به گزارش خبرگزاری پردیسان آنلاین، فناوری و دانش همواره یکی از راه‌ها و مبانی توسعه اقتصادی و کاهش ارزبری در هر کشوری بوده و امروزه یکی از شاخص‌های اصلی توسعه‌یافتگی، دستیابی به اقتصاد دانش بنیان است به طوری که بهترین دیپلماسی در دنیای امروز، دیپلماسی علم وفناوری است.
امروزه کمتر کسی پیدا می‌شود که نام شرکت‌های دانش‌بنیان به گوشش نرسیده باشد. واژه دانش‌بنیان تنها حدود یک دهه است که وارد ادبیات مدیران شده، اما در همین زمان کوتاه تبدیل به کلید واژه ثابت تمامی اخبار توسعه شده است. جهان امروز، جهان علم و فناوری است و این دلیل اصلی گره خوردن پیشرفت صنایع جهانی، از صنایع اقتصادی و نظامی تا صنایع دارو و حتی صنایع غذا به واژه دانش‌بنیان است.
شرکت‌های دانش بنیان از همان ابتدای ورود به عرصه صنایع کشور تا به امروز با تحول در عرصه علم و دانش و کشف یافته‌ها و نتایج جدید اقتصادی در رشد و توسعه مناطق مختلف سرتاسر پهنه خاکی ایرانیان، تأثیر به‌سزایی داشتند به‌طوری که رهبر معظم انقلاب اسلامی چندین بار بر اهمیت نقش این شرکت‌ها در رونق اقتصادی و اقتصاد مقاومتی تاکید و آنها را مؤثرترین مؤلفه‌های تحقق پایدار اقتصاد توصیف کردند.
بیش از ۱۰ سال است که شرکت‌های دانش‌بنیان فعالیت‌های خود را به طور رسمی براساس لایحه حمایت از مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری آغاز کرده‌اند، اما با وجود تأکیدهای رهبری به جهت غفلت مسئولان شرکت‌های دانش‌بنیان در این مسیر با موانع و مشکلات بسیاری رو به رو شدند. نباید فراموش کرد که علم و فناوری، مسیری بی‌پایان است و لازمه حرکت شرکت‌های دانش‌بنیان در این مسیر بی‌انتها رفع جدی موانع و حمایت واقعی است.
یکی از ارکان اقتصاد دانش بنیان، تشکیل نهادهای واسط تجاری‌سازی است که به وسیله آنها بتوان اقتصاد دانش بنیان را در کشور نهادینه کرده و به واسطه آن شاهد کاهش ارزبری از کشور بود. نکته قابل توجه این است که شرکت‌های دانش‌بنیان بر پایه نوآوری و خلاقیت ساخته شده‌اند و نقش مهمی در رشد و توسعه اقتصادی دارند، اما نباید از یاد برد دانش بنیان، خط تولید کالا نیست بلکه تولید خلاقیت است؛ دانش‌بنیان بودن یعنی تولید خلاقیت بیشتر و ایجاد مدل‌های کسب‌وکاری که تا پیش از این وجود نداشته است.
لزوم حمایت از دانش‌بنیان‌ها
مسعود حافظی، کارشناس دفتر توسعه کسب‌وکار بین‌المللی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان به گفت‌وگویی صمیمانه با خبرنگار پردیسان آنلاین نشسته است تا پاسخ برخی از این سوالات را در کنار راه‌های توسعه فعالیت شرکت‌های دانش بینان و کاهش ارزبری از کشور تشریح کند که در ادامه آن را می‌خوانید:
پردیسان آنلاین: دفترچه راهنمای کشور در هزارتوی توسعه اقتصادی دانش‌بنیان‌ها چیست و چگونه می‌توان به نقطه‌ای رسید که به جای وارد کننده به تولید کنده و عرضه کننده محصولات دانش‌بنیان تبدیل شویم؟
حافظی: مسئله‌ای که شاید این روزها در کشور فراموش شده است این است که فناوری و اقتصاد دو مسئله کاملاً جدا از یکدیگر هستند و نمی‌توان این دو حوزه را به طور کامل با یکدیگر ترکیب کرد. مسیر توسعه و رشد اقتصادی در تمام کشورهای دنیا مسیری مشخص و یکسان است و ما نمی‌توانیم خارج از این چهارچوب توقع معجزه داشته باشیم. توسعه اقتصاد دانش‌بنیان‌ها علمی تعریف شده است. در این راستا ایجاد شرکت‌های سرمایه گذاری بزرگ در کنار نهادهای تحقیقاتی راه اصلی پیشرفت اقتصاد کشور در کنار فناوری است.
بهترین راه این است که شرکت‌های بزرگ، سرمایه گذاری و فروش دستاوردهای تحقیقاتی را برعهده گرفته و اجازه دهند هر فرد محقق با خیال آسوده به فعالیت در زمینه تخصص خود بپردازد به طوری که محقق بر زمینه علمی و اقتصاددان بر زمینه سرمایه گذاری و فروش محصول در بازار تمرکز داشته باشد. وظیفه محقق درگیر شدن با مسائلی همچون بیمه، مالیات، مجوزهای متعدد، استانداردها، مسائل گمرکی و … که در نهایت به کاهش توان علمی فرد منجر می‌شود نیست بلکه وظیفه محقق تحقیق و توسعه علم است.
