طبق نظر سازمان ملل متحد (کنفرانس پکن ۱۹۹۵)، توانمندسازی زنان و مشارکت کامل آنها بر اساس برابری در همه بخش‌های اقتصادی و اجتماعی، از جمله «مشارکت در فرآیند تصمیم گیری و دسترسی به قدرت» به عنوان یکی از پایه‌های مهم و اصلی دستیابی به برابری، توسعه و صلح است.
پس در همین مورد اهمیت نقش زنان در کانون خانواده و جامعه و تأثیر آنها در ایجاد توسعه و صلح و برابری به وضوح احساس می شود.
به همین دلیل امروزه خیلی از سازمان های مردم نهاد که در گذشته به صورت یک بعدی و یک‌جانبه اقدام به حمایت از اعضای یک خانواده می کردند، امروز در قبال خدماتی که به آنها عرضه می‌کنند، ماهیگیری را نیز یادشان می دهند.
به ویژه آنها سراغ مادران و زنان سرپرست خانوار رفته و سعی دارند با آموزش و توانمندسازی این زنان محیط سالم و به دور از آسیب و معضلات اجتماعی را از طریق مادران و زنان برای خانواده‌های محروم، کم برخوردار و آسیب دیده رقم بزنند.
ابوالفضل گلزاری مدیرعامل مؤسسه خیریه بنیاد دانش نیز به کمک همکاران خود در این بنیاد نه تنها به دنبال بورسیه و حمایت کودکان با استعدادی هستند که یتیم بوده یا به دلیل آسیب های اجتماعی از نعمت پدر محروم اند(اعتیاد، طلاق، زندان و…) بلکه سعی دارند در جهت رشد این کودکان، مادران آنها را نیز توانمند کنند.
گلزاری می گوید: حدود هشت سال است که این مؤسسه فعالیت خود را آغاز کرده و تمام هدفش ایجاد فضایی با حس و حال خوب در میان مددجویان خود است. این درحالیست که با تغییر شرایط اقتصادی در جامعه و تحریم ها، قشر ضعیف، ضعیف‌تر شده ونیاز به حمایت بیشتری دارند.
به گفته وی، در میان خانواده‌های تحت پوشش بنیاد، کودکانی هستند که تا پیش از این به خاطر شرایط و آسیب های خانوادگی قادر به تحصیل نبودند یا با توجه به بهره هوشی بالا و استعدادشان کمترین امکانات را در اختیار داشتند که باعث رشد و پیشرفت آنها نمی شد. به همین دلیل بنیاد به سراغ این کودکان با استعداد رفت تا با ایجاد بورسیه از آنها حمایت کرده و استعدادهایشان شکوفا شود.
«مناطق محروم زابل، زاهدان، خاش، سراوان، دزفول، اروند، اهواز و بخش‌هایی از مناطق محروم تهران جزو مناطقی هستند که در آنها فعالیت و در حال حاضر حدود ۹۰۰ دانش آموز را تحت پوشش داریم. این بچه‌ها توسط کارشناسان ما در مناطق شناسایی شده و برای هر کدام یک همیار(خیر) که بچه‌ها را از نظر تحصیلی تا مقاطع بالا حمایت می‌کنند در نظر می گیریم».
آموزش و توانمندسازی مادران
تا پیش از این اما هدف بنیاد رسیدگی و حمایت از کودکان با استعداد و بورسیه تحصیلی بود اما این وسط یک جای کار می لنگید و نیاز بیشتری در خانواده احساس می شد.
طبق تحقیقات کارشناسان بنیاد، بچه ها برای درس خواندن و ادامه تحصیل نیاز به محیطی امن و عاری از تشنج و همچنین حمایت عضوی از خانواده اش را داشتند.
«در این میان تصمیم گرفتیم از این به بعد نه تنها به کودکان بلکه به مادران سرپرست خانوار آنها نیز در کنار ارائه بسته های اقتصادی و ارزاق، آموزش نیز بدهیم زیرا آموزش و توانمندسازی این زنان می‌توانست به ایجاد آرامش در محیط خانواده و رشد اقتصادی آن نیز کمک زیادی کند».
گلزاری ادامه می دهد: طی همایشی با مجموعه‌ای که کار گل و گیاه و صادرات آن را انجام می‌داد رایزنی کردیم. قرار بر این شد از ابتدای امسال آنها در اختیار مادرانی که از بنیاد به آنها معرفی می شد، بذر و امکانات بدهند و پس از آن محصول به بار آمده را که از انواع خانواده کاکتوس هستند و نیاز به آب و فضا و نور کمی دارند، از آنها خریداری کنند. طی این فرایند هم این خانم‌ها صاحب شغل و درآمد آن هم در محیط خانه‌شان می‌شدند و هم سود حاصل از فروش و صادرات این گل و گیاه در اختیار شرکت حامی قرار می گیرد.
