به گزارش پردیسان آنلاین از چهارمحال‌وبختیاری، در شهری که نسیمش بوی تاریخ و خاکش رنگ اصالت دارد، کوچه‌هایی هنوز نفس می‌کشند که گذر زمان نتوانسته غبار فراموشی بر آن‌ها بنشاند. محله ارباب میرزا، کوچه نجارها، کوچه نمدمال‌ها و کوچه مسجد جامع، کوچه‌هایی که نه فقط گذرگاه‌هایی در نقشه شهر که ورق‌هایی زنده از دفتر تاریخ این دیارند، جایی که دیوارهای خشتی و درهای چوبی، نجواگر قصه‌های کهن از صفا، همدلی و هنر مردمان شهرکردند، در این کوچه‌ها هنوز صدای گام‌های دیروز شنیده می‌شود و بوی زندگی، ایمان و اصالت در هوا جاری است.
اینجا جایی است که صدای گام‌های گذشتگان در پیچ‌وتاب کوچه‌های سنگ‌فرش‌شده طنین‌انداز است و خانه‌های خشتی با درهای چوبی و حیاط‌های پرگُل، یادگار روزگاری هستند که همسایگی معنا داشت و هنر و ایمان در کنار هم نفس می‌کشیدند اما این بافت تاریخی، میراثی شکننده است، گنجینه‌ای که اگر امروز مراقبش نباشیم فردا جز تصویری در قاب عکس و حسرتی در دل‌ها نخواهد بود.
حفظ و احیای بافت‌های تاریخی شهرکرد نه یک انتخاب بلکه ضرورتی فرهنگی، اجتماعی و حتی اقتصادی است، چرا که این محلات شناسنامه شهر و پیوند زنده نسل امروز با ریشه‌های دیروزند، شهرداری شهرکرد در همین مسیر گام برداشته است تا با اجرای طرح‌های مرمتی، ساماندهی مسیرها و حمایت از ساکنان این محلات بکوشد تا روح زندگی دوباره در رگ‌های بافت تاریخی جاری شود و چهره اصیل شهرکرد بار دیگر بدرخشد.
احیای بافت‌های تاریخی، پلی میان گذشته و آینده
محمدحسین واحدیان، شهردار شهرکرد در این رابطه به خبرنگار پردیسان آنلاین می‌گوید: طرح گذر فرهنگ و هنر گردشگری به طول چهار کیلومتر در قلب بافت تاریخی شهرکرد اجرا می‌شود و هدف آن احیای هویت فرهنگی، معرفی مشاغل سنتی و تقویت ظرفیت گردشگری در مرکز شهر است و تاکنون بیش از ۲۰۰ میلیارد ریال برای اجرای عملیات کف‌سازی این گذر هزینه شده است.
وی می‌افزاید: مسیرهای گردشگری این پروژه مشخص شده و بسته‌های حمایتی نیز برای ساکنان و مالکان خانه‌های واقع در حاشیه مسیر در نظر گرفته شده است تا بتوانند با راه‌اندازی کارگاه‌ها و نمایشگاه‌های صنایع‌دستی، نقش فعالی در رونق فرهنگی و اقتصادی محله ایفا کنند.
شهردار شهرکرد با اشاره به پیشرفت ۹۵ درصدی عملیات اجرایی می‌گوید: تنها دو محور از مسیر باقی مانده و بخشی از اراضی پشت اتاق آینه نیز باید تملک شود تا زمینه احداث پارکینگ و غرفه‌های صنایع‌دستی فراهم شود.
واحدیان تاکید می‌کند: پس از پایان این مرحله، عملیات جداره‌سازی از سال آینده آغاز خواهد شد و هم‌زمان بهسازی نماها و آزادسازی برخی پلاک‌ها برای احداث فضاهای خدماتی و گردشگری نیز در دستور کار قرار دارد.
وی با بیان اینکه اجرای کامل گذر فرهنگ و هنر گردشگری منوط به انجام طرح پیاده‌راه خیابان ملت است، ادامه می‌دهد: مطالعات این طرح در حال انجام است و با همکاری اداره‌کل راه و شهرسازی در قالب پروژه بازآفرینی شهری از سال آینده اجرایی می‌شود.
شهردار شهرکرد بیان می‌کند: در طراحی پیاده‌راه ملت دغدغه‌های کسبه و ساکنان منطقه لحاظ شده تا اجرای پروژه بدون ایجاد مشکل برای فعالیت‌های تجاری و اقتصادی انجام شود.
واحدیان با اشاره به نقش این طرح‌ها در احیای بافت تاریخی و هویت اصیل شهرکرد اضافه می‌کند: با بهره‌برداری از گذر فرهنگ و هنر گردشگری و پیاده‌راه ملت، ظرفیت‌های گردشگری شهر در حوزه میراث ملموس از جمله ابنیه تاریخی، فضاهای مذهبی و بازارهای سنتی افزایش پیدا می‌کند و مشاغل بومی ما همچون نمدمالی، کلاه‌دوزی، لحاظ‌دوزی و نجاری در این محدوده جان تازه‌ای می‌گیرند.
وی با بیان اینکه حفظ بافت تاریخی شهرکرد تنها در سایه هم‌افزایی و همکاری همه دستگاه‌های اجرایی مرتبط ممکن است، ادامه می‌دهد: اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، اداره‌کل راه و شهرسازی و شرکت‌های خدمات‌رسان در این مسیر نقش اساسی دارند و لازم است پیش از اجرای عملیات، نسبت به اصلاح و ساماندهی انشعابات آب، برق و گاز اقدام کنند تا ضمن جلوگیری از دوباره‌کاری، آسیب به بافت تاریخی به حداقل برسد.
