شهر مقدس قم، به عنوان یکی از کلان‌شهرهای مهم مذهبی و فرهنگی ایران، همواره از ظرفیت‌های بالایی در جذب سرمایه‌گذاری و توسعه شهری برخوردار بوده است. با این حال، در سال‌های اخیر، نیاز به تحول اساسی در زیرساخت‌های شهری، توسعه مراکز خدماتی و رفاهی، و ایجاد امکانات مدرن برای پاسخگویی به نیازهای روزافزون زائران و شهروندان بیش از پیش احساس شده است. در این راستا، شهرداری قم با درک این ضرورت‌ها، برنامه‌ای بلندپروازانه را برای جذب سرمایه‌گذاری‌های کلان در سال ۱۴۰۴ طراحی کرده است که می‌تواند نقطه عطفی در تاریخ توسعه این شهر محسوب شود.
به گزارش پردیسان آنلاین/زهرا ملکوتی شاد؛ نامگذاری سال ۱۴۰۴ توسط مقام معظم رهبری تحت عنوان «سال سرمایه‌گذاری برای تولید» نشان‌دهنده نگاه راهبردی نظام به اقتصاد مقاومتی است. این شعار به‌درستی بر دو رکن اساسی اقتصاد یعنی «سرمایه‌گذاری» و «تولید» تأکید دارد که می‌تواند کشور را از رکود فعلی خارج کند.
امروز مهم‌ترین چالش تولیدکنندگان داخلی، نبود منابع مالی پایدار است. این شعار با اولویت‌دهی به جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی، مستقیماً این مشکل را هدف گرفته است. تأکید بر تولید و نه فقط سرمایه‌گذاری نشان‌دهنده نگاه عمیق به زنجیره ارزش است. سرمایه‌گذاری زمانی مفید است که به ظرفیت‌های مولد منجر شود.
امروزه، شهرهای موفق در سراسر جهان با بهره‌گیری از مشارکت بخش خصوصی و ایجاد بسترهای مناسب برای سرمایه‌گذاری، گام‌های بزرگی در مسیر توسعه پایدار برداشته‌اند. قم نیز با توجه به جایگاه منحصربه‌فرد مذهبی، فرهنگی و جغرافیایی خود، از پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به یکی از قطب‌های اقتصادی و گردشگری کشور برخوردار است. اما تحقق این آرمان مستلزم برنامه‌ریزی دقیق، ایجاد مشوق‌های جذاب برای سرمایه‌گذاران و رفع موانع اداری و قانونی است.
در همین راستا، شهرداری قم با همکاری نهادهای مرتبط، بسته‌های تشویقی متنوعی را طراحی کرده و پروژه‌های متعددی را در حوزه‌های گردشگری، انرژی‌های نو، هوشمندسازی و خدمات شهری تعریف نموده است. این گزارش به بررسی جزئیات برنامه‌های سرمایه‌گذاری شهرداری قم، چالش‌های پیش‌رو و راهکارهای پیش‌بینی شده برای جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی می‌پردازد.
با توجه به تأثیر مستقیم این برنامه‌ها بر رونق اقتصادی شهر، بهبود کیفیت زندگی شهروندان و افزایش سطح خدمات به زائران، توجه به این طرح‌ها نه‌تنها برای سرمایه‌گذاران، که برای تمامی ذی‌نفعان و آحاد جامعه حائز اهمیت است. آیا قم می‌تواند با عبور از چالش‌های موجود، به الگویی موفق در جذب سرمایه‌گذاری و توسعه شهری تبدیل شود؟ پاسخ این سؤال را می‌توان در تحقق برنامه‌های پیش‌رو جست‌وجو کرد.
نقش کلیدی شهرداری‌ها در تحقق شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید»
شهرداری‌ها به عنوان نهادهای محلی اثرگذار می‌توانند پیشگام تحقق شعار سال ۱۴۰۴ باشند. با توجه به اختیارات و ظرفیت‌های منحصر به فرد این نهادها، شهرداری‌ها می‌توانند در سه سطح «تسهیل‌گری»، «سرمایه‌گذاری مستقیم» و «نظارت هوشمند» نقش آفرینی کنند.