ایجاد اشتغال برای مادران سرپرست خانوار همان اتفاق درست و اثرگذاری است که بنیاد دانش برای مادران کودکان تحت پوشش به دنبال آن است.
«وقتی مادران آموزش ببینند، وارد اجتماع و بازار کار شده و توانمند شوند بهتر می‌توانند کودکان خود را سرپرستی کرده و محیط خانه را مدیریت کنند. از آن مهمتر نیز دستشان در جیب خودشان است و صاحب درآمد می شوند.
«همین موضوع می‌تواند حال مادر را خوب کند زیرا رفاه خانواده اش تأمین می‌شود و می‌تواند فرزند خود را سرپرستی و حمایت کند. ضمن اینکه همین حال خوب به کودک نیز منتقل می‌شود و ما می‌توانیم اثرات آن را در درس خواندن کودک و انگیزه اش برای بهتر شدن ببینیم».
تعامل اثرگذار با مادران سرپرست خانوار
از دیگر فعالیت‌هایی که بنیاد دانش در جهت توانمندسازی مادران تحت پوشش خود در نظر دارد، راه اندازی یک مجموعه فنی و حرفه‌ای در منطقه محروم زابل است تا مادران کارهای صنایع دستی و به ویژه دوخت و دوز لباس‌های سنتی بومی منطقه شان را به صورت رسمی و درست انجام داده و در ادامه کارهای آنها در نمایشگاه های صنایع دستی به نمایش و فروش گذاشته شود. «غیر از این در تلاش هستیم تا مادران را در رشته‌های خیاطی، آرایشگری و صنایع دستی حمایت کنیم تا در پروسه کوتاهی صاحب کار و درآمد شوند».
به گفته مدیرعامل بنیاد دانش، آنها بخشی از خدماتشان را نیز با شرط آموزش و توانمندسازی در اختیار مادران قرار می دهند.
«خب ما از ابتدا سبد کالا به مادران می دادیم اما حالا این مادران برای دریافت سبد کالا بایستی در کلاس‌های آموزشی ما که توسط استادان حرفه‌ای اداره می شود، شرکت کرده و سپس سبدکالایشان را دریافت کنند».
وی ادامه می دهد: در واقع این کلاس‌ها کمک می‌کند تا کارشناس ما از نزدیک با مادران و روحیاتشان و وضعیت زندگی‌شان آشنا شده، با آنها تعامل ایجاد کرده، به علاقه‌مندی‌های آنها پی برده و بر اساس توانایی هایشان آنها را به انجام و یادگیری کار یا شغلی راهنمایی کنند.
به اعتقاد گلزاری، خیلی از مشکلات جامعه و آسیب هایی که به وجود می‌آید ناشی از عدم آموزش و فرهنگ درست و صحیح بوده است.
«حال این کلاس‌ها کمک می‌کند تا مادران فکرشان آزاد شود، مشاوره کنند و با روشی درست با کودک محروم از نعمت پدر رفتار کنند. متأسفانه ما برخی از مادران را می‌شناسیم که به خاطر فکر و خیال و مشکلات روحی و اقتصادی به سمت اعتیاد روی آورده و همین موضوع روی فرزند وی نیز تأثیر منفی خواهد گذاشت. تلاشمان این است این مشکلات را به حداقل برسانیم و شرکت در کلاس‌های آموزشی برای مادران می‌تواند به رشد و تعالی آنها کمک کند.
«این خانواده‌ها بیش از خانواده‌های دیگر در معرض آسیب هستند. زیرا از نعمت پدر محروم اند، در منطقه و خانواده‌ای محروم و نیازمند زندگی می کنند، دسترسی به امکانات ندارند، از لحاظ اقتصادی در شرایط خوبی به سر نمی برند، پس عجیب نیست که آسیب دیده و مشکلات جدی برای آنها ایجاد شود. ما سعی داریم با آموزش و توانمندسازی مادران جلوی این آسیب ها را در خانواده‌هایی که تحت حمایت مجموعه ما هستند بگیریم».
گلزاری اضافه می کند: معتقدیم اگر به مادرها عقل معاش یاد بدهیم که چطور زندگی کنند، اندک دارایی شان را مدیریت کنند، بسیار مفید خواهد بود و اثرات مثبت آن نه تنها در زندگی خود آنها بلکه در زندگی و شکوفایی استعدادهای فرزندانشان نیز به شکل بهتری بروز می کند.
از: فاطمه شیری
