به گزارش پردیسان آنلاین؛فاضلاب شهری شامل عوامل بیماری‌زا مثل باکتری، ویروس، انگل، قارچ و…، جامدات معلق، مواد آلی تجزیه‌پذیر، مواد آلی تجزیه‌ناپذیر و… است که ضررهای جبران‌ناپذیری به افراد در معرض فاضلاب می‌زند. بوی ناشی از فاضلاب شهری منجر به آلودگی هوا نیز می شود.

با تجزیه فاضلاب درون چاه توسط باکتری‌ها گازهایی از جمله متان، آمونیاک و غیره تولید می‌شود که به آن‌ها گازهای سپتیک می‌گویند. این گازها سمی هستند و می‌توانند در غلظت‌های بالا به سیستم تنفسی آسیب وارد کنند و سبب مرگ‌ومیر شوند اما در غلظت‌های پایین‌تر، بوی بد این گازها که از طریق لوله‌های فاضلاب پراکنده می‌شوند، استشمام می‌شود.

جمع‌آوری فاضلاب از مهم‌ترین کارهای شهری است که سازمان‌های مختلف مثل آب‌وفاضلاب، بهداشت، شهرداری، محیط زیست، بسته به حوزه مسئولیت خود وظیفه جمع‌آوری و پاک‌سازی معابر عمومی و کانال‌ها را دارند و لزوم همکاری بین‌سازمانی برای حل این معضل کاملاً احساس می‌شود.

این مساله علاوه برمسائل زیست محیطی و بهداشتی که بوجود می آورد ایجاد مزاحمت برای ساکنین محلات شده که باید بدین مساله توجه ویژه ای صورت گیرد و به این افراد تذکرات لازم را داده و اعمال قانون گردد چرا که این آب ها ی خاکستری ، یقینا سلامت شهروندان مخصوصا کودکانی را به خطرانداخته و چهره شهر را زشت میکند.

شهرداری ها به عنوان یکی از ارکان خدمات رسانی و پر اهمیت در حوزه های مختلفی مانند آموزش، بهداشت محیط، حمل و نقل عمومی، سامان دهی امور شهری و سایر امور مرتبط به شهروندان هر جامعه مطرح هستند و نقش پر رنگی در مسایل اجتماعی ایفا می کنند، اما در همین راستا رسیدگی به وضعیت بهداشت سطح شهر، معابر، کانال های آب شهری، جمع آوری زباله و سایر موارد از انتظارات مردم از شهرداری ها است.

ساعت حدود ۱۲ است. وارد مغازه کبابی به‌نسبت بزرگی می‌شوم. باب گفتگو با مرد میان‌سال صاحب مغازه را باز می‌کنم و از او درباره فاضلاب های داخل جوی آب ها می‌پرسم و پاسخ می‌شنوم: بیشتر منازل مسکونی در این منطقه اتصال و هدایت آب به شبکه فاضلاب شهری را انجام نداده‌اند، و متأسفانه بوی آزاردهنده همه شهروندان را آزار می دهد.

موش و سوسک‌های چاهی مشکلی دیگر است که سر از جوی و حتی خانه‌های اهالی و مغازه کسبه درآورده است. این گله ماشاءا… بذرافشان است که در این خیابان قصابی دارد. پیرمرد می‌گوید: شاید این اوضاع به‌دلیل محیط نمور و تاریکی است که برای آن‌ها مهیا شده است.

او که ۶ سال است در این محله کاسبی می‌کند، به‌شدت از شرایط موجود و بوی بد فاضلاب در محدوده نیروگاه گله‌مند است و از مسئولان می‌خواهد تدبیری برای این معضل بیندیشند.

هزینه زیاد اتصال و لوله‌کشی

وارد یکی از کوچه‌های فرعی خیابان توحید می‌شوم. آب شیری‌رنگ در جوی سیمانی با سرعت روان است و برنج‌های ته‌نشین‌شده در کف جوی نمایان است. رد آب را که می‌گیرم، به لوله‌ای می‌رسد که از خانه‌ای به جوی بیرون خیابان کشیده شده است.