شهرداری‌ها باید با تبدیل «سرمایه‌های راکد شهری» به «سرمایه‌های مولد»، گام عملی در تحقق این شعار بردارند. این امر نیازمند عزم مدیریتی و تصویب «طرح ویژه حمایت از تولید» در شوراهای اسلامی شهر است. تحقق شعار سال در گرو تبدیل شهرداری‌ها از «نهادهای خدماتی» به «سازمان‌های توسعه‌گر» است. این تحول می‌تواند شهرداری‌ها را به موتور محرک اقتصاد تولیدی کشور تبدیل کند.
عزم شهرداری قم برای تقویت اقتصاد شهر و جذب بیشتر سرمایه‌گذاری‌ها
علی رمضانی مشاور شهردار و رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت مردمی شهرداری قم در گفتگو با خبرنگار پردیسان آنلاین با اشاره به اقدامات وزارت کشور و سازمان شهرداری‌ها در دو سال اخیر، گفت : قانون درآمد پایدار به تصویب رسیده است که مشوق‌هایی برای جذب سرمایه‌گذاران فراهم کرده و پاسخگویی به درخواست‌های سرمایه‌گذاری را تسریع میکند.
وی همچنین از امکان جدید سرمایه‌گذاری خارج از محدوده شهر خبر داد و افزود: قبلاً شهرداری‌ها نمی‌توانستند در این مناطق اقدام کنند، اما اکنون این اجازه فراهم شده است.
رمضانی با تأکید بر جذب بیشتر سرمایه‌گذاری‌ها، تأمین زیرساخت‌های لازم و اصلاح قوانین بیان کرد : امسال بودجه ما ۵ همت از سرمایه‌گذاری جدید تعریف شده که باید بین ۲۵ تا ۳۰ همت قرارداد سرمایه‌گذاری امضا کنیم.
به گفته وی، در حال حاضر نیاز به هتل‌های پنج ستاره در قم بسیار محسوس است که ضریب اشغال هتل‌ها بالای ۷۰ درصد است و ما به ایجاد هتل‌های جدید و خانه‌های مسافر نیاز داریم.
روابط بین‌المللی و جذب سرمایه
رمضانی به اهمیت روابط بین‌المللی برای جذب سرمایه‌گذاری اشاره کرده و افزود: باید زیرساخت‌ها و روابط اقتصادی خود را با کشورهای دیگر به ویژه در حوزه خلیج فارس بهبود بخشیم.
مشاور شهردار و رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت مردمی شهرداری قم بر ضرورت تقویت نیروی انسانی و ظرفیت‌های کاری در این حوزه تأکید کرد و افزود:در سال گذشته، تقریباً ۴۰ پروژه را در قالب فرصت‌های مطالعاتی تعریف و محقق کردیم.
رمضانی خاطرنشان کرد : شهرداری قم به تازگی آگهی فراخوان شناسایی سرمایه‌گذار را برای تقریباً ۴۰ همت فرصت سرمایه‌گذاری آماده کرده است. این آگهی در رسانه‌های کثیرالانتشار کشور انتشار می باید و هدف آن جذب سرمایه‌گذاران جدید است و با توجه به استقبال احتمالی، وارد فرایند مذاکره و عقد قرارداد خواهیم شد.
همکاری برای تحقق اهداف اقتصادی
وی از برگزاری اولین جلسه اتاق فکر در هفته آینده خبر داد و بیان کرد: اهداف این جلسه شامل بررسی مشوق‌های سرمایه‌گذاری و دستیابی به پیشنهادات جدید برای جذب سرمایه‌گذاران خواهد بود. که با توجه به شرایط اقتصادی، اصلاحات لازم در قوانین شهرداری می‌تواند تأثیرگذار باشد.
مشاور شهردار قم در ادامه، به چالش‌های موجود در قراردادهای سرمایه‌گذاری اشاره کرد و گفت: برخی از سرمایه‌گذاران به دلیل تغییرات اقتصادی و تورم، از ادامه پروژه‌ها منصرف می‌شوند. پیشنهاد دادیم که شهرداری برای بهبود وضعیت، باید در قراردادها مکانیزم‌هایی برای پوشش ریسک سرمایه‌گذار ایجاد کند و نیاز است که به محض ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی، قیمت‌ها به روزرسانی شوند.
