به گزارش پردیسان آنلاین، در دهه‌های اخیر، نیاز به کشاورزی ارگانیک در ایران به عنوان ضرورتی جدی در پاسخ به چالش‌های زیست‌محیطی، سلامت جامعه و ارتقا امنیت غذایی مطرح شده است. این جریان نه تنها نشانه‌ای از توسعه پایدار بلکه بازتابی از دغدغه‌ها و آرمان‌های ملی برای آینده‌ای سالم‌تر محسوب می‌شود.
کشاورزی ارگانیک، رویکردی علمی-بومی است که با حذف مصرف کودها و سموم شیمیایی، استفاده از کودهای آلی، و حمایت از تنوع زیستی، بستر تولید محصولات سالم و پایدار را فراهم می‌سازد. پایبندی به اصول ارگانیک، تضمینی برای سلامت خاک، آب و مصرف‌کننده نهایی محسوب می‌شود، و پاسخگوی الزامات جهانی برای تولید محصولات غذایی سالم است.
سابقه تولید محصولات سالم در ایران ریشه در کشاورزی سنتی دارد. اما نخستین تلاش‌های هدفمند برای تدوین استاندارد و گسترش کشاورزی ارگانیک به دهه هشتاد برمی‌گردد. ایران با تنوع اقلیمی، ظرفیت‌های ژنتیکی غنی و میراث دیرین از کشاورزی پایدار، پتانسیل بالایی برای رشد این بخش دارد. با این وجود، سطوح زیرکشت محصولات ارگانیک تا کنون کمتر از ۰.۳ درصد کل اراضی کشاورزی عنوان شده‌است.
تدوین سیاست‌های حمایتی و استانداردسازی ملی، برنامه‌هایی همچون طرح ملی ارتقا تولید محصولات سالم، و الزام دریافت گواهی ارگانیک، از جمله اقدامات کلان در این حوزه بوده است. اما موانعی همچون هزینه بالای دریافت گواهی، حمایت کافی نداشتن، ضعف بازار تخصصی و دشواری‌های صادرات، توسعه پایدار این بخش را کند کرده‌اند.
تولید محصولات ارگانیک نیازمند دانش فنی و سرمایه‌گذاری اولیه بالاتر از بخش سنتی است. اغلب بهره‌برداران خرد، به دلیل ریسک مالی و ضعف بیمه و حمایت‌های تضمینی، تمایلی به تغییر روش کاشت ندارند. از سوی دیگر، مصرف‌کنندگان ارگانیک بیشتر خانواده‌هایی با سطح تحصیلات و درآمد بالاتر هستند که نسبت به پیامدهای سلامت مصرف مواد شیمیایی بیشتر آگاهند.
جایگاه صادرات و بازارهای جهانی
با وجود ظرفیت تقاضای بالای جهانی برای محصولات ارگانیک، سهم ایران از تجارت بین‌المللی این محصولات ناچیز است. صادرات بیشتر معطوف به محصولاتی همچون زعفران، پسته، خرما و گیاهان دارویی است. بازارهای اروپا، شرق آسیا و حوزه خلیج‌فارس مقصد اصلی این تولیدات محسوب می‌شوند، اما به دلیل مشکلات لجستیکی و ضعف در اخذ گواهی‌های بین‌المللی، سهم ایران از بازارهای جهانی محدود مانده است.
با شدت یافتن بحران‌های زیست‌محیطی، کاهش منابع آبی و پدیده فرسایش خاک، اهمیت تقویت کشاورزی ارگانیک بیش از پیش احساس می‌شود. پیش‌بینی‌ها بر افزایش نقش محصولات ارگانیک در تأمین امنیت غذایی ملی تا سال ۱۴۰۵ شمسی تأکید دارند. تحقق این هدف در گرو تدوین سیاست‌های حمایتی قوی، فرهنگ‌سازی، و ارتقا استانداردهای ملی و بین‌المللی خواهد بود.
به گزارش پردیسان آنلاین، کشاورزی ارگانیک در ایران، با وجود چالش‌ها و موانع جدی، از ظرفیت بالایی برای رشد برخوردار است. با برنامه‌ریزی راهبردی، حمایت دولتی و مشارکت فعال کشاورزان و مصرف‌کنندگان، می‌توان انتظار داشت این بخش نقشی مؤثر در ارتقا سلامت و امنیت غذایی جامعه ایرانی ایفا کند.