جوانی که جلوی درب ایستاده است، خود را مستأجر ملک معرفی می‌کند و می‌گوید: ۵ سال است در این محله ساکن است، اما نه مالک قبول می‌کند هزینه حفاری و لوله‌کشی را بپردازد و نه برای منِ مستأجر. چون تا الان توان پرداختش را نداشته‌ام.

قانونی برخورد شود

وسط تمام کوچه‌های فرعی جوی آبی به چشم می‌خورد. از بیشتر خانه‌ها لوله‌ای از زیرزمین به جوی کم‌عمق و سطحی راه یافته است. زنی میان‌سال که کنار یک مغازه بقالی کوچک ایستاده است، به آب کف‌آلودی که از لوله مقابل خانه همسایه خارج می‌شود، اشاره می‌کند و می‌گوید: ببینید! حتی از بعضی خانه‌ها آب کثیف حمام هم به بیرون هدایت شده است. بهانه‌شان هم نداشتن پول برای لوله‌کشی و اتصال به سیستم فاضلاب است. خانه‌هایی چهل‌پنجاه‌متری که فقط یک چاه برای سرویس بهداشتی دارند و بقیه آب کثیف و آلوده منزل به بیرون هدایت می‌شود.

صفوراخانم هم که خانه‌اش تا  خیابان اصلی ۳۰۰ متر فاصله دارد، از بوی بدی که شب‌ها بیشتر می‌شود، گله‌مند است و اعتقاد دارد باید برای آسایش اهالی با متخلفان برخورد شود: باید با کسانی که به هدایت فاضلاب منازل به کوچه و خیابان اقدام می‌کنند، برخورد شود. زیرا این کار اجحاف در حق شهروندان قانون‌مدار است.

یکی دیگر از شهروندان در این باره به خبرنگار پردیسان آنلاین می گوید: وجود آب های راکد در کانال و شناور بودن زباله در آن محل باعث تجمع موش و حشرات موذی شده و مشکلات زیست محیطی ایجاد کرده است.

حسین صادقی ادامه می دهد: در فصل تابستان و تعطیلی مدارس باعث می شود کودکان و نوجوانان برای گذران اوغات فراغت در کنار این جوی آب به بازی بپردازند و در معرض انواع بیمارها و تهدیدهای جدی قرار گیرند.

رضا بیگلری یکی دیگر از شهروندان گفت: مشکلات این جوی های آب تمام شدنی نیست طوریکه خانواده های ساکن در محل به رغم استفاده از موش بست و درزگیرهای مختلف باز هم از وجود حشرات و حیوانات و معضلات و آلودگی های کانال رنج می برند.

وی افزود: مسئولان شهرداری برای انجام لایروبی به این محل مراجعه می کنند و جوی های آب را تمیز می کند ولی  بعد از گذشت مدتی دو باره وضع به روال قبل برمی گردد.

شرکت آب و فاضلاب متولی جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب خانگی است که شبکه‌های جمع‌آوری و انشعاباتی که منتهی به منازل مشترکین می‌گردد، را بر عهده دارد به همین منظور به سراغ معاون بهره برداری و توسعه فاضلاب شرکت آب و فاضلاب استان قم رفتیم تا در خصوص شبکه فاضلاب قم جویا شویم.

۴۱ درصد جمعیت شهر قم تحت پوشش شبکه فاضلاب

معاون بهره برداری و توسعه فاضلاب شرکت آب و فاضلاب استان قم در گفتگو با خبرنگار پردیسان آنلاین بیان کرد: ۴۱ درصد جمعیت شهر قم تحت پوشش شبکه فاضلاب می باشد که متوسط کشوری ۶/۵۲ درصد است که نسبت به کلانشهرهای مشابه خود کمتر می باشد و معمولا کلانشهر ها بالاتر از ۷۰ درصد هستند و در این قسمت عقب هستیم.

