به گزارش پردیسان آنلاین، تئاتر به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین و تأثیرگذارترین هنرهای بشری، همواره نقش مهمی در بازتاب فرهنگ، تاریخ و ارزش‌های جوامع ایفا کرده است؛ این هنر زنده و پویا نه‌تنها به‌عنوان ابزاری برای سرگرمی، بلکه به‌عنوان رسانه‌ای قدرتمند برای بیان اندیشه‌ها، نقد اجتماعی و ایجاد گفت‌وگو میان افراد جامعه عمل می‌کند، با این حال، با وجود اهمیت و جایگاه والای تئاتر، این هنر در بسیاری از جوامع با کم‌توجهی و چالش‌های متعددی روبه‌رو است که نیازمند بازنگری و حمایت جدی‌تر است.
در دنیای امروز که فناوری و رسانه‌های دیجیتال به سرعت در حال پیشرفت است، تئاتر به‌عنوان هنری بر پایه ارتباط مستقیم و زنده میان هنرمند و مخاطب، بیش از هر زمان دیگری نیازمند توجه و حمایت است. این هنر نه‌تنها به حفظ هویت فرهنگی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به‌عنوان پل ارتباطی میان نسل‌ها و فرهنگ‌های مختلف عمل کند. با این حال، نبود سرمایه‌گذاری کافی، کمبود امکانات و نبود برنامه‌ریزی بلندمدت، موجب شده است که تئاتر نتواند به‌طور کامل به پتانسیل خود دست پیدا کند.
اهمیت تئاتر تنها محدود به جنبه‌های هنری و فرهنگی نیست، بلکه این هنر می‌تواند نقش مهمی در توسعه اجتماعی و اقتصادی ایفا کند؛ تئاتر با ایجاد فرصت‌های شغلی برای هنرمندان، نویسندگان، طراحان و سایر فعالان این حوزه، می‌تواند به رشد اقتصادی کمک کند. علاوه بر این، تئاتر به‌عنوان ابزاری آموزشی و تربیتی، می‌تواند در پرورش خلاقیت، تفکر انتقادی و همدلی در میان افراد جامعه مؤثر باشد، بنابراین توجه بیشتر به این حوزه نه‌تنها به نفع هنرمندان، بلکه به نفع کل جامعه است.
با توجه به این مسائل، ضروری است که سیاست‌گذاران، نهادهای فرهنگی و عموم جامعه به اهمیت تئاتر بیش از پیش واقف شوند و برای رفع چالش‌های پیش روی آن تلاش کنند. حمایت مالی، ایجاد زیرساخت‌های مناسب، آموزش تخصصی و ترویج فرهنگ تماشای تئاتر از جمله اقداماتی است که می‌تواند به احیا و رشد این هنر ارزشمند کمک کند. تنها با چنین تلاش‌هایی است که می‌توانیم تئاتر را به‌عنوان میراثی زنده و پویا برای نسل‌های آینده حفظ کنیم و از آن به‌عنوان ابزاری برای غنی‌سازی فرهنگ و جامعه بهره ببریم.
بر این اساس و با توجه به اهمیت این موضوع، با محمدجواد صرامی، کارشناس و فعال حوزه تئاتر به گفت‌وگو نشستیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
پردیسان آنلاین: دلیل کم‌رنگ شدن فرهنگ تئاتر در میان مردم و توجه کمتر نسبت به آن به‌ویژه در شهرهای هنرپروری همچون اصفهان را چه می‌دانید؟
صرامی: کم‌رنگ شدن تئاتر را می‌توان از جنبه‌های مختلف بررسی کرد؛ شرایط فرهنگی-اجتماعی ایجاد شده توسط سیاست‌گذاری‌های فرهنگی، هنرمندانی که احساس کردند ترجیح مردم تماشای کارهای عامه‌پسند کمدی و شاد است و تولیدات خود را به آن سمت بردند تأثیر منفی بر سلیقه مردم گذاشته شد.
البته که نمی‌توان نیاز جامعه به شور و نشاط را نادیده گرفت اما تولیدات حرفه‌ای هم می‌تواند بر این شور و نشاط بیافزاید اگر هدف فرهنگ‌سازی، آگاهی‌بخشی و جامعه‌نگری باشد؛ شرایط ایجاد شده موجب شده است تولیدات دغدغه‌مند و هنری در تئاتر محدود شود؛ به‌طور طبیعی نگاهی هم که به تئاترهای جدید و خصوصی در شهر هست، از نظر سیاست‌گذاری، نگاهی تحولی نیست یعنی فرصت عرض‌اندام به آن‌ها داده نمی‌شود، حتی حمایت درخوری هم از آن‌ها نمی‌شود، اما مهم‌تر از آن نداشتن فرصت تبلیغ مناسب در شهر است.
بارها پیشنهاد شده است که نقاط مختلف شهر در اختیار تبلیغات تئاتر قرار بگیرد تا با نصب اطلاعیه‌های شهری مسیر تبلیغات و در نتیجه مسیر تئاتر در اصفهان هموارتر شود، اما استفاده از پایه‌های بتنی در حوزه تبلیغات مستلزم گذر از مسیر پرپیچ‌وخم است و در غیر این صورت تبلیغات شهری ممکن نیست یا باید از تابلوهای شهری خصوصی استفاده کرد که بسیار هزینه‌بر است.
