به گزارش پردیسان آنلاین، سعید ساکت، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار اصفهان در یادداشتی نوشت: «خودروها امروزه جز جدایی‌ناپذیر زندگی ما هستند. می‌دانیم که تأمین و تدارک حمل‌ونقل عمومی در کشور ما و تقریباً برای همه کلان‌شهرها، به نیازی «صعب الوصول» تبدیل شده است، حتی در شهرهایی که ناوگان حمل‌ونقل عمومی، طراحی شبکه، بهره‌برداری و مدیریت‌اش روبه‌راه‌تر است، جذب و ترغیب مردم به استفاده از حمل‌ونقل عمومی خود مسئله دیگری ست!
با این وجود، ترکیب ناوگان حمل‌ونقل شخصی و عمومی از نظر فناوری و ارتقای آن به موضوعی مهم در ادبیات توسعه پایدار تبدیل شده است، برای بیش از یک قرن، خودروهای با مکانیزم احتراق داخلی و بیشتر سوخت‌های فسیلی، سهم قابل ملاحظه‌ای از ترکیب ناوگان خودرویی کشورها را به خود اختصاص داده‌اند.
اما به تدریج، با ظهور فناوری‌های نوین، خودروهای هیبریدی و برقی از آزمایشگاه‌ها خارج و به کف شهرها و خیابان‌ها وارد شده‌اند.
دلایل فراوانی وجود دارد که این دسته از خودروها، آینده حمل‌ونقل را در مُشت خود خواهند گرفت.
نخستین مورد، «کاهش آلایندگی» است. گرچه نمی‌توان گفت که آلایندگی همه اجزای خودروهای برقی صفر است، اما با تقریب بسیار خوبی می‌توان این وسائط نقلیه را از منظر برخی آلاینده‌ها، نزدیک به صفر نامید: یعنی پاکِ پاک تا حد خیلی زیاد!
و صد البته آلایندگی صوتی این خودرو با فاصله از خودروهای بنزینی و گازوئیلی کمتر است!
تحقیقات نشان داده استفاده از خودروهای الکتریکی تا ۶۰ درصد به کاهش CO2 منجر و مثلاً برای شهری با حدود ۸.۲ میلیون نفر جمعیت، به کاهش سالانه ۴ میلیون تن CO2 می‌انجامد.
و جذاب‌تر آنکه ۲۰ دسی‌بل نویز کمتر، هدیه تردد این خودروها در محیط‌های شهری است!
«کاهش هزینه و کاراتربودن از منظر تبدیل انرژی» دومین دلیل محکمی است که استقبال مردم جهان به خودروهای برقی و هیبریدی رو به افزایش است چرا که به نسبت هزینه سوخت، هزینه برق مصرفی آن‌ها کمتر است و از این رو خودروهای جدید را می‌توان از نظر اقتصادی برای صاحبان شأن، کم‌هزینه‌تر دانست. گفته می‌شود که به ازای پیمایش، هزینه خودروهای برقی تقریباً یک سوم هزینه پیمایش خودروهای مبتنی بر موتور احتراق داخلی است.
اما این‌ها دلایلی تقریباً عمومی برای حرکت به سوی این نوع فناوری به حساب می‌آید. در واقع، خودروهای برقی در زُمره فناوری‌های حمل‌ونقل هوشمند (Intelligent Transport Systems-ITS) جا می‌گیرند که در آینده امید زیادی به اثرات و پیامدهای مثبت زیست محیطی شأن وجود دارد.
تصور کنید کل ناوگان حمل‌ونقل عمومی یک کلانشهر همچون اصفهان با نزدیک به ۱۰۰۰ دستگاه اتوبوس و ۱۸ هزار دستگاه تاکسی، سرویس مدارس و آژانس برقی باشد؛ در این صورت نه تنها در خصوص مصرف سوخت، بلکه آلایندگی‌های هوا و صوت، وضعیت حمل‌ونقل و حال و روز شهر، به گونه‌ای دیگر خواهد بود.
