تب و تاب و گرمی بازار در مهاباد از چند روز مانده به عید سعید فطر شروع شده و امروز در آستانه آن به اوج خود رسیده است؛ مغازه‌های قصابی، میوه و سبزی‌فروشی و حتی فروشگاه‌های پوشاک نیز امروز بازار روز خوبی داشتند و در بسیاری از موارد ازدحام جمعیت در آنها آنچنان می‌شد که برخی مشتریان جلوی درب مغازه‌ها در صف منتظر ایستاده بودند.
بازار اصلی مهاباد به غیر از بازارچه‌ها به سه راسته تقسیم می‌شود که شامل تاریکه بازار، میدان آرد و میدان آهنگران (منگوران) است هر چند تنوع مغازه‌ها در بیشتر این بازارها وجود دارد اما در تاریکه بازار بیشتر میوه و سبزیجات، در میدان آرد انواع البسه و پوشاک و در میدان آهنگران نیز قصابی و مواد پروتینی به فروش می‌رسد.
«تاریکه بازار» مهاباد یکی از قدیمی‌ترین بازارهای این شهر است که هنوز هم سبک قدیمی و سنتی خود را حفظ کرده است، این بازار از سه‌راهی سیدنظام شروع شده و تامیدان ملاجامی مهاباد ادامه دارد و شامل چند بخش «سه‌ربرداشان»، «میدان حمه‌خرچه» و کوچه مسجد «حاج‌احمدی» است.
بخش‌های زیادی از این بازار سرپوشیده است و به خاطر فضای تاریکی که دارد مغازه‌داران از برق برای روشنایی آن استفاده می‌کنند؛ در این بازار مغازه‌داران انواع میوه و سبزیجات را به فروش می‌رسانند و چینش جذاب میوه‌ها و تنوع در رنگ و قیمت‌ها از ویژگی‌های این بازار است.
در این بازار قیمت میوه‌ها بسیار متعادل است و تنها میوه‌های با کیفیت و مرغوب‌تر قیمت بالاتری دارند اما در کل قیمت‌ها تغییر چندانی نمی‌کنند و مغازه‌داران سعی دارند نوبرانه محصولات را به مشتریان خود عرضه کنند.
نکته قابل توجه دیگر در این بازار این است که فروشندگان برای اطمینان بخشیدن به مشتریان خود محل جغرافیایی و کیفیت محصول را نیز بر روی کاغذی نوشته و یا با زبان بیان می‌کنند به عنوان مثال توت‌فرنگی (مریوان) کردستان، سبزی دزفول، هندوانه شرطی جنوب و سیب‌زمینی قروه در روی میوه‌ها قرار دارد.
در قسمت ورودی و در گذرگاه اصلی بازار که به چند شاخه کوچک‌تر تقسیم می‌شود، تعداد زیادی از دست‌فروشان با استفاده از گاری یا به صورت ثابت مستقر شده و با صدای بلند، سعی در جذب مشتریان دارند البته قیمت و کیفیت محصول عرضه شده توسط دست‌فروشان کمی پایین‌تر از بازار است.
دست‌فروشان در این بازار بیشتر گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، برخی میوه‌های فصلی و انواع گیاهان خوراکی از جمله کنگر، ریواس، سیرکوهی و کُراده (نوع گیاه خوراکی) را عرضه می‌کنند که پویایی و سرزنده بودن خاصی به این بازار در استانه عید فطر بخشیده‌اند.
امروز سبزی و میوه‌فروشان این بازار نیز روز پرکاری را پس از چند ماه کسادی بازار به خاطر شیوع بیماری کرونا تجربه کردند.
راسته دوم بازار مهاباد میدان آرد است که در ورودی این بازار تابلوی بزرگی به نام «بازار روز» هم خودنمایی می‌کند اما مردم هنوز هم این میدان را به اسم قدیمی خود می‌شناسند؛ در این بازار نیز انواع البسه و پوشاک، طلا و زیورآلات، پارچه، وسایل آرایشی و بهداشتی به فروش می‌رسد و برخی مغازه‌داران که رونق خوبی دارند چند شعبه هم در بخش‌های مختلف بازار دایر کرده‌انددر این بازار نیز انواع البسه و پوشاک، طلا و زیورآلات، پارچه، وسایل آرایشی و بهداشتی به فروش می‌رسد و برخی مغازه‌داران که رونق خوبی دارند چند شعبه هم در بخش‌های مختلف بازار دایر کرده‌اند.
