اعضای جمعیت حمایت از منابع طبیعی و محیط زیست پیام سبز در نامه‌ای خطاب به عیسی کلانتری معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به آخرین وضعیت تالاب بین‌المللی گاوخونی واقع در شرق اصفهان خواهان لغو مجوز زیست محیطی طرح برداشت آب در بالادست رودخانه زاینده‌رود شدند.

در این نامه آمده است: “تالاب بین‌المللی گاوخونی با کارکردهای متعدد در مرکز ایران با وجود بارش‌های مناسب در ۲ سال آبی گذشته نتوانست آبگیری شود و شرایط نامناسبی دارد. استمرار این وضعیت باعث بحران‌های زیادی در مرکز کشور خواهد شد و بنا به اظهارات و گزارشات متعدد صاحبنظران و کارشناسان از جمله کارشناسان همان سازمان، بارگذاری و افزودن بر مصارف حوضه (آبریز زاینده‌رود) از عوامل اصلی این وضعیت است”.

در ادامه این نامه آمده است: “در این شرایط و در کمال تعجب، معاون محیط زیست انسانی آن سازمان در بهمن ۹۸ طی نامه‌ای مغایر با کلیه اصول و مستندات علمی و قانونی و برخلاف موضع مکتوب آن سازمان، اجرای طرح انتقال آب بن – بروجن از حوضه بحرانی زاینده‌رود به حوضه پرآب و سیل خیز کارون را در شروطی و بدون ارزیابی زیست محیطی بلامانع اعلام کرده است”.

اعضای هیات مدیره جمعیت پیام سبز در این نامه تاکید کردند: بدیهی است این اقدام غیرمعمول معاون محترم در عصر دانایی و شرایطی که راهکارهای احیا و حفاظت تالاب روشن است در تاریخ تالاب‌های جهان ثبت خواهد شد بنابراین ضمن محکوم کردن صدور این نامه، استدعا دارد هرچه سریعتر دستور توقف طرح را اعلام کنید.

در طرح انتقال آب بن – بروجن به طول ۱۱۶ کیلومتر مقرر است سالانه ۴۱ میلیون مترمکعب آب از حوضه آبریز زاینده‌رود به مناطق شرقی استان چهارمحال و بختیاری منتقل شود.

یکی از اعضای هیات مدیره جمعیت پیام سبز روز پنجشنبه در گفت و گو با پردیسان نوین در باره این موضوع توضیح داد: در طرح بِن – بروجن، مقرر است آب از حوضه بحرانی زاینده‌رود به حوضه پُرآب کارون با لوله‌کشی بیش از یکصد کیلومتر منتقل شود و نتیجه نهایی آن، خشک شدن رودخانه زاینده‌رود و تالاب بین‌المللی گاوخونی است.

مهدی بصیری با بیان اینکه بخش اعظمی از این طرح اجرا شده و تا نزدیک رودخانه زاینده‌رود رسیده است، افزود: بر اساس مصوبه‌های شورای عالی آب هرگونه برداشت جدید از حوضه آبریز زاینده‌رود از سال ۹۳ به بعد، غیرقانونی و ممنوع است.

وی با تاکید براینکه یکی از اهداف سازمان حفاظت محیط زیست، حفظ تالاب‌هاست، تصریح کرد: چگونه در بدنه همین سازمان، با اجرای طرحی که نتیجه آن مغایر با حفاظت از تالاب بین‌المللی گاوخونی است، موافقت می‌شود.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی اصفهان تاکید کرد: در سال‌های گذشته برداشت‌های بی رویه در بالادست حوضه آبریز زاینده‌رود صورت گرفته و همین امر باعث شده است که آب به تالاب بین‌المللی گاوخونی نرسد.

وی با بیان‌اینکه هرقدر آب از بالادست زاینده رود برداشت غیرمجاز شود، به همان میزان به پایین دست آسیب وارد می‌شود، گفت: در سال‌های دور تا وقتی آب کافی برای کشاورزی شرق اصفهان جاری بود، تالاب گاوخونی ادامه حیات می‌داد .

بصیری با بیان اینکه سال‌هاست که آب زاینده‌رود بطورمستقیم به تالاب بین‌المللی گاوخونی نمی‌رسد، افزود: سال گذشته که بارندگی‌های خوبی رُخ داد، مقدار کمی آب به این تالاب رسید اما دوباره وضعیت این تالاب در حال وخیم شدن است.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: ما فعالان زیست محیطی اصفهان می‌خواهیم بدانیم که سیاست و موضع‌گیری سازمان حفاظت محیط زیست چیست، آیا بدنبال احیا و حفاظت از تالاب‌هاست یا خشک کردن آنها.

تالاب بین‌المللی گاوخونی واقع در شرق اصفهان از بزرگترین و مهمترین تالاب‌های ایران به شمار می‌رود و در طول تاریخ در کنار ایجاد فضایی فرح‌بخش، میزبان خوبی برای جانوران آبی، پرندگان مهاجر، برخی گونه‌های گیاهی و منبع درآمد و آسایش ساکنان این منطقه بوده است.

آخرین پایش‌ها نشان می‌دهد که حدود ۲۰ درصد از سطح تالاب گاوخونی مرطوب است و نیمه دوم سال گذشته حدود ۴۱ میلیون مترمکعب آب به تالاب بین‌المللی گاوخونی وارد شد که برابر ۲۳ درصد از حداقل نیاز آبی سالانه این تالاب در راستای حفظ کارکردهای اکولوژیک آن است.

حداقل نیاز آبی سالانه تالاب گاوخونی بر اساس مطالعات دانشگاهی ۱۷۶ میلیون مترمکعب است و با توجه به اینکه سالیان متمادی از دریافت حق‌آبه‌های زیست ‌محیطی محروم بوده و حتی در سال ۱۳۹۷ به شرایط بحرانی و خشکی کامل رسیده، آب دریافتی در نیمه دوم سال ۱۳۹۸ بیشتر به لایه‌های زیرین آن نفوذ کرده است.

کاهش آب ورودی، تغییر اقلیم و خشکسالی و تامین نشدن حقابه‌های طبیعی از جمله چالش‌هایی است که حیات این تالاب را به خطر انداخته است.

به گفته مسوولان و کارشناسان محیط زیست، ادامه این روند می‌تواند تالاب گاوخونی را به کانون تولید گرد و غبار تبدیل کند و تا شعاع زیادی را تحت تاثیر خود قرار دهد بنابراین تامین حقابه آن ضروری است.

تشکل “پیام سبز” نخستین جمعیت مردم نهاد زیست محیطی استان اصفهان است که با شعار حمایت از منابع طبیعی و محیط زیست، از سال ۱۳۷۳ آغاز به فعالیت کرد.