رمضانی بیان کرد : فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی به سرمایه‌گذاران در خصوص همکاری با شهرداری و پذیرش ریسک‌های اقتصادی بسیار حائز اهمیت است و باید پیوسته به اصلاح قراردادها و شیوه‌های کاری در این حوزه ادامه داد.
برنامه‌های جدید شهرداری قم برای جذب سرمایه‌گذاری و تقویت اقتصادی
وی اظهار داشت : سرمایه‌گذاری بالغ بر ۴۰ همت در زمینه‌های مختلف، شامل خدمات، گردشگری، صنعت و کشاورزی، در دستور کار شهرداری قرار دارد. هدف ما این است که ظرفیت‌های اقتصادی قم را شناسایی کرده و آن‌ها را به بسته‌های سرمایه‌گذاری تبدیل کنیم.
توسعه بسته‌های سرمایه‌گذاری
رمضانی تأکید کرد : شهرداری قصد دارد تا پایان سال ۱۴۰۵، بسته‌های سرمایه‌گذاری متنوعی آماده کند که شامل حوزه‌های مختلفی از جمله گردشگری، نیروگاه‌های خورشیدی و هوشمندسازی باشد. تنوع در پروژه‌ها برای جذب سرمایه‌گذاران از اهمیت بالایی برخوردار است و نباید فقط به ساختمان‌های مسکونی و اداری محدود شود.
مشوق‌های مالی برای سرمایه‌گذاران
بر اساس گفته‌های وی، شهرداری در نظر دارد تا با ارائه تخفیف‌های مالی و مشوق‌های فرآیندی به سرمایه‌گذاران، جذابیت بیشتری برای ورود به پروژه‌ها ایجاد کند.برای پروژه‌هایی مانند هتل‌ها و مجتمع‌های تفریحی، تخفیف‌های عوارضی فراهم می‌شود و حتی برنامه داریم تا در کوتاه‌ترین زمان، پیش‌نویس پروانه‌های مرتبط را آماده کنیم.
رئیس سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت مردمی شهرداری قم همچنین بر اهمیت جلوگیری از تخلفات و سخت‌گیری‌های غیرضروری در کمیسیون‌های ماده ۱۰۰ تأکید کرد و گفت: باید سعی کنیم تا به حد امکان انگیزه تخلف را کاهش دهیم و به سرمایه‌گذاران اطمینان دهیم که در همکاری با شهرداری، مشوق‌های مثبتی خواهند داشت.
فرهنگ‌سازی و تبلیغ فرصت‌ها
رمضانی به ضرورت فرهنگ‌سازی در زمینه اطلاع‌رسانی و تبلیغات درباره فرصت‌های سرمایه‌گذاری اشاره کرد و بیان داشت : برای تبلیغ این فرصت‌ها، برنامه‌هایی برای استفاده از بیلبوردها در جاده‌های اصلی شهر در نظر گرفته شده است. با همکاری شورای اسلامی شهر، سعی داریم تخفیف‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاران در نظر بگیریم تا به راحتی بتوانند از فرصت‌های موجود استفاده کنند.
رکورد ۱۴۷ درصدی سرمایه‌گذاری خارجی در قم زده شد
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی قم از رشد ۱۴۷ درصدی سرمایه‌گذاری خارجی در سال ۱۴۰۳ در این استان نسبت به سال ۱۴۰۲ خبر داد.
مهدی فراهانی پیرامون این موضوع، بیان کرد: در ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۳ حدود ۷۸میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی در استان قم مصوب شده‌است که نسبت به رقم سرمایه‌گذاری در کل سال ۱۴۰۲ حکایت از رشد ۱۴۷ درصدی تمایل سرمایه‌گذاران خارجی در استان قم دارد.