گرچه همچنان برای کلان‌شهری مثل اصفهان، سهم آلایندگی ناشی از ناوگان حمل‌ونقل عمومی با مصرف ۸۰ هزار لیتر گازوئیل در روز در مقابل بیش از دو میلیون لیتر مصرف گازوئیل در همین شهر و تردد بنزین سوز ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار خودروی شخصی در جغرافیای همین دیار عددی ناچیز است و شاید خود این خودروها و سایر منابع متحرک هم در سهم کلی آلایندگی متهم ردیف اول نباشند! یا دست کم همه ایام سال این‌طور نباشد! اما نباید از نظر دور داشت این یک گام جدی برای تحول‌خواهی از تردد بنزین و گازوئیل پایه به سمت حرکت برق پایه است.
حال حساب کنید به نسبت اراده شهر برای بهبود ناوگان عمومی به سمت برقی شدن اگر اراده شهروندان هم بر این مسیر جاری شود تحول عینی‌تر و ملموس‌تر خواهد شد.
اما چرا مدیریت شهری باید توجه ویژه ای به موضوع خودروهای برقی داشته باشد؟ اول اینکه این فناوری مثل سایر جنبه‌های دانش، چون موجی عظیم در راه است و در آینده عمده خودروسازها تولیداتشان از نوع خودروهای پاک خواهد بود این دیگر یک تعارف نیست که برخی خودروسازان مطرح تا ۵ یا ۶ سال دیگر با بنزینی‌ها خداحافظی می‌کنند و این حرکت دومینو وار ۵ سال این‌طرف و آن‌طرف به شبکه خودروسازی جهان می‌رسد.
به عبارت دیگر، در آینده قطعاً خبری از اگزوزهای دودزا و خودروهایی که ابر سیاهی در پس آن‌ها بدود نخواهد بود! اینکه آینده‌ای که راجع به آن صحبت می‌کنیم کی می‌رسد خیلی دور نیست! شاید رسیده باشد و ما خبر نداشته باشیم.
مثلاً شرکت خودروسازی ولوو اعلام کرد که تا سال ۲۰۳۰، ۹۰ تا ۱۰۰ درصد پلتفرم‌های خود را روی ساخت خودروهای هیبریدی و برقی هدایت خواهد کرد! یا شرکت خودروسازی BMW اعلام کرده است که از ۲۰۲۷ در پلنت صنعتی مونیخ، فقط خودروهای برقی تولید می‌کند. سایر خودروسازها هم همین مسیر را طی می‌کنند و در آینده خودروهایی که امروزه برایشان مشتری زیاد است راهی کلکسیون‌ها و نمایشگاه‌های آثار تاریخی خواهند شد!
مدیریت شهری با نگاهی تحول‌آفرین و رو به جلو، به خوبی دریافته است که شهرها را باید برای آن زمان، آماده کرد. ایستگاه‌های شارژ خودروهای الکتریکی شاید یکی از نخستین گام‌ها برای نشان دادن عزم مدیریت شهری است. به هر حال زیرساخت‌ها باید فراهم شود همانطور که میزبان برای میهمان آماده می‌شود.
از طرف دیگر، مدیریت شهری در اصفهان می‌داند که این آینده، زنجیره‌های اقتصادی و فناورانه زیادی دارد. بزرگراه چمران را تصور کنید! در دو ضلع شمال و جنوب آن، تقریباً تمام خدمات مربوط به انواع خودروهای سبک ارائه می‌شود؛ مکانیکی، زیر و بندسازی، تراشکاری، باتری سازی، رنگ و صافکاری تا نمایشگاه‌های خرید و فروش خودرو که در نوع خود سهمی از کسب و کارها و اقتصاد شهر را به خود اختصاص داده‌اند. با پیشرفت صنعتی خودروهای برقی، می‌توان تصور کرد که زنجیره اشتغال و نیاز بازار کار متفاوت خواهد شد و حرکت امروز برای خوش آمدی به ۵۰ تاکسی برقی در نصف جهان به نوعی آماده کننده بستر مناسب برای کسب و کارهایی است که در آینده اجتناب ناپذیر می‌شوند.
کما اینکه روزی روزگاری، درشکه و چرخ جای خود را به خودروها دادند و خدمات مرتبط با آن‌ها نیز به تدریج تغییر کرد.