وی ادامه داد: ۳۱ درصد فاضلاب شهر قم جمع آوری و تصویه می شود که متوسط کشوری آن ۵/۴۲ درصد هست و نسبت به متوسط کشوری پایین هست.

مهدی نظرزاده با اشاره به اجرای شبکه در شهر قم افزود : نزدیک به ۵۰ درصد شبکه قم اجرا شده است که عمدتا هم قسمت غرب قم بوده می باشد و مناطقی مثل پردیسان ، شهرک قدس، شهرک مهدیه و بنیاد که  امکان حفر چاه جذبی وجود ندارد و حاشیه رودخانه برای جلوگیری از آلودگی آب های زیر زمینی که اجرا شده است.

وی ادامه داد :۱۰۵۰ کیلومتر شبکه فاضلاب اجرا شده است که باید ۱۰۷۰ کیلومتر دیگر کار شود که نیازمند اعتبار بالایی می باشد و ممکن است چندین دهه طول بکشد.

وجود ۳ تصویه خانه اصلی در قم

معاون بهره برداری و توسعه فاضلاب شرکت آب و فاضلاب استان قم تصربح کرد: ۳ تصویه خانه اصلی داریم که ۴۰ درصد جمعیت را پوشش می دهد.ظرفیت تصویه خانه کاملا تکمیل شده است و خطوط انتقال هم بخصوص در شرق قم بیشتر از ظرفیت در حال بهره برداری می باشد.

وی افزود:مسکن مهر به صورت اضطراری به شبکه وصل شده است و حالا اگر مسکن های طرح اقدام ملی هم به آن وصل شود نیازمند یک خط اصلی و تصویه خانه جدید می باشد که مجوز تامین اعتبار آن صورت پذیرفته ولی به صورت کامل و پایدار نیست که امکان طولانی شدن آن هست و این خط انتقال بخش های زیادی ازشرق قم تحت پوشش قرار می دهد.

نظرزاده با بیان اولویت های اجرای شبکه فاضلاب افزود : اولویت ما در بحث اجرای شبکه فاضلاب مناطقی هست که مشکلات آن ها در حال حاد تر شدن می باشد مناطقی که تراکم بالاتری دارند مانند انسجام ، حاشیه کمربندی بلوار امام علی علیه السلام سمت پانزده خرداد و بلوار غدیر که امکان جذب نیست.

وی در خصوص مشکلات مالی آبفا قم بیان کرد: مشکلات ما در حال حاضر کمبود منابع مالی می باشد و تاسیساتی که باید اجرا شود در حال پیگیری آن ها هستیم و نیازمند عزم استانی می باشیم تا این امر محقق شود.

معاون شرکت آب و فاضلاب قم با بیان اینکه بیشتر مشکلات فاضلاب در مناطق ۳٫۲و ۶ هست تشریح کرد: بیشتر شبکه فاضلاب در این مناطق اجرا شده است و بخش کوچکی از این مناطق باقی مانده است که بخشی از آن به دلیل بحث های اعتباری می باشد و بخش از آن به ظرفیت تصویه خانه می باشد.

بخش فاضلاب زیان ده است

وی در خصوص تسهیلات ارائه شده به شهروندان به منظور وصل نمودن منازل مسکونی به شبکه فاضلاب بیان کرد: بخش فاضلاب زیان ده می باشد در بحث اجرایی که حق انشعاب و بقیه هزینه ها را از مردم می گیریم کمتر از ۳۰ تا ۴۰ درصد هزینه اجرای شبکه فرعی  را از مردم میگیریم به همین منظور نمی توانیم تسهیلاتی بدهیم.

نظر زاده ادامه داد: هزینه جمع آوری و تصویه فاضلاب  حدود ۵/۲ تا ۳ برابر هزینه کارمزد در فاضلاب هست که در قبض ها از مردم میگیریم که دولت در حال یارانه دادن به شهروندان می باشد و هزینه ها پوشش داده نمی شود.

