پروژه مترو قم علیرغم فراز و نشیب‌های طولانی در ایستگاه پایانی فاز نخست خط یک قرار دارد که به نظر می‌رسد تکمیل ادامه این خط با مشکلات مالی روبروست.

به گزارش پردیسان آنلاین؛بیش از یک دهه است که بعد از شکست پروژه مونوریل قم، تلاش‌ها برای به ثمر رسیدن مترو شدت گرفت. این پروژه که با حفظ دسترسی‌های محلی قرار بود در یک برنامه زمان‌بندی‌شده پنج‌ساله شمال غرب شهر قم را به جنوب شرقی آن متصل کند تاکنون نتیجه‌ای در برنداشته است و حالا زمزمه‌های بهره‌برداری فاز نخست آن در پایان امسال به گوش می‌رسد.

معاون عمرانی استانداری قم با بیان این موضوع می‌گوید: «متروی قم که خط A است در دو فاز و حدود ۱۵ کیلومتر تعریف‌شده است؛ فاز نخست آن از قلعه کامکار از خیابان امامزاده ابراهیم(ع) شروع‌شده تا میدان مطهری که در نزدیکی حرم مطهر حضرت معصومه(س) پایان می‌یابد که طول آن نیز حدود ۶ کیلومتر و آماده تست گرم است. این در حالی است که هم‌اکنون این خط ۹۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و به‌زودی با دو ایستگاه به بهره‌برداری می‌رسد. همچنین فاز ۲ این خط نیز که حدود ۹ کیلومتر و تونل آن نیز اجراشده است از میدان مطهری شروع‌شده و تا مسجد مقدس جمکران پایان می‌یابد.»

محسن بهشتی، از اتمام روسازی خط یک فاز نخست خبر داده و می‌افزاید: «به‌زودی روسازی خط ۲ نیز به اتمام رسیده و مراحل پایانی خود را طی می‌کند و امیدواریم که تا پایان سال فاز یک را به بهره‌برداری برسانیم.»

به گفته وی، «در حال حاضر بهره‌برداری از فاز دو مترو به‌دلیل تأمین نشدن منابع مالی در اولویت نیست اما بعد از بهره‌برداری فاز یک عملیات اجرایی آن آغاز خواهد شد.»

تابستان امسال مدیرعامل سازمان قطار شهری قم با اعلام خبر آغاز تست گرم مترو، وعده داده بود که تا سه ماه دیگر این خط بهره‌برداری می‌شود و آماده مسافرگیری خواهد بود که تاکنون این وعده عملی نشده است.

رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر قم نیز با بیان اینکه ایستگا‌ه‌های متروی شهید مطهری و میدان کشاورز نزدیک به افتتاح است، می‌گوید: «سازمان قطار شهری با تغییر چارت، نیازمند تأمین ۵۶ نیروی متخصص بوده که ۲۵ نفر از این افراد باید دوره‌های تخصصی را طی کنند.»

سید محمدحسین دهناد، با اشاره به لایحه اخذ مجوز به‌کارگیری نیروی انسانی برای سازمان قطار شهری و برگزاری مناقصه جهت انعقاد قرارداد با شرکت تأمین نیروی ذیصلاح می‌افزاید: «فاز نخست قطار شهری در شرف تست گرم بوده و نیازمند تأمین نیروی متخصص هستیم.»

به گفته وی: «دوره این افراد شش ماه زمان برده و ۱۰ نفر برای راهبری قطار، ۱۰ نفر برای سیستم‌های نت و تجهیزات و پنج نفر برای مرکز کنترل و اتاق فرمان در تهران و مشهد دوره خواهند دید.همچنین با توجه به محدودیت‌ها و افتتاح قطار شهری نمی‌توانیم مستقیم نیرو جذب کنیم و عملاً شرکت تخصصی نیز برای تأمین نیرو وجود ندارد و این افراد بدنه سازمان قطار شهری را تشکیل خواهند داد.»

