پردیسان نوین، گروه بین الملل – آذر مهدوان: این روزها ترکیه نیز همانند دیگر کشورهای جهان درگیر مقابله با ویروس کرونا شده که به‌صورت پاندمیک درآمده است. طبق آخرین آمار وزارت بهداشت ترکیه تا به امروز نزدیک به ۵۷ هزار نفر مبتلا به کرونا و بیش از ۱۱۹۰ نفر بر اثر این ویروس فوت کرده اند.

هرچند کشورهایی مانند اسپانیا، ایتالیا و آمریکا رکورددار بیشترین آمار مرگ‌ومیر و مبتلایان هستند، اما ترکیه هم هرروز تعداد مبتلایانش به کرونا در حال فزونی است. وضعیتی که هرچند نه به‌اندازه ایتالیا اما برای ترکیه شرایط بحرانی را به وجود آورده است. همین مسأله نیز بستر انتقادات بسیاری در جامعه ترکیه به‌خصوص از سوی احزاب مخالف شده علیه دولت این کشور شده است. با اینکه برخی رهبران حزب‌های دیگر خواسته‌اند در موضوع مقابله با کرونا همگام با دولت پیش روند اما آنچه مبرهن است حزب عدالت و توسعه دراین‌باره نیز نگاهی سیاسی دارد و ترجیح می‌دهد به‌تنهایی این بحران را مدیریت کند.

تدابیر دولت ترکیه

دولت ترکیه نیز همانند دیگر کشورها برای مقابله با این بیماری و حتی قبل‌تر از آن برای نرسیدن ویروس کووید ۱۹ به داخل کشور تدابیری را به کار گرفت اما بازهم چاره‌ساز نبود و این ویروس به ترکیه رسید و حالا حسابی در حال جولان دادن است. مهم‌ترین تدبیری که این کشور اتخاذ و اجرایی کرد ممنوعیت حضور افراد بالای ۶۵ سال و افراد کمتر از ۲۰ سال در خیابان‌ها بود. پس‌ازآن هم دولت فروش ماسک را غیرقانونی و خرید آن را رایگان اعلام کرد. البته اجرای ممنوعیت حضور برای افراد کمتر از ۲۰ و بیشتر ۶۵ و ایجاد محدودیت‌ها برای خروج مردم از منازلشان باعث شد نیاز به ماسک سیر نزولی پیدا کند. درنتیجه ماسک رایگان چنان هزینه‌ای دست دولت نگذاشت.

انتقاد بر عجز و ناتوانی دولت در مهار کرونا

یکی از مهم‌ترین تمهیداتی که ترکیه در راستای مقابله با کرونا اتخاذ کرد، این بود که وزارت کشور ترکیه در بیانیه‌ای اعلام کرد از بامداد روز شنبه ۲۳ فروردین برای مقابله با گسترش ویروس کرونا به مدت ۴۸ ساعت در ۳۰ کلان‌شهر و استان «زونگولداغ» مقررات منع آمدوشد برقرار می‌شود.

بر اساس این بیانیه وزارت کشور ترکیه، از شهروندان مقیم استان اشاره‌شده و ۳۰ کلان‌شهر آدانا، آنکارا، آیدین، بالیک‌اسیر، بورسا، دنیزلی، دیار بکر، ارز روم، اسکی شهیر، غازی عانتب، حتای، استانبول، ازمیر، قهرمان ماراش، کایسری، کوجالی، قونیه، مالاتیا، مانیسا، ماردین، مرسین، موغلا، اردو، ساکاریا، سامسون، شانلی‌اورفا، تکیرداغ، ترابزون و وان خواسته‌شده از ساعت ۰۰:۰۰ بامداد روز مقرر به مدت ۴۸ ساعت از خانه خارج نشوند.

به دنبال این بیانیه که کمی قبل از پایان روز جمعه منتشر شد، مردم این شهرها برای خرید مواد غذایی و وسایل موردنیاز خود به خیابان‌ها و فروشگاه‌ها سرازیر شدند که این امر باعث ازدحام و شلوغی در این شهرها شد. تا جایی که حتی برخی شهروندان به جان هم افتادند. بااینکه دولت این کشور با چنین تصمیمی خواست مانع حضور مردم در بیرون از خانه و برقراری فاصله اجتماعی شود اما ازدحام جمعیت شرایط شیوع بیماری کرونا را مهیاتر کرد.

در این میان هم دولت ترکیه و شخص رجب طیب اردوغان رئیس جمهور این کشور با انتقادات بسیاری روبه‌روست. از نظر برخی منتقدان اقدامات کرونایی دولت کافی نیست و دولت در حل بحران عاجز است. یکی از این منتقدان «کمال قلیچدار اوغلو» رهبر حزب جمهوریت خلق ترکیه است وی طی گفتگویی با یک برنامه تلویزیونی از اقدامات اردوغان در خصوص مهار ویروس کرونا انتقاد کرد. قلیچدار اوغلو که معتقد است منع خروج از خانه برای افراد ۶۵ سال به بالا و ۲۰ سال به پایین اشتباه است، گفت هنگامی‌که سایر اعضای خانواده به بیرون از خانه بروند قطعاً این افراد می‌توانند ناقل این ویروس به سمت منزلشان باشند. از طرفی مهم‌ترین انتقاد او به وضعیت بیکاری بود که در پس ورود به ویروس به کشور بیشتر شده بود. در این برنامه قلیچدار اوغلو گفت با ورود این ویروس به کشور ۱۴۴ هزار ۶۹۰ محل درآمدزایی شهروندان از بسته شده است و دولت باید هر چه زودتر به فکر حل مسأله بیکاری باشد.