فروش پوشاک بهاره و کفش در آستانه عید فطر بازار خوبی دارد و مغازه‌داران تمام توان خود را برای جذب مشتریان با عرضه محصولات مُد روز و تخفیف بهاری به‌کار گرفته و پوشاک بهاری و زمستانی خود را جایگزین پوشاک زمستانی کرده‌اند.
یکی فروشندگان لباس در این بازار گفت: در چند ماه اخیر بازار وضعیت بسیاری بدی داشت و تمام امید ما برای جبران بخشی از زیان‌های تعطیلی به خاطر شیوع کرونا را در این چند روز آستانه عید فطر است.
ناصر محمدی افزود: کرونا باعث شده که توان خرید مردم پایین بیاید و از طرفی دیگر به خاطر تعطیلی کارگاه‌های تولیدی اجناس داخلی گران و کم‌یاب هستند و قیمت اجناس خارجی نیز به خاطر افزایش قیمت دلار، چند برابر شده است.
وی اضافه کرد: با این وجود ما براساس سلیقه مشتریان و تجربه خود برای این فصل خرید بهاری انجام دادیم و امیدواریم مردم با رعایت اصولی بهداشتی از شیوع بیشتر کرونا جلوگیری کنند و ناچار نباشیم دوباره مغازه‌های خود را ببندیم.
جمیل منصوری نیز که در یک فروشگاه بزرگ کفش در این بازار کار می‌کند گفت: در یک هفته اخیر فروش بهتر شده و ما نیز برای مشتریان خود کفش‌های بهاری و مُد روز را وارد غرفه‌ها کردیم.
راسته سوم بازار مهاباد که به میدان آهنگران (منگوران) مشهور است و از خیابان جمهوری اسلامی به طرف خیابان سیدنظام تداوم دارد به سبک دیگر بازارهای این شهر سقف پوشیده داشته و دارای ۲ بخش است که بخش اول آن به میدان آرد منتهی می‌شود.
در ابتدای این میدان چند باب مغازه قرار دارد که ابزار مختلفی از آهن تولید و عرضه می‌کنند و نام آهنگران هم از آن گرفته شده است و در ادامه به راسته خیاطان منتهی می‌شود که بیشتر البسه محلی کُردی در این بازار دوخته می‌شود.
این بخش از بازار آهنگران، از عید سعید فطر آنچنان متاثر نشده اما جنب‌وجوش این بازار هم در آستانه عید زیاد شده و خریدارانی که در بازار پارچه دلخواه خود را خریداری می‌کنند، برای دوختن به این قسمت بازار می‌آییند.
در قسمت دوم بازار آهنگران راسته قصابان وجود دارد ازدحام جمعیت در این بازار بسیار زیاد است و بسیاری از خریداران در صف خرید گوشت در انتظار قرار دارند.
امروز در این بازار هر کیلوگرم گوشت گوساله همراه با چربی و استخوان ۶۰۰ هزار ریال و فیله ۸۵۰ تا ۹۰۰ هزار ریال بود که این قیمت در مقایسه با سال قبل در حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار ریال کاهش قیمت داشت.
ابراهیم عبداللهی یکی از فروشندگان این بازار گفت: قیمت‌ها در مقایسه با پارسال مناسب است و همین امر باعث شده که اشتیاق مردم برای خرید گوشت بیشتر از گذشته باشد.
وی که این شغل و مغازه قصابی را از پدرش به ارث برده افزود: گوشت جایگاه خاصی در سبد غذایی مردم مهاباد دارد و این بازار همیشه از رونق خوبی برخوردار بوده است.
وی به مشتریان و همکاران خود توصیه کرد در این روزهای کرونا برای مقابله با شیوع این بیماری رعایت اصول بهداشتی و فاصله اجتماعی را با مشتریان خود رعایت کنند.