۲۸۰ کیلومتر شبکه فرسوده فاضلاب

وی افزود: از طرفی ۲۸۰ کیلومتر شبکه فرسوده فاضلاب وجود دارد که عمرشان تمام شده و اعتباری برای آن ها وجود ندارد و به معضلات فاضلاب اضافه می کند.

معاون شرکت آبفا قم بیان کرد: در تمام مناطق شهر درخواست وصل نمودن انشعاب داریم ولی با توجه به اولویت و اعتباری که در نظر گرفته می شود مجبوریم که با برنامه ریزی به شبکه وصل کنیم.

وی افزود:در مناطقی که شبکه فاضلاب وجود دارد شهروندان می توانند از طریق دفاتر پیشخوان درخواست وصل انشعاب به شبکه فاضلاب بدهند و همکاران ما مراجعه می کنند و مراحل نصب را انجام می دهند.

نظر زاده در پایان خاطر نشان کرد:روابط عمومی اداره آب و فاضلاب قم کلیپ هایی با موضوع آموزش های شهروندان آماده نموده است که از طریق رسانه اطلاع رسانی صورت می پذیرد.

شهرداری در زمینه فاضلاب وظیفه و مسئولیتی ندارد

مدیرکل هماهنگی و نظارت بر خدمات شهری شهرداری قم با بیان اینکه وظیفه جمع آوری و هدایت فاضلاب شهری بر عهده اداره آب و فاضلاب است گفت: شهرداری بر خود وظیفه می داند این اداره را در جهت انجام تکلیف ذاتی و خدمات رسانی به شهروندان یاری کند و مشکلات پیش رو آن را تسهیل کند.

وی رفع معضل فاضلاب‌های خانگی را نیازمند همت عمومی دانست و خاطرنشان کرد: رعایت نکردن مسائل اولیه بهداشتی، منشأ ابتلا به بسیاری از بیماری هاست و رهاکنندگان فاضلاب، سلامت جامعه را تهدید می‌کنند و برای مبارزه با این افراد تمام ادارات باید همکاری لازم را داشته باشند.

سید محسن میرهادی افزود: شهرداری متولی جمع آوری و هدایت آب های سطحی مانند باران و برف است و آب های ناشی از فعالیت واحدهای مسکونی، تجاری و صنعتی جزو فاضلاب شهری محسوب می شود و متولی آن اداره آب و فاضلاب است.

وی با اشاره به اینکه برخی از مناطق به سیستم فاضلاب شهری متصل نشده خصوصا مناطق ۲و ۶ گفت: شهرداری قم خصوصا در چند سال اخیر با جدیت پی گیر اتصال مناطق به سیستم فاضلاب شهری بوده است.

میرهادی با بیان اینکه اداره آب و فاضلاب باید تسهیلاتی برای استفاده همه مردم از سیستم فاضلاب فراهم کند گفت: این اداره می تواند با اطلاع رسانی و فروش ارزان تر و اقساطی انشعاب فاضلاب زمینه اتصال همه شهروندان را به این سیستم فراهم کند ضمن اینکه در زمان اتصال با دقت مسیرهای انشعاب فاضلاب شهری منازل به جوی های آب محلات را بررسی و نسبت به مسدود کردن آن اقدام کند تا شاهد برخی صحنه ها و بوهای نامطبوع در محلات نباشیم.

اخطار به منازل مسکونی به دلیل رهاسازی فاضلاب خانگی به داخل معابر

وی در ادامه با اشاره به اقدام های آموزشی و فرهنگی صورت گرفته در خصوص اتصال منازل به سیستم فاضلاب شهری افزود: آموزشگران حوزه معاونت خدمات شهری به واحد های مسکونی مراجعه و در این خصوص آموزش های لازم را به شهروندان ارائه می نمایند.

میرهادی با اشاره به اهمیت جلوگیری از شیوع بیماریهای واگیر دار اظهار داشت: به منظور پیشگیری از شیوع بیماری‌های واگیردار، برای منازلی که فاضلاب خانگی خود را به داخل معابر رهاسازی می‌کنند توسط خدمات شهری شهرداری اخطار کتبی صادر می شود.