یکی از موضوعاتی که همزمان با اجرای پروژه قطار شهری مطرح بود بحث اتصال مترو به قطار سریع‌السیر تهران- قم- اصفهان بود که با اما و اگرهای بسیاری همراه بود.

دهناد در خصوص آخرین وضعیت این طرح می‌گوید: «در کل ما دو پروژه درون‌شهری و یک پروژه برون‌شهری قطار سریع‌السیر تهران- قم -اصفهان را داریم. این پروژه چندین سال است که در وزارت راه مطرح است. درواقع این قطار که از سیستم ریلی ایمنی برخوردار است، به‌دلیل سرعت بالایی که دارد زمان سفر را کوتاه می‌کند. به عبارتی این سیستم استخوان‌بندی اصلی سیستم ریلی کشور است که بعدها نیز در سراسر کشور ادامه پیدا می‌کند.»

به گفته وی، براساس طراحی‌های انجام‌شده، این پروژه با خط A مترو قم تقاطع دارد. یعنی در یک نقطه‌ای به متروی قم متصل می‌شود و در حاضر نیز بر سر همین تقاطع با وزارت راه جلساتی داریم تا به یک جمع‌بندی برسیم.

دهناد همچنین درباره افزایش خط مترو در شهر قم می‌افزاید:«در مطالعات طرح جامع قم گزینه‌ای تحت عنوان خط B قم مطرح‌شده که حدود ۱۲ کیلومتر است و دارای ۱۶ ایستگاه نیز است. البته زمانی که بحث مونوریل پیش آمد این خط را جایگزین خط B مترو کردند. حالا که این اتفاق برای مونوریل رخ‌داده امکان دارد این خط دوباره احیا شود. چراکه در مطالعات طرح جامع قم اعلام‌شده این خط بار می‌گیرد. اما باید در نظر بگیریم که در حال حاضر شرایط اقتصادی بسیار سخت است و اگر بخواهیم این خط را توسعه دهیم اعتبار زیادی لازم است، ولی در حال حاضر در مرحله مطالعات و طراحی است و به بحث اجرایی وارد نشده‌ایم.»

برگزاری جلسه بررسی وضعیت متروی قم با حضور وزیر کشور در شهرداری قم

در حاشیه سفر رئیس‌جمهور و هیئت همراه به استان قم، آخرین وضعیت پروژه احداث متروی قم در جلسه‌ای با حضور وزیر کشور در شهرداری قم بررسی شد.

در جلسه‌ای با حضور دکتر احمد وحیدی وزیر کشور به همراه جمالی‌نژاد معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزارت کشور، حجت‌الاسلام‌والمسلمین مجتبی ذوالنوری نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی، دکتر سید مرتضی سقائیان‌نژاد شهردار قم، درویشی مدیرعامل سازمان قطار شهری و جمعی دیگر از مدیران و نمایندگان پیمانکار پروژه مسائل و مشکلات احداث خط یک مترو قم موردبررسی قرار گرفت.

در این جلسه که در سالن جلسات دفتر شهردار قم برگزار شد؛ ضمن ارائه گزارش آخرین وضعیت احداث این پروژه، مشکلات مختلف ازجمله تأمین ناوگان و واگن‌های موردنیاز، بودجه و هزینه‌های احداث و تکمیل آن و همچنین اعتبارات و دیون دولتی در پروژه مترو قم مطرح شد.

تامین واگن از چین برای متروی قم پیگیری شود

حسین رجب صلاحی با اشاره به انعقاد قرارداد با یک شرکت چینی برای تامین واگن در سال ۸۶ اظهار داشت: آن زمان قیمت هر واگن ۵۰۰ هزار یورو در نظر گرفته شد که قیمت امروز یک میلیون و ۲۰۰ هزار یورو است.

وی با اشاره به اینکه طرف چینی مایل به افزایش قیمت قرارداد است خاطرنشان کرد: همین قیمت پایین انگیزه طرف چینی برای اتمام قرارداد را کاهش داده است.