پردیسان آنلاین: فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان تا چه اندازه بر کاهش ارزبری و در نهایت رشد اقتصادی کشور تأثیر دارد؟
حافظی: یکی از حوزه‌های اصلی کاهش ارزبری در کشور، توسعه صنایع پیشرفته شامل تجهیزات الکترونیکی، تجهیزات پزشکی، تجهیزات سنگین صنعتی و… است چراکه ارزش برند و دانش فنی صنایع پیشرفته وارداتی موجب شده قیمت تمام شده واردات این محصولات هزینه سنگینی را بر اقتصاد کشور برجای بگذارد. در این راستا نقش شرکت‌های دانش بنیان در کاهش ارزبری، ساخت محصولات وارداتی با فناوری بالا و با قیمت‌هایی بعضاً نصف نمونه خارجی است که در نتیجه کاهش هزینه برند و تحقیق و توسعه محصولات وارداتی را برای اقتصاد کشور به همراه دارد.
پردیسان آنلاین: شاه کلید توسعه فعالیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان، کاهش ارزبری از کشور و رسیدن به خودکفایی چیست؟
حافظی: افزایش اعطای تسهیلات بانکی و تسریع پرداخت آن به شرکت‌های دانش‌بنیان یکی از اقدامات اساسی در راستای توسعه فعالیت این شرکت‌ها، کاهش ارزبری از کشور و رسیدن به خودکفایی است. اعطای تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان با توسعه فعالیت‌های این شرکت‌ها و در نهایت کاهش ارزبری از کشور رابطه مستقیم دارد. هرچه میزان تسهیلات در نظر گرفته شده بیشتر باشد، بنگاه‌ها توان بیشتری جهت تولید محصولات بومی خواهند داشت. نباید فراموش کرد که دنیا دائماً در حال نوآوری و توسعه علم است. لازمه مطابقت با سرعت پیشرفت جهانی، افزایش سرعت موتور توسعه فناوری در کشور است، موتوری که سوخت آن، سرمایه گذاری و اختصاص منابع مالی بیشتر در بخش علمی نسبت به رقبای جهانی است.
ورود هرچه بیشتر شرکت‌های فناور محور ایرانی به بازارهای بین‌المللی باعث افزایش صادرات محصولات ایرانی به بازارهای جهانی می‌گردد. تعامل شرکت‌های دانش بنیان با بازارهای جهانی علاوه بر افزایش توانمندی و سودآوری شرکت‌ها موجب دسترسی به منابع مالی جدید جهت تحقیق و توسعه، تولید محصولات جدید و کاهش فشار بر منابع ریالی بانک‌های کشور نیز می‌شود.
پردیسان آنلاین: وجود سامانه ارتباطی جامع و برقراری ارتباط کامل میان نخبگان، شرکت‌های دانش بنیان و نیاز کشور تا چه اندازه بر پیشرفت کشور تأثیر دارد؟
حافظی: در حال حاضر یکی از مهمترین مشکلاتی که اعضای هیئت علمی و اساتید در دانشگاه‌ها با آن مواجه هستند نداشتن اطلاع کافی از نیازهای صنعت به خصوص صنایع بزرگ است. در دنیا سامانه‌هایی نظیر Yet2، Innoget و IAM وجود دارند که محقق (مخترع) و صنعت را بهم وصل می‌کنند.
شناخت نیازهای اصلی صنایع کشور و ارتباط نیازها با محققین و شرکت‌های دانش‌بنیان در قالب یک سامانه جامع برگ برنده کشور در رفع نیازهای داخلی با تکیه بر توان نخبگان است. توسعه این سامانه و برقراری ارتباط کامل میان نخبگان، شرکت‌های دانش‌بنیان و نیاز کشور سه مقصد اصلی هزارتوی مسیر پیشرفت است چراکه اگر نخبگان کشور بتوانند دانش خود را به درستی و با عشق در اختیار صنایع کشور قرار دهند، کشور دیگر با مسائلی همچون مهاجرت نخبگان مواجه نبوده و دانشجویان برتر علمی، با آرامش خاطر به ایجاد تحول در صنایع داخلی کشور خواهند پرداخت.
پردیسان آنلاین: بنظر شما مهمترین فعالیت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان در راستای رفع موانع در مسیر توسعه دانش‌بنیان‌ها چه موضوعی می‌تواند باشد؟
حافظی: معاونت علمی باید پیگیر تأسیس یک گمرک تخصصی دانش‌بنیان باشد تا فرآیندهای ارزیابی و بازرسی محصولات در کمترین زمان ممکن و با حضور افراد متخصص صورت گیرد، این امر مستلزم همکاری گمرک با معاونت علمی فناوری کشور است.
در حل کلاف مسئله مشکلات دانش‌بنیان‌ها باز به نقطه اول یعنی تسهیلات بانکی می‌رسیم.