وی افزود:با توجه به شیوع بیماری‌های واگیردار و لزوم انجام اقدامات پیشگیرانه در این زمینه، اخطارهایی برای منازلی که تهدیدی برای سلب رفاه عمومی و بهداشت داشته اند ابلاغ و با توجه به اخطارهای صادر شده و پیگیری مسوولان، برخی از منازل نسبت به مسدود نمودن خروجی فاضلاب اقدام نموده‌اند و موارد دیگر طبق ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی به مراجع قضایی ارجاع داده شده‌اند.

وی گفت: اگرچه شهرداری و اداره آب و فاضلاب متولی شهر پاک برای شهروندان هستند ولی اگر مشارکت و همکاری شهروندان در این زمینه وجود نداشته باشد هیچ یک از این اقدام ها به سرانجام نخواهد رسید.

میرهادی در پایان خاطر نشان کرد: ازشهروندان انتظار می رود که از رها سازی پساب خاکستری به معابر و انهار جداً خودداری و موارد و معضلات را با سامانه ۱۳۷ تماس بگیرند تا کارشناسان رسیدگی کنند.

قانون در زمینه هدایت فاضلاب به معابر عمومی چه می گوید

در ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی آمده است: هر اقدامی‌ که‌ تهدید علیه‌ بهداشت‌ عمومی‌ شناخته‌ شود از قبیل‌ آلوده‌ کردن‌ آب‌ آشامیدنی‌ یا توزیع ‌آب‌ آشامیدنی‌ آلوده‌ ، دفع‌ غیر بهداشتی‌ فضولات‌ انسانی‌ و دامی‌ و مواد زاید ، ریختن‌ مواد مسموم ‌کننده‌ در رودخانه‌ ها و زباله‌ در خیابانها ، کشتار غیر مجاز دام‌ ، استفاده‌ غیر مجاز فاضلاب‌ خام‌ یا پس ‌آب‌ تصفیه‌ خانه‌ های‌ فاضلاب‌ برای‌ مصارف‌ کشاورزی‌ ممنوع‌ می‌ باشد و مرتکبین‌ چنانچه‌ طبق‌ قوانین‌ خاص‌ مشمول‌ مجازات‌ شدیدتری‌ نباشند به‌ حبس‌ تا یک‌ سال‌ محکوم‌ خواهند شد.

تبصره‌۱: تشخیص‌ این‌ که‌ اقدام‌ مزبور تهدید علیه‌ بهداشت‌ عمومی‌ و آلودگی‌ محیط زیست‌ شناخته‌ می‌ شود یا خیر و نیز اعلام‌ جرم‌ مذکور بعهده‌ وزارت‌ بهداشت‌ درمان‌ و آموزش‌ پزشکی‌ و سازمان‌حفاظت‌ محیط زیست‌ می‌ باشد.

تبصره‌۲: منظور از آلودگی‌ محیط زیست‌ عبارتست‌ از پخش‌ یا آمیختن‌ مواد خارجی‌ به‌ آب‌ یا هوا یاخاک‌ یا زمین‌ به‌ میزانی‌ که‌ کیفیت‌ فیزیکی‌ ، شیمیایی‌ یا بیولوژیک‌ آن‌ را بطوری‌ که‌ به‌ حال‌ انسان‌ یاسایر موجودات‌ زنده‌ یا گیاهان‌ یا آثار یا ابنیه‌ مضر باشد تغییر دهد.

در صورتی که رها ساختن فاضلاب خانگی در کوچه ها و معابر از مصادیق ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی باشد چون مجازات قانونی آن حبس تا یکسال می باشد رسیدگی به آن در صلاحیت دادسرای عمومی و انقلاب می باشد اما چنانچه از مصادیق ۶۸۸ نباشد و از مصادیق آئین نامه امور خلافی تشخیص داده شود رسیدگی به آن در صلاحیت شورا است و تشخیص آن طبق تبصره ۱ ماده فوق الذکر به عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است .