علاوه بر این سه بازار عمده این روزها، بازارچه کالاهای خارجی و تاناکورا که پس از چند ماه تعطیلی و کسادی، باز شده به‌رغم شیوع بیماری کرونا، مسافران و خریداران زیادی را به این شهر کشانده است.
با این وجود مسوولان مهاباد نیز از بازار مهاباد غافل نشده و نظارت مستمر و گسترده‌ای بر بازار داشتند و تیم‌های مشترک نظارتی در طول مدت فعالیت کسبه را هم نظر قیمت و هم در کیفیت عرضه محصولات رصد می‌کنند.
نظارت ۷ تیم بازرسی بر بازار رمضان در مهاباد
مدیر بهداشت محیط و حرفه‌ای مرکز بهداشت مهاباد گفت: برنامه سلامت رمضان جهت نظارت بهداشتی بر بازار مواد غذایی این شهرستان با مشارکت هفت تیم بازرسی انجام می‌شود.
یک تیم ویژه پلمب، یک تیم دامپزشکی و پنج تیم مشترک از بهداشت محیط، اصناف و تعزیرات حکومتی وظیفه نظارت بر بازار را در ۶ منطقه سطح شهر برعهده دارندقاسم امینی اظهار داشت: از این تعداد یک تیم ویژه پلمب، یک تیم دامپزشکی و پنج تیم مشترک از بهداشت محیط، اصناف و تعزیرات حکومتی وظیفه نظارت بر بازار را در ۶ منطقه سطح شهر برعهده دارند.
وی با بیان اینکه از هم‌اکنون عملیات نظارت بر بازار به علت وجود بیماری کرونا در حال انجام است، افزود: پایش محیط‌های مختلف و نظارت ویژه در این مدت در دستور کار قرار گرفته و با واحدهایی که در امر بهداشتی یا خارج از مصوبه ستاد مقابله با کرونای شهرستان عمل کنند، به طور قاطع برخورد می‌شود.
وی اضافه کرد: زمان فعالیت این تیم‌ها از هشت صبح تا هشت شب است ضمن اینکه بازرسان مجهز به دستگاه‌های سنجش آلودگی و سنجش کیفیت روغن هستند.
مدیر بهداشت محیط و حرفه‌ای مرکز بهداشت مهاباد گفت: بازرسی از اماکن عمومی و مراکز تهیه، توزیع و عرضه مواد غذایی به ویژه مراکز تهیه زولبیا و بامیه، نانوایی‌ها، مراکز عرضه مواد لبنی، فروشگاه‌های مواد غذایی و اصناف پرریسک از ماموریت‌های محوری در برنامه سلامت رمضان امسال است.
وی از شهروندان خواست در این ایام مواد غذایی موردنیاز خود را از فروشگاه‌های معتبر و تحت نظارت بهداشت و درمان تهیه کنند.
وی با اشاره به فعال بودن سامانه گویای ۱۹۰ افزود: شهروندان در صورت مشاهده هرگونه تخلف بهداشتی در مراکز عرضه و تولید مواد غذایی، مراتب را از طریق این شماره تلفن گویا و یا شماره تلفن ۴۲۴۴۲۲۵۰ به کارشناسان بهداشت محیط اطلاع دهند.
آیین‌های عید فطر در مهاباد
مردم اهل سنت و کُرد زبان مهاباد بر پایه سنت‌های دیرینه مذهبی، مراسم و آداب و رسوم خاصی را در پایان ماه مبارک رمضان و روز عید فطر برگزار می‌کنند.
ماه مبارک رمضان در میان مردم این خطه به ماه میهمانی خدا، ماه نیایش، ماه بخشش گناهان و تزکیه نفس و رفع عیوب و ماه پاکی و افضل ماه‌های سال شناخته شده و روز عید فطر نیز که از آن به عنوان «جیژنی ره‌مزان» یاد می‌شود از بزرگترین اعیاد اسلامی آنان به شمار می‌رود.
