین است: «سکوت در برابر ظلم، همدستی با آن است.» این اصل، نهتنها برای جوامع مسلمان بلکه برای همه ملتهایی که به دنبال رهایی از استعمار، تبعیض نژادی و سلطهطلبی فرهنگی هستند، کاربرد دارد. امام حسین (ع) به پیروان خود نیاموخت که پیرو صرف باشند، بلکه از آنها خواست که خود را مسئول بدانند، حتی اگر این مسئولیت به قیمت جانشان تمام شود.
در زمینه دیپلماسی عمومی، عاشورا و سیره امام حسین (ع) میتواند ابزار قدرتمندی برای گسترش فهم میانفرهنگی و ایجاد همبستگی بین ملتهای ستمدیده باشد. روایت مقاومت امام حسین، ظرفیت آن را دارد که در فضای جهانی به زبان عدالت، آزادی و ایستادگی در برابر تبعیض ترجمه شود. برگزاری راهپیماییهای میلیونی اربعین که مشارکتکنندگان آن از اقوام، ملیتها و مذاهب گوناگون هستند، نمونهای زنده از ظرفیت اجتماعی و فراملی عاشورا برای انسجام و بیدارسازی جوامع است.
رساندن پیام عاشورا و نهضت امام حسین (ع) به دلهای تشنه حقیقت، وظیفهای فرهنگی و انسانی است
امیر هادی سرجوئی، طلبه سطح سه حوزه علمیه و کارشناس ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی با بیان اینکه امروزه ضرورت ترویج پیام عاشورا در سطح بینالمللی، بیش از هر زمان دیگری احساس میشود و عبور از مرزهای جغرافیایی و رساندن این پیام به دلهای تشنه حقیقت، وظیفهای فرهنگی و انسانی است، به خبرنگار پردیسان آنلاین میگوید: جهانیان در این عصر، بیشازپیش مشتاق آشنایی با میراث معنوی رهبران الهی همچون حضرت امام حسین (ع) هستند؛ شخصیتی که زندگی و قیامش نماد ارزشهای متعالی انسانی بهشمار میرود.
وی با تاکید بر اینکه معرفی صحیح و دقیق این میراث میتواند دریچهای باشد بهسوی شناخت جهانی از سبکی از زندگی که بر پایه اصول اخلاقی و انسانی بنا شده است، میافزاید: این سبک زندگی ریشهدار در آموزههای عاشورایی، سرشار از مفاهیمی همچون عدالت، آزادی، شجاعت، ایثار و گذشت است.
کارشناس ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی ادامه میدهد: تأکید بر این نقاط مشترک انسانی و برجستهسازی نقاط اتصال میان سیره امام حسین (ع) و دغدغههای اخلاقی جوامع امروز، میتواند زمینهساز تحولی فراگیر و تأثیرگذار در عرصه بینالمللی باشد.
سرجوئی عنوان میکند: بدیهی است تحقق این هدف بزرگ، نیازمند توسعه ارتباطات فرهنگی و دیپلماتیک با نهادهای جهانی بهویژه سازمانهای حقوق بشری است؛ هر اندازه تعامل و همکاری با این مجموعهها گستردهتر و مؤثرتر باشد، امکان معرفی ژرفتر و تأثیرگذارتر این پیام انسانساز نیز افزایش خواهد یافت و چهبسا در پرتو این تعاملات، نهتنها شناختی عمیقتر از عاشورا حاصل شود، بلکه گفتمانی جدید برای همبستگی ملتها حول محور کرامت انسانی شکل گیرد.
سکوت نکردن در برابر سلطهگری و ستم، پیامی از پیامهای عاشورا است
فریدون جعفری، نایب رئیس انجمن علمی حقوق کیفری بینالمللی، عضو هیئت علمی دانشگاه و مؤلف برتر کشوری نیز در پاسخ به این سوال که چگونه میتوان آموزههای عاشورا و سیره امام حسین (ع) را بهعنوان الگویی جهانی معرفی کرد؟ به خبرنگار پردیسان آنلاین میگوید: قیام امام حسین (ع) در تاریخ اسلام نهتنها نقطهای عطف در مبارزه با ظلم و فساد تلقی میشود، بلکه واجد مؤلفههایی است که آن را به الگویی جهانی برای عدالتخواهی و مقاومت در برابر ستم تبدیل کرده است.
وی میافزاید: مهمترین ویژگی این قیام، امتناع آشکار امام حسین (ع) از بیعت با حاکمی فاسق و ظالم بود؛ حاکمی که فاقد صلاحیت برای اداره جامعه اسلامی بود و به عنوان چهرهای شناختهشده در میان مردم بهعنوان فردی فاسد و غیرمتعهد بهشمار میرفت.
نایب رئیس انجمن علمی حقوق کیفری بینالمللی ادامه میدهد: آن حضرت پس از اطلاع از انتقال خلافت به یزید، تصمیم گرفتند بههیچوجه در برابر چنین حکومت ستمگری سکوت نکنند و بیعت ننمایند، زیرا در نگاه ایشان، پذیرش این بیعت بهمنزله تأیید ظلم و خیانت به اسلام محسوب میشد، ازاینرو به همین دلیل با صراحت اعلام فرمودند «من برای احیای سیره جدم قیام میکنم.»
جعفری با اشاره به اینکه نگاه جهانی به این رویداد حاکی از آن است که آموزههای عاشورا فراتر از مرزهای جغرافیایی و تاریخی میتواند الهامبخش ملتها و جوامع مختلف باشد، عنوان میکند: این پیام روشن عاشورا را میتوان چنین تبیین کرد که در برابر سلطهگری و ستم نباید سکوت کرد، حتی اگر این ایستادگی منجر به فدا کردن جان، مال، خانواده و تمام داراییهای انسان شود. این اصل بنیادین که در نهضت امام حسین (ع) متجلی است، در نظامهای حقوقی و اصول قانون اساسی نیز مورد تأکید قرار گرفته و از جایگاه ویژهای برخوردار است.
این پیوند فرامذهبی و جهانی، از عاشورا یک رخداد تنها تاریخی یا مذهبی نمیسازد، بلکه آن را به جنبشی زنده، اخلاقی و اجتماعی برای همه انسانها تبدیل میکند. عاشورا نشان میدهد که ظلم هر جا که باشد، باید شناخته و نفی شود و عدالت، هرچند سخت، باید مطالبه شود. امروز، در جهانی که صدای مظلومان بسیاری از رسانهها حذف میشود، صدای عاشورا باید به گوش همه وجدانهای بیدار برسد.
سیره امام حسین (ع) الگویی از مسئولیت فردی در برابر جامعه و بیداری اجتماعی در برابر بیعدالتی ارائه میدهد. اگر این آموزهها بهدرستی و با زبانی جهانی تبیین شوند، میتواند به نقطه اتصال ملتها در مبارزه با ظلم و گفتمانی مؤثر در بیدارسازی وجدان جمعی جهانی تبدیل شود.