وی توضیح داد: مبلغ کل سرمایه‌گذاری مصوب سال ۱۴۰۲ مبلغ ۳۱ میلیون و ۶۶۰ هزار و ۳۰۰ دلار بود در حالی که سرمایه‌گذاری مصوب سال ۱۴۰۳ مبلغ ۷۷ میلیون و ۹۶۴ هزار و ۷۹۰ دلار بوده‌است.
وی با بیان اینکه هر طرح سرمایه‌گذاری در مرحله آغازین اجرا، به طور میانگین بین ۲۰ تا ۲۵ نفر اشتغالزایی به همراه دارد، افزود: تعداد طرح‌های مصوب شده سرمایه‌گذاری خارجی در سال ۴۰۳، ۲۹ طرح است و می‌توان گفت مجموع این طرح‌ها به طور میانگین بین ۵۸۰ تا ۷۵۰ اشتغال در استان ایجاد می‌کنند.
مدیرکل امور اقتصادی و دارایی قم با تاکید بر اینکه سال ۱۴۰۳ رکورد سرمایه‌گذاری خارجی در استان ثبت شده‌است، افزود: در جذب سرمایه‌گذاری خارجی نیز رکورد زدیم و سال ۱۴۰۳ نسبت به سال ۱۴۰۲ حدود ۶۶ درصد رشد در جذب سرمایه‌گذاری داشتیم.
وی تصریح کرد: عمده طرح‌های مصوب شده در سال گذشته در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، تولید دیوار پوش، مونتاژ موتورسیکلت، قالب‌های ریخته گری، احداث واحدهای گردشگری، مواد شیمیایی،گرانول و ساخت و ساز مسکن بوده‌است.
وی گفت: سرمایه گذارانی از هشت کشور خارجی شامل چین، آلمان، ایتالیا، ترکیه، عراق، ماداگاسکار، پاکستان و افغانستان و ایرانیان خارج از کشور، سرمایه گذاری در ۲۹ طرح را در استان قم به نام خود ثبت کرده‌اند.
فراهانی اضافه کرد: عمده طرح های مصوب سال ۱۴۰۳ در شهرک های صنعتی شکوهیه، محمود آباد، سلفچگان و منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان ثبت شده‌اند.
وی گفت: در راستای حمایت از سرمایه‌گذاری در قم، ساختمان مرکز خدمات سرمایه گذاری استان با هدف تسهیل حمایت از سرمایه‌گذاران و ارائه خدمات سرمایه‌گذاری در جریان سفر اردیبهشت‌ماه رییس جمهور شهید و هیات همراه به قم با حضور وزیر امور اقتصادی و دارایی وقت، افتتاح شد که این مرکز در اداره کل امور اقتصادی و دارایی قم مستقر است و با هدف پذیرش، تشویق و حمایت از سرمایه‌گذاران خارجی ایجاد شده و مرجع هماهنگی متقاضیان سرمایه گذاری خارجی در استان به شمار می‌رود.
وی ادامه داد: خدماتی که در مرکز خدمات سرمایه‌گذاری استان قم ارائه می‌شود شامل اطلاع رسانی و ارایه مشاوره‌های لازم به سرمایه‌گذاران خارجی و انجام هماهنگی‌های لازم در امور مربوط به اخذ مجوزهای مورد نیاز از جمله اعلامیه تأسیس، مجوز سازمان حفاظت محیط زیست، پروانه‌های انشعابات، اکتشافات و استخراج معادن از دستگاه‌های ذی‌ربط قبل از صدور مجوز سرمایه‌گذاری است.
فراهانی افزود: در ساختمان اداره کل امور اقتصادی و دارایی استان قم، علاوه بر ساختمان مرکز خدمات سرمایه گذاری خارجی، دفتر ویژه خدمات فراجا به سرمایه گذاران خارجی نیز مستقر است که این دفتر، خدمات خود را به سرمایه گذاران خارجی، فعالین اقتصادی خارجی و سرمایه‌گذاران داخلی که در امور اتباع و تبعه خارجی مشکلاتی دارند ارائه میکند و در راستای کاستن از مشکلات اقامتی سرمایه گذاران، هرگونه خدمات مرتبط با فراجا را ویژه سرمایه گذاران و افراد تحت تکفل آن‌ها انجام می‌دهد.