حفظ میراث تاریخی، گامی برای پویایی شهرهای امروز
شهردار شهرکرد با بیان اینکه مشارکت مردم نیز در این مسیر حیاتی است، می‌گوید: شهرداری برای نوسازی و مرمت خانه‌های قدیمی تسهیلات ویژه‌ای ازجمله صدور رایگان پروانه ساخت، کاهش سخت‌گیری‌های ساخت‌وساز و ارائه تخفیف‌های تشویقی برای ترمیم و احیای بافت قدیمی در نظر گرفته است.
واحدیان خاطرنشان می‌کند: ضوابط نوسازی این محدوده با تأیید شورای عالی معماری و شهرسازی کشور ابلاغ شده و بر اساس آن، خانه‌های دارای ارزش تاریخی با نظارت اداره‌کل میراث فرهنگی مرمت و بازسازی خواهند شد و سایر خانه‌ها نیز می‌توانند از بسته‌های حمایتی شهرداری استفاده کنند.
وی تصریح می‌کند: هدف نهایی ما آن است که با احیای بافت تاریخی و تکمیل طرح‌های گردشگری، مرکز شهرکرد به منطقه‌ای پویا، زنده و گردشگرپذیر تبدیل شود، جایی که تاریخ و زندگی امروز در کنار هم جریان داشته باشند.
شهردار شهرکرد می‌گوید: تاکنون بیش از ۲۰۰ میلیارد ریال برای اجرای مسیر گردشگری هزینه شده و برای بخش جداره‌سازی به بیش از ۶۰۰ میلیارد ریال و برای اجرای طرح پیاده‌راه ملت نیز به حدود هزار و ۲۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز است که با پیش‌بینی ردیف بودجه سالانه، اجرای این طرح به‌صورت مستمر ادامه خواهد داشت.
طرح‌های مرمتی، تلاشی برای بازگرداندن روح اصالت
علیرضا جیلان مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری چهارمحال‌وبختیاری نیز در این رابطه به خبرنگار پردیسان آنلاین می‌گوید: این موضوع از دهه ۸۰ بین میراث فرهنگی، شهرداری و راه و شهرسازی وجود دارد و سال ۱۳۹۱ در شورای عالی معماری و شهرسازی مصوب شد ۱۶۲ شهر در کشور دارای بافت تاریخی هستند و تحت صیانت قانونی قرار دارند.
وی می‌افزاید: در چهارمحال‌وبختیاری بافت تاریخی چالشتر، شهرکرد و بروجن جزو این فهرست قرار دارند، میراث فرهنگی یک سری ضوابط خاصی برای بافت‌های تاریخی دارد که این ضوابط اسناد فرادستی شهرداری‌ها و ادارات کل راه و شهرسازی است و این قوانین میراث فرهنگی است که به شهرداری‌ها و راه و شهرسازی تکلیف می‌کند که در قبال بافت تاریخی چگونه باید عمل کنند و چه ضوابطی بر بافت‌های تاریخی حاکم است.
بازگشت روح شهر در کوچه‌های کهن
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال‌وبختیاری با بیان اینکه در دولت دوازدهم یک بخش‌نامه‌ای مصوب شد مبنی بر اینکه وزارت راه و شهرسازی موظف است برای تمام بافت‌های تاریخی کشور به فراخور هر کدام طرح ویژه تهیه کند اما این مصوبه تاکنون عملیاتی نشده است، می‌گوید: از این رو وزارت میراث فرهنگی در استان‌ها خود برای حفظ آثار تاریخی اقداماتی طرح‌هایی تهیه کرد و مطالعات روی بافت‌های تاریخی انجام شد ما نیز در چهارمحال‌وبختیاری این کار را آغاز کردیم، چرا که بافت‌های تاریخی روز به روز دچار تغییراتی می‌شوند و حتماً باید مستندات بافت تهیه شود تا در صورت تهیه طرح ویژه مستندات فراهم باشد از این رو دانشگاه اصفهان به درخواست اداره‌کل میراث استان برای بافت تاریخی چالشتر و بروجن ضوابطی را تهیه کرد که این طرح به تهران نیز ارسال شد اما مسئولیت قانونی این کار به عهده وزارت راه و شهرسازی است.
وی تاکید می‌کند: هم اکنون نیز ساخت‌وسازها در حریم بافت‌های تاریخی انجام می‌شود اما یک نقطه تاریکی که در این ارتباط برای املاک درون حریم وجود دارد، محدود کردن حقوق مالکانه به لحاظ قیمت‌گذاری املاک است و همچنین محدودیت ارتفاعی که برای مالکان گذاشته می‌شود.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال‌وبختیاری می‌گوید: اگر طرح جامع بافت‌های تاریخی توسط راه و شهرسازی تهیه شود، ارتفاع ساخت‌وسازها و شکل و نمای ساختمان‌ها مشخص می‌شود اما تاکنون اقدامی در این ارتباط انجام نشده است.
به گزارش پردیسان آنلاین، اگرچه مرمت دیوارهای فرسوده و کوچه‌های کهن، گامی ضروری در پاسداشت میراث شهری است، اما آنچه بیش از هر چیز اهمیت دارد، بازگرداندن «زندگی» به این فضاهاست. با همدلی مردم، حمایت نهادهای اجرایی و نگاه فرهنگی به توسعه شهری، می‌توان امید داشت که این بافت‌های تاریخی نه در قاب عکس، بلکه در متن زندگی امروز بدرخشند، جایی که تاریخ و امروز در کنار هم نفس بکشند و آینده از دل گذشته زاده شود.