عید بزرگی که تنها به خاطر انجام ماموریت و وظیفه الهی برگزار می‌شود و مردم مسلمان این خطه همگام با دیگر مسلمانان جهان به شکرانه موفقیت در انجام فریضه بزرگ روزه و پیروزی بر هواهای نفسانی و وسوسه‌های شیطانی آن را با شکوه هرچه تمامتر جشن می‌گیرند.
مردم مومن و مسلمان این منطقه معتقدند در روز عید فطر گویی یک مسلمان دوباره متولد می‌شود و همین تولد دوباره و زندگی تازه نوعی شادی و لذت درونی را در فرد ایجاد می‌کند که هرکس براساس معرفت و ایمان خود از آن بهره می‌گیرد.
در سال‌های گذشته و قبل از شیوع بیماری کرونا، عیدفطر در روز اول شوال با تشریفات و آیین‌های خاصی برگزار می‌شد، اما امسال به خاطر کرونا بخشی از این آیین‌ها تغییراتی پیدا کرده استدر سال‌های گذشته و قبل از شیوع بیماری کرونا، عید پایان ماه مبارک رمضان در روز اول شوال با تشریفات و آیین‌های خاصی با شکوه هر چه تمام انجام می‌شد، اما امسال به خاطر این بیماری بخشی از این آیین‌ها با تغییراتی مانند برگزارنشدن نماز عید مواجه شده است.
در شب قبل از عید اعلام عید از طریق بلندگوی مسجد خواهد شد و تکبیرهای الله و اکبر در هر محله‌ای به گوش می‌رسد و در روز عید فطر تمام خانه‌ها باید مراسم عید(جیژن) کنند و عید در درجه اول این است که قطعا باید آن خانه غذای برنج و خورشت با گوشت و یا طعام مفصلی را تهیه کنند.
بیشتر خانواده‌ها بر خلاف سایر ایام، غذای عید را در نوبت صبحانه میل می‌کنند و تمام اعضای خانواده در این روز باید لباس‌های تازه و تمیز پوشیده و روی هم رفته نظافت در این روز از جمله پاکیزگی منزل و پاشیدن عطر و ترتیب دادن مجالسی باشکوه از مهمترین تزیینات و امتیازات روز عید به شمار می‌رود.
در سال‌های گذشته در این روز امام جماعت مسجد از نخستین ساعات بامداد و پیش از طلوع خورشید به تلاوت قرآن پرداخته و در بین هر آیه شعار الله اکبر، الله اکبر، الله اکبر، لااله الا الله و الله اکبر، الله اکبر و لله الحمد را خوانده و سپس امام جماعت با خطبه‌ای نماز جماعت را شروع می‌کرد، تا اینکه خورشید به اندازه رمح بلند می‌شد، سپس با تشریفات خاصی نماز ۲ رکعتی عید را می‌خوانند.
پس از فراغت از نماز و تشریفات آن حاضران به سوی پیش نماز و امام جماعت رفته و ضمن تبریک عید و از همدیگر عذرخواهی و طلب عفو می‌کردند زیرا آنها بر این باور هستند که روز عید، روز صلح و شادی، روز روبوسی و تبریک و تهنیت است از این رو وقتی که از مسجد بیرون آمدند باید عداوت و کدورت‌ها به صلح و صفا تبدیل شود.
مردم پس از آنکه از مسجد بیرون آمدند به صورت دسته‌جمعی یا انفرادی به خانه همسایه‌ها و فامیل رفته و عید را به آنها تبریک می‌گفتند که امسال دید و بازدیدهای عید هم تا حدود زیادی به دلیل بیماری کرونا کمتر خواهد بود.
پس از پایان نماز عید، تمام افراد خانواده دورهم جمع شده و غذای جشن را با هم روی یک سفره می‌خورند و سپس یا برای دیدار با بزرگان خانواده و یا برای پذیرایی از مهمانان حاضر می‌شوند.
تدارک میزبانی و پذیرایی از مهمانان جشن با در چند روز قبل داده شده باشد چون در این روز شهر به طور کامل تعطیل است و همین امر باعث می‌شود که بازار این شهر در آستانه عید از تب و تاب خاصی برخوردار باشد.