معاون امور شهرداری های سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور با اشاره به اینکه صد دستگاه واگن از طریق این قرارداد وارد کشور شده است گفت: ۲۱۵ دستگاه از این قرارداد در حال ساخت است.

وی با اشاره به اضافه شدن قم به این قرارداد و پیش بینی ۸۰ واگن برای متروی قم افزود: این قرارداد ظرفیت بسیار خوبی است که با مشارکت طرف داخلی می‌تواند سریع‌تر به نتیجه برسد.

رجب صلاحی اظهار داشت: ساخت واگن مترو حساسیت‌های مختلفی دارد و از زمان طراحی تا ساخت هم یک سال طول می‌کشد.

وی با اشاره به امکان تامین واگن از پایتخت برای تست گرم متروی قم افزود: یک راهکار دیگر هم این است که اگر قرارداد با شرکت چینی به انجام نرسد، در قراردادهای متناظر تامین واگن، شهر قم هم در نظر گرفته شود.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه چالش ما منابع مالی است، قرارداد فوژن امتیاز ویژه‌ای دارد چرا که در گذشته منابع آن تامین شده است.

معاون امور شهرداری های سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور با اشاره به اینکه برای شهر قم با دو افق باید تامین واگن مترو صورت بگیرد گفت: در افق کوتاه مدت که دو سه رام برای قم تامین شود و یکی دیگر پیشنهاد بلندمدت با استفاده از ظرفیت تولید داخل است که افق زمانی دوساله دارد.

متروی قم به اعتبارات دولتی نیاز دارد/ لزوم مشارکت در تامین واگن

مدیرعامل سازمان قطار شهری قم با اشاره به آمادگی متروی قم برای تست گرم گفت: تامین اعتبارات مترو از سوی دولت موجب بهره‌مندی مردم قم از مترو خواهد شد.

منصور درویشی با اشاره به مختصات خط A متروی قم اظهار داشت: این خط مترو از قلعه کامکار تا مسجد مقدس جمکران، به طور ۱۴.۸ کیلومتر، ۱۴ ایستگاه را در خود جای داده است.

وی با اشاره به اقداماتی که در سالهای اخیر برای به ثمر رسیدن فاز یک این خط مترو شده افزود: در صورت تامین سه رام قطار، شهر قم به مجموعه کلانشهرهای ریلی کشور الحاق خواهد شد.

مدیرعامل سازمان قطار شهری قم با اشاره به ریل‌گذاری کل مسیر اضافه کرد: ایستگاه مطهری بالای ۹۰ درصد و ایستگاه بلوار کشاورز ۸۳ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و در مجموع متروی قم آماده تست گرم است.

وی با اشاره به مشکلات تامین ناوگان برای تست گرم متروی قم گفت: در سالهای گذشته تلاش‌هایی برای تامین واگن برای مترو صورت گرفته که به ثمر رسیدن آن به توجه دولت نیاز دارد.

درویشی همچنین به تامین برق برای ۶ کیلومتر متروی قم و اجرای سیستم اطفای حریق، مخابرات و… اشاره کرد و افزود: آسانسور و پله برقی دو ایستگاه با ظرفیت تولید داخل تامین شده و در آینده نزدیک اجرایی خواهد شد.

وی ادامه داد: سیاست سازمان قطار شهری قم استفاده از ظرفیت داخلی در اجرای پروژه مترو بوده و به عنوان مثال سوزن‌های کراس‌آور که در متروهای کشور از اروپا وارد میشد، در متروی قم بومی‌سازی شد.

مدیرعامل سازمان قطار شهری قم با اشاره به تعدیل قرارداد مترو تا پایان سال ۱۳۹۹ گفت: برای ادامه تعدیل قرارداد از طریق سازمان فنی کشور اقدام کرده‌ایم.