دیگر انتقادات به سیاست‌های مقابله با کرونا نیز از سوی «علی باباجان» وزیر سابق اقتصاد ترکیه و رهبر حزب «دوا» منعکس شد. وی طی گفت‌وگویی گفت فردی که هرروز ناچار است برای خانواده‌اش لقمه نان ببرد چگونه می‌توانیم به او بگوییم در خانه بمان؟ وی در ادامه سخنانش گفت که حدود ۲۷ میلیون از شهروندان از کارکنان و بازنشستگانی هستند که کمابیش حقوق بگیر دولتی هستند اما ۵۵ میلیون دیگر چنین شرایطی ندارند و خانه ماندن برای آن‌ها سخت خواهد بود برای همین دولت باید تدابیری برای این ۵۵ میلیون شهروند بی اندیشد.

البته نه‌تنها سیاست‌مداران بلکه برخی روزنامه‌نگاران منتقد اقدامات دولت ترکیه بودند که یکی از آنها «مهمت یعقوب ییلماز» از روزنامه‌نگاران مطرح ترکیه بود. او نیز طی مقاله‌ای در پایگاه خبری اتی ۲۴ با تیتر «هدف اردوغان لاپوشانی شکستش است» بر اقدامات و سیاسی بازی رئیس‌جمهور ترکیه انتقاد کرد. وی در این مقاله نوشته بود «اردوغان می‌گوید این ویروس از اروپا و آمریکا وارد کشور شده است هرچند اردوغان در سخنانش از تلاش دولت برای ورود دیرهنگام این ویروس می‌زند اما ناتوانی در کنترل شیوع این ویروس نشان از شکست و نابلد بودنش مرد اول سیاست ترکیه است. اما ذهن اردوغان همچنان در پی سیاسی کردن و قطب‌بندی است. دولت هنگام ورود این بیماری به‌طور گسترده و مطلوب از افراد تست کرونا نگرفت. حالا ترکیه جزو کشورهایی است که آمار مبتلایانش هرروز دو برابر می‌شود. تدابیری اردوغان گرفته است دارای کم‌وکاست و دیرهنگام است.»

از دیگر منتقدان پروفسور «سینان آدیامان» رئیس اتحادیه پزشکان ترکیه است. وی حتی در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرده بود که آمار مبتلایان بیش از اماری است که از سوی وزارت بهداشت عنوان شده است. وی همچنین در سخنانی گفته بود که تدابیر ترکیه ناکافی است دولت باید در ابتدا تست‌های لازم را روی شهروندان انجام می‌داد تا افرادی که درگیر این ویروس هستند شناسایی و ایزوله می‌شدند. اما تدابیری که اتخاذ و اجراشده دیرهنگام بوده است. وی همچنین می‌گوید ترکیه شعار”در خانه بمان” می‌دهد این درحالی است که مردم هرروز مجبورند برای رفتن به سرکار از وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده کنند.

انگشت نشانه کرونا بر صنعت توریسم

صنعت گردشگری ترکیه مهم‌ترین بستر اقتصادی کشور ترکیه است. ترکیه در جذب گردشگر در ردیف هشتم جهان قرار دارد و به طوری که سال ۲۰۱۹ بیش از ۳۴ میلیارد دلار از صنعت گردشگری کسب درآمد کرده بود و حالا با گسترش بیماری کرونا در این کشور مهم‌ترین بخشی که متضرر شد صنعت گردشگری این کشور است. کشوری که سالانه میزبان بیش از ۵۰ میلیون گردشگر بود اینک با محدودیت در سفرهای خارجی و بستن مرز به روی دیگر کشورها فعالیت این بخش حدود ۸۰ درصد محدودشده است.

اثرات محدودیت در صنعت گردشگری ترکیه را به همراه سایر بخش‌های اقتصادی که درگیر رکود شده‌اند می‌توان در بیکاری‌های گسترده دید. در تاریخ تأسیس جمهوری ترکیه بیشترین درصد بیکاری در این کشور مربوط به سال ۲۰۰۹ با حدود ۱۴.۸ درصد بود اما حالا احتمال می‌رود بیکاری از ۲۰ درصد هم فراتر رود.

مرد «تک نفره» ترکیه در مقابل کرونا

اما در این میان «احمد داوود اغلو» رهبر حزب آینده و «کمال قلیچدار اوغلو» رهبر حزب جمهوریت خلق پیشنهادهایی در راستای مبارزه با این ویروس برای دولت ارائه داده‌اند. کمال قلیچدار اوغلو تعطیلی کامل استانبول و اعلام مقررات منع آمدوشد در این شهر و قرنطینه عمومی کل کشور و دادن ۲ هزار لیره ماهیانه وجه نقد به‌کل خانواده‌ها را ارائه داده بود. احمد داوود اوغلو هم در خصوص مبارزه با ویروس کرونا پیشنهاد ۱۴ ماده‌ای را عنوان کرده بود که مهم‌ترین ماده آن این بود که درهای دولت به روی تمام دیدگاه‌ها و انتقادات باز باشد و نظرات انتقادی همه گروه‌ها را پذیرا شود. دولت به شکل یک‌تنه در برابر این معضل ایستادگی نکند و مسئولیت‌ها را با دیگران تقسیم کند و اجازه دهد که گروه‌های دیگر نیز بخشی از کار را بر عهده بگیرند.

اما شنیده‌ها حاکی از آن است که اردوغان با همان سیاست زدگی ترجیح می‌دهد هیچ حزبی را وارد میدان نکند و دوباره با آن رویه «تک‌نفره» به کار خود ادامه دهد که قطعاً نمی‌تواند برای ترکیه و دولتش چندان نتیجه‌بخش باشد.