پس شهر و مدیریتش دریافته است که ترکیب کسب و کارها و بخشی از اقتصاد شهری با بروز و ظهور این فناوری حمل‌ونقل هوشمند متحول می‌شود. البته این تنها اثرات شهری نیست بلکه برای سطح کلانِ خودروسازی کشور، به‌عنوان عرضه‌کننده اصلی این کالا به بازار، امکان تقویت ارتباط عرضه و تقاضا وجود دارد. یعنی خودروساز نیز می‌بیند که جامعه بازار مصرف (شهر و شهروند)، آمادگی پذیرش و استفاده از این فناوری را دارد و لذا سریع‌تر خطوط تولید خود را به سمت آن هدایت خواهد کرد (تأثیر تقاضا بر عرضه).
مدیریت شهری از سوی دیگر می‌تواند با ابزارهای در اختیار خود از جمله مکانیزم‌های قیمت‌گذاری، دریافت عوارض و بهای خدمات استفاده از این فناوری را تسهیل بخشد و شهروندان را به سوی آن راغب.
برای مثال، در طرح‌های مدیریت ازدحام (Congestion Charge) یا حتی پارکینگ، معمولاً خودروهایی که آلایندگی کمتری دارند می‌توانند مشمول تخفیفات و معافیت‌ها شوند.
توسعه «مناطق سبز»، «کم انتشار» نیز با این خودروها سرِ سازگاری دارد، اما داستان به اینجا ختم نمی‌شود! در شرایط کنونی، کشور با کمبود برق یا همان ناترازی انرژی روبه‌روست.
خودروهای برقی امکان تبادل انرژی با شبکه برق را دارا هستند. این یعنی می‌توانند از شبکه برق بگیرند و حتی به شبکه برق بدهند! همان زمانی که ممکن است شبکه به برق احتیاج داشته باشد صاحبان خودروهای برقی که لزوماً نیازی به استفاده از خودروی خود نداشته می‌توانند به عرضه کننده‌های کوچک تبدیل شده و لذا گرچه امروز برق به مقدار کافی نیست، اما خودروهای برقی ذاتاً می‌تواند مصرف‌کننده‌های هوشمند در شبکه برق تلقی شوند و به خوبی بازی سازی کنند!
به گفته متخصصان صنعت برق، این خودروها می‌توانند در بهبود پارامترهای شبکه نیز مؤثر باشند. این دقیقاً یکی از همان جنبه‌هایی است که خودروهای برقی را بخشی از حمل‌ونقل هوشمند طبقه‌بندی می‌کند که به آن V2G نیز گویند؛ یعنی ارتباط وسیله نقلیه-به-شبکه (Vehicle-to-Grid). به عبارت دیگر، خودروهای برقی در زمان پُرباری می‌توانند به تزریق توان به شبکه پرداخته و در مواقع کم باری توان از شبکه دریافت کنند.
ویژگی دیگری که خودروهای برقی را فناوری هوشمندانه نام می‌دهد، در ارتباط این خودروها با یکدیگر است که به آن V2V گویند (Vehicle-to-Vehicle). در این شرایط خودروهای برقی به کمک سامانه‌های ITS می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و با توجه به وضعیت ترافیک و ازدحام، سرعت و شتاب و حتی مسیریابی خود را بهینه کنند و شاهد تردد روان‌تر، آرام‌تر و ایمن‌تر خودروها باشیم.
به اصطلاح این خودروها امکانات بیشتری برای رانندگی اقتصادی یا همان (Eco-Driving) در اختیار دارند؛ آینده‌ای را تصور کنید که پنل‌های خورشیدی بر روی پشت بام خانه‌ها به صورت فراگیر نصب شده و افراد بخشی یا تمامی برق مصرفی خود را به صورت «خودتامین» فراهم کرده و خودروهایشان را نیز شارژ می‌کنند و حتی به شبکه سراسری برق، برق می‌فروشند!
از این روست که این خودروها را بایستی بازیگرانِ بازیگردان نامید. میدان بازی هم در گام اول فراهم شده است و قطعاً اتفاقات متفاوتی رقم خواهد خورد.