مونوریل قم جایگزین خط B مترو می‌شود/ تعیین تکلیف ادامه مسیر

احمد وحیدی نیز اظهار داشت: در این جلسه در رابطه با دو موضوع مترو و مونوریل به طور مفصل صحبت شد.

وی با اشاره به اینکه در بحث مترو یک نیاز فوری برای تست گرم در قم وجود دارد گفت: در این جلسه برای تامین واگن چند گزینه مطرح شد. این گزینه‌ها با دو هدف تامین واگن برای تست گرم و حمل و نقل مسافر مطرح شدند.

وزیر کشور به پنج گزینه مطرح شده برای تامین واگن متروی قم اشاره کرد و افزود: برخی گزینه‌ها سهل الوصول‌تر و برخی دیگر پایدارتر هستند.

وی ادامه داد: پس از مطرح شدن این ۵ گزینه، قرار شد طی دو سه هفته آینده انواع مسائل آن‌ها را بررسی کنیم و در نهایت به نتیجه برسانیم.

وحیدی با اشاره به بحث‌های صورت گرفته در این جلسه در رابطه با سرنوشت پروژه مونوریل گفت: مونوریل می‌تواند جایگزین خط دوم متروی قم شود.

وی با اشاره به بررسی گزینه‌های احتمالی برای ادامه مسیر مونوریل اضافه کرد: درباره نحوه ادامه این پروژه صحبت‌هایی صورت گرفت. به عنوان مثال ممکن است ادامه پروژه روی سطح زمین اتفاق بیفتد.

وزیر کشور با اشاره به اینکه در حال حاضر نمی‌توان برای تعیین تکلیف مونوریل قم زمان خاصی اعلام کرد افزود: مهم این است که به راه‌حل‌هایی رسیده‌ایم و باید این راه حل‌ها را پیش ببریم.

قرارداد “پوژن” احیا شود / لزوم حمایت دولت از مترو در کلانشهرها

دکتر سید مرتضی سقائیان‌نژاد نیز اظهار داشت: قرارداد با شرکت پوژن برای تامین واگن متروی سه شهر اصفهان، شیراز و تبریز در سال ۹۵ بسته شد و قرار بود ۳۱۵ واگن از این طریق تامین شود.

وی ادامه داد: نام قم ابتدا در این قرارداد نبود اما با تاکید علما و مراجع تقلید در قم و کوشش نمایندگان مجلس شورای اسلامی، وزارت کشور و دیگر مسئولان به این قرارداد ۲۵ درصد اضافه و ۸۵ واگن برای قم در آن گنجانده شد.

شهردار قم با اشاره به تعلل طرف چینی برای عمل به این قرارداد گفت: چینی‌ها سه مشکل اساسی در این قرارداد مطرح کردند. یکی در ارتباط با تاخیرات، دیگری ضمانت و دیگری قیمت واگن‌ها است.

وی با اشاره به اینکه ۱۰۰ رام قطار از طریق این قرارداد تا کنون به کشور وارد شده است اضافه کرد: برای تامین ضمانت، طرف چینی مدعی است که به دلیل تحریم‌ها امکان واگذاری ضمانت بانکی ندارد و ضمانت شرکتی را می‌تواند تامین کند.

دکتر سقائیان‌نژاد با اشاره به مذاکرات شهرداری قم با معاونت اقتصادی وزارت خارجه که در گذشته مسئول تنظیم این قرارداد هم بوده عنوان کرد: قرار بود پیگیری‌هایی در این زمینه صورت بگیرد که با تغییرات مدیریتی این کار صورت نگرفت.

وی با اشاره به اهمیت احیای قرارداد پوژن با توجه به مشکلات تامین واگن مترو از دیگر مسیرها گفت: تامین مالی قراردادها یک هفت خوان رستم است که در قرارداد پوژن این کار صورت گرفته است.

شهردار قم معتقد است با توجه به اقدامات گسترده‌ای که در پروژه متروی قم با وجود مشکلات مالی عدیده صورت گرفته، در صورت همراهی دولت، با دو رام قطار می‌توان بخشی از این اقدامات را به ثمر نشاند.