پردیسان آنلاین: راه‌حل بهبود چنین شرایطی را چه می‌دانید؟
صرامی: برای رشد و پیشرفت در همه‌جا از جمله دنیای پرهزینه هنر، به حمایت نیاز داریم و در این مسیر جلساتی هم برگزار و مشکلات مطرح شد و حتی پیشنهاد تشکیل تیم جذب مخاطب حرفه‌ای در حوزه روابط‌عمومی تئاتر داده شد، پیشنهاد برگزاری کارگاه‌های آموزشی جذب مخاطب و ایجاد باشگاه مخاطب که می‌تواند مشکلات زیادی از جذب مخاطب را برطرف کند داده شد، اما در حد پیشنهاد باقی ماند.
کشتی تئاتر اصفهان به گل نشسته است و تا وقتی حمایت صنفی وجود نداشته باشد و حتی هنرمندان حاضر نباشند از همکاران خود در انجمن‌ها یا هیئت‌ها یا هر جای دیگری حمایت کنند و درصدد تخریب آن‌ها باشند، تئاتر در همین سطح متوسط می‌ماند؛ ما در تئاتر نه‌تنها پیشرفتی نداشته‌ایم، بلکه در دهه اخیر به‌شدت افت کرده‌ایم و به جای تمرکز بر تولیدات قوی تمرکزمان را بر تولیدات متوسطی گذاشته‌ایم، چون خودمان را وابسته به حمایت کرده‌ایم.
ضعف و توخالی بودن بسیاری از تئاترها در سرنوشت این هنر غنی بسیار تأثیرگذار بوده است؛ احساس می‌کنم در یک دهه اخیر تئاتر به معنای واقعی نداشته‌ایم؛ آثاری را می‌بینیم که زحمت زیادی پشت آن بوده است، همه ما زحمت می‌کشیم، اما شاخص بودن از هویت عمده تئاترها پاک شده است؛ بیشتر آثار در سطح متوسطی قرار دارد و بازهم تاکید می‌کنم شاید دلیل آن ترجیح کارهای سفارشی از سوی کارگردان‌ها یا روی صحنه بردن کارها با تمرینات کم باشد، شاید هم بالا رفتن دستمزدها و هزینه‌های بالای تولید دست هنرمندان را بسته است.
پرداختن به حاشیه، تخریب همکار و جلوگیری از فعالیت‌های انجمنی و صنفی چه توسط مسئولان چه توسط خود هنرمندان آفت تئاتر است که نیاز به سم‌پاشی اساسی دارد.
پردیسان آنلاین: شما در اصفهان در حال فعالیت هستید؛ به نظر شما بزرگ‌ترین چالش هنرمندان اصفهانی در مسیر ساختن یک کار باکیفیت چیست؟
صرامی: مجموعه تالار هنر اصفهان، مجموعه خوبی برای اجرای تئاتر است و امکانات فوق‌العاده‌ای دارد و نیروی فنی آن عالی هستند، اما محل ساخت این مجموعه بسیار نامناسب و به‌اصطلاح مخاطب‌گریز است؛ هر سال توسط مدیرهای مختلف تلاش زیادی برای تئاتر می‌شود، اما نمی‌دانم چرا هیچ‌گاه بازدهی ندارد.
در این مسیر مقصر بخش خصوصی نیست مقصر نوع سیاست‌گذاری است که برای این مجموعه در نظر گرفته شده است. امیدوارم خیلی زود چاره‌ای اندیشیده شود. این موضوع می‌تواند نقطه عطفی در تئاتر اصفهان باشد و امیدی برای تولیدات قوی و روشن شدن چراغ تئاتر حرفه‌ای‌تر در اصفهان شود، البته این شهر با کمبود سالن روبه‌رو است؛ در چنین شرایطی جالب است بعضی از سالن‌ها به‌راحتی و یک ماه یا یک‌ونیم ماه در اختیار یک سری کارهای تکراری که تا امروز چندین دوره اجرا شده‌اند قرار می‌گیرد و قراردادهای آنان از پیش بسته می‌شود و این معضل تنوع کارها را بسیار پایین آورده است و به‌طور قطع این عدالت اجتماعی نیست.
اصفهان نیازمند نگاه مدیریتی ویژه در حوزه سالن‌سازی و اصلاح سالن‌ها است؛ خواهش من از مدیران استانی این است که دغدغه‌مندان این حوزه را در کنار خود فرابخواند و فکری به حال این اوضاع کند و دغدغه‌های اساسی هنرمندان، از جمله اجاره سنگین سالن‌های اجرا و حمایت مالی به‌منظور تأمین هزینه‌های تئاتر را پیگیری کند.
پردیسان آنلاین: نگاه شما به آینده تئاتر در اصفهان چیست؟
صرامی: آینده تئاتر اصفهان تا زمانی که هنرمندان یکدل نشوند، همین آش و همین کاسه است. سالی یکی دو کار متوسط رو به بالا اجرا می‌شود و تمام. برای این همدلی جلساتی برگزار و تلاش‌هایی هم شده است، اما نمی‌شود که نمی‌شود. با ورود استاندار جدید، امیدوارم نگاهی به انجمن‌های صنفی همچون انجمن نمایش پیگیری شود و با ایجاد باشگاه مخاطبان، قرار دادن سهمیه تماشای تئاتر در سبد کالای سازمان‌های دولتی و غیردولتی، برقراری عدالت در زمینه حمایت‌های مالی و غیرمالی و ایجاد شرایط آرام‌تر، عرصه برای درخشش هنرمندان فراهم شود تا غم نان در این شهر بر غم داشتن شرافت یک هنرمند در جایگاه یک هنرمند چیره نشود، همچنین از هنرمندان این شهر انتظار می‌رود که با دوری از حواشی، ایجاد فضای دوستانه، ممارست در تمرین‌ها و تمرکز بر کیفیت کارها، کورسوی امیدمان برای آینده‌ای آرام‌تر را روشن نگه‌دارند.