وی با اشاره به اینکه تکمیل ۹ کیلومتر متروی قم تا مسجد مقدس جمکران نیاز به تامین مالی گسترده دارد اضافه کرد: در حال حاضر هر کیلومتر مترو بین هزار تا هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان هزینه دارد که با وجود اقدامات گسترده نیاز به ۶ هزار میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل خط A متروی قم پیش‌بینی می‌شود.

وی با اشاره به صفر شدن سهم دولت در قطار شهری در بودجه سال آینده گفت: این درحالی است که ما در قم به سالی دو هزار میلیارد تومان اعتبار برای مترو نیازمند هستیم.

تست گرم متروی قم به زودی انجام می‌شود/ حمایت دولت برای تعیین تکلیف مونوریل

وی با اشاره به اینکه فاز یک متروی قم به مرحله تست گرم رسیده است اضافه کرد: این تست نیاز به واگن دارد؛قرار بود از طریق تهران یک رام قطار سه واگنه برای تست گرم به قم داده شود اما بلافاصله برای مسافرگیری نیاز به واگن داریم.

شهردار قم اظهار داشت: مسئله تهیه واگن برای متروی قم مراحل سختی در پیش داشت که یکی از آنها به قرارداد با شرکت چینی و دیگری به قرارداد جدیدتری مرتبط می‌شود.

وی گفت: در این جلسه ۵ روش برای تامین واگن متروی قم از قرارداد پوژن تا فاینانس پیش بینی شد.

دکتر سقائیان‌نژاد به تفاوت این جلسه با دیگر جلسات برگزار شده در زمینه مترو و مونوریل قم اشاره کرد و افزود: آنچه که در این جلسات با گذشته متفاوت بود، همت و قاطعیت وزارت کشور بود. اولین جلسه‌ای بود که من احساس کردم قرار است مشکل قطار شهری قم حل شود.

وی با اشاره به اینکه مسائل مونوریل قم پیچیده است گفت: کاربری این پروژه به سمت و سوی گردشگری یا پیشتیانی فرودگاه مطرح است.

شهردار قم به قول وزیر کشور برای تامین مالی مونوریل از طریق منابع دولتی اشاره کرد و اظهار داشت: امیدوار هستم که بالاخره تکلیف مونوریل هم روشن خواهد شد ضمنا قاطعیت، همت و تصمیم برای حل این مشکلات را در این جلسه به خوبی متوجه شدم.

وی ادامه داد: طی مدت یک الی دو هفته جمع بندی این مسائل را انجام خواهیم داد و یکی از راه‌های پیشنهاد شده را انتخاب می‌کنیم تا ثمرات این جلسه برای مردم قم ملموس باشد.

تصویب تعیین تکلیف و تکمیل مونوریل در سفر رئیس‌جمهور به قم

مهدی جمالی نژاد اظهار داشت: در چند سال گذشته پروژه‌های شاخص و زیربنایی زیادی در شهر قم اجراشده که آینده خوبی برای شهر رقم خواهد زد.

وی به پروژه‌های قطار شهری قم اشاره کرد و افزود: تست گرم فاز یک قطار شهری قم در آینده نزدیک انجام می‌شود و قرار است برای تکمیل فاز یک و فاز دو برنامه‌ریزی جامعی انجام شود و خوشبختانه برای مونوریل نیز بعد از سال‌ها تعیین تکلیف شد.

معاون وزیر کشور و رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها ادامه داد: در جلسه بررسی پروژه‌های قطارشهری قم با حضور وزیران کشور و راه و شهرسازی تدابیری برای تکمیل مونوریل اندیشیده شده تا این پروژه مهم که بیش از ۲۵۰ میلیارد تومان برای شهر هزینه داشته به چرخه حمل‌ونقلی وارد شود.

  • نویسنده : زهرا ملکوتی شاد