به گزارش پردیسان آنلاین، بودجه‌ریزی مشارکتی تنها یک تکنیک مالی نیست؛ بلکه تجلی حاکمیت مردمی است که در آن «شهر» به‌مثابه دارایی جمعی، با خرد جمعی مدیریت می‌شود؛ همان‌گونه که تجربه اصفهان نشان می‌دهد، سپردن فرمان شهر به دست مردم، نه‌تنها کیفیت زندگی را ارتقا می‌دهد، بلکه روحیه «شهروندی» را در کالبد جامعه می‌دمد.
در بودجه‌ریزی مشارکتی، شهروندان از حالت تماشاگر صرف خارج شده و به بازیگران فعال صحنه مدیریت شهری تبدیل می‌شوند. آنان با ثبت پیشنهاد پروژه‌های مورد نیاز در سامانه http://app.isfahan.ir و تعامل با مسئولان، به صورت مستقیم در اولویت‌بندی انجام هزینه‌ها در راستای تحقق مطلوب آینده شهر مشارکت می‌کنند.
تجربه کلان‌شهر اصفهان که هم‌اکنون از اول تا پایان مرداد ۱۴۰۴ در حال جمع‌آوری طرح‌های مردمی است، گواه عینی این تحول است؛ تحقیقات جهانی و تجربیات محلی، تأثیرات شگرف این مدل را تأیید می‌کند که شهروندان مسیر هزینه‌کرد منابع عمومی را رصد می‌کنند و بودجه را به سمت پروژه‌های ضروری‌تر هدایت می‌کنند.
این مشارکت موجب توانمندسازی اجتماعی و افزایش اعتماد عمومی و آگاهی شهروندان از پیچیدگی‌های بودجه‌بندی و تبدیل شهروندان به ناظران آگاه و بیدار شهر می‌شود، همچنین شهروندان با شناخت و درک مشترک از محدودیت‌های منابع و اولویت‌های مورد نیاز شهر، در برنامه‌ریزی و شکل گیری پروژه‌های عمرانی با مدیران و برنامه ریزان شهر سهیم می‌شوند و این موضوع، موجب تقویت فضای همکاری برای حل مشکلات و چالش‌های شهری می‌شود.
کارشناسان تأکید می‌کنند آگاهی‌بخشی عمومی درباره فرآیند بودجه‌ریزی مشارکتی، سنگ بنای موفقیت حاکمیت شهری است و شهرداری‌ها باید با اختصاص منابع کافی، ایجاد سازوکارهای شفاف ارزیابی طرح‌ها و تعهد عملی به اجرای پیشنهادات برگزیده، اعتماد شهروندان را جلب کنند.
بودجه مشارکتی؛ سپردن فرمان شهر به دست مردم
سید مصطفی اعتصامی، مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه شهرداری اصفهان به خبرنگار پردیسان آنلاین می‌گوید: در شهری که تصمیم‌گیری درباره تخصیص منابع مالی به دست شهروندان سپرده می‌شود، اجرای هر پروژه و برنامه‌ای به اولویت‌های واقعی مردم سوق داده می‌شود؛ کارشناسان معتقدند با «بودجه‌ریزی مشارکتی» این امکان فراهم می‌شود که مردم به‌طور مستقیم در انتخاب پروژه‌های شهری دخیل باشند و آینده شهر را با مشارکت خود رقم بزنند.
وی می‌افزاید: بودجه‌ریزی مشارکتی روشی نوین در مدیریت شهری است که به شهروندان امکان می‌دهد در فرایند تصمیم‌گیری درباره نحوه تخصیص منابع مالی شهری مشارکت کنند؛ این رویکرد به‌جای تمرکز صرف بر تصمیم‌گیری مدیران ارشد، از نظرها و اولویت‌های شهروندان استفاده می‌کند تا منابع به شکلی کارآمدتر و مطابق با نیازهای واقعی جامعه توزیع شود.
مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه شهرداری اصفهان خاطرنشان می‌کند: در فرایند بودجه‌ریزی مشارکتی شهروندان می‌توانند با ارائه نظرها و پیشنهادهای خود درباره پروژه‌های محلی، نقش مؤثری در اولویت‌بندی برنامه‌های شهری ایفا کنند؛ این روش نه‌تنها حس مسئولیت‌پذیری اجتماعی را افزایش می‌دهد، بلکه با شناسایی نیازهای واقعی جامعه، منابع به سمت پروژه‌هایی هدایت می‌شود که بیشترین تأثیر را بر کیفیت زندگی مردم دارد.
اعتصامی با بیان اینکه کلان‌شهر اصفهان نیز که از رویکرد بودجه‌ریزی مشارکتی برای برنامه‌ریزی شهری استفاده می‌کند، به جمع این شهرها پیوسته است، اظهار می‌کند: در این مدل شهروندان می‌توانند پیشنهادهای خود را درباره پروژه‌های شهری ارائه دهند و نظرهای خود را ثبت کنند؛ این فرایند فرصتی برای تعامل دوطرفه بین مردم و مدیریت شهری فراهم کرده است.
وی ادامه می‌دهد: بر کسی پوشیده نیست که طرح بودجه‌ریزی مشارکتی علاوه‌بر مزایای قابل توجهی همچون شفافیت و کارایی، چالش‌هایی را نیز به همراه دارد؛ محدودیت‌های مالی، نبود آگاهی عمومی و مشارکت نابرابر از جمله مسائلی است که بر این فرایند تأثیرگذار می‌گذارد، به‌همین دلیل آموزش و اطلاع‌رسانی عمومی درباره اهمیت این فرایند ضروری است.
مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه شهرداری اصفهان با بیان اینکه مراحل اجرای بودجه‌ریزی مشارکتی شامل اطلاع‌رسانی عمومی، استفاده از زیرساخت تهیه شده بودجه‌ریزی مشارکتی و ثبت پیشنهادات شهروندان و در نهایت برگزاری جلسات محلی برای جمع‌آوری ایده‌ها، نقش مؤثری در تسهیل فرایند و افزایش مشارکت عمومی دارد، تصریح می‌کند: شعار «فرمان دست شماست» به شهروندان اجازه می‌دهد نظرات خود را درباره پروژه‌ها و تخصیص منابع مالی در سامانه اصفهان من اعلام کنند که این مشارکت علاوه بر پیشنهادهای شهروندان در جلسات عمومی و ملاقات‌های مردمی است.
اعتصامی درباره بودجه‌ریزی مشارکتی انجام شده در سال گذشته که در دی انجام شد، اعلام کرد: در سال ۱۴۰۳ در این فرایند حدود شش هزار نفر از شهروندان شرکت کردند و حدود ۱۷۰۰۰ رأی موافق و مخالف به پروژه‌های شهری داده شد که ۸۱ درصد از این تعداد آرا، موافق پروژه‌های اعلام شده در سامانه بودند، ۱۳ درصد مخالف و ۶ درصد نیز بدون اعلام نظر بودند، همچنین از ۳۹۳ پیشنهاد جدید ثبت شده پس از بررسی کارشناسی، ۲۸۹ پیشنهاد معادل ۷۴ درصد پذیرفته شد که از این تعداد بر اساس ظرفیت بودجه ۴۰ درصد پیشنهادها در بودجه سال ۱۴۰۴ لحاظ شد.
وی با اشاره به این موضوع که مشارکت شهروندان در سال جاری، قبل از تدوین بودجه و در حین تدوین برنامه عملیاتی دوساله پیش‌بینی شده است، اظهار کرد: امیدواریم با مشارکت فعال شهروندان در سال جاری شاهد سهم بیشتری از پروژه‌های پیشنهادی شهروندان در بودجه سال ۱۴۰۵ باشیم، از این‌رو شهرداری اصفهان از همه شهروندان دعوت می‌کند تا با حضور فعال در این فرایند، نظرات و دغدغه‌های خود را به‌صورت مستقیم در نظام برنامه‌ریزی شهری وارد کنند و در توسعه متوازن و پایدار شهر سهیم شوند.
مدیرکل برنامه‌ریزی و بودجه شهرداری اصفهان افزود: مشارکت شهروندان در این فرایند از اول تا پایان مرداد سال جاری از طریق سامانه اصفهان من به‌نشانی http://app.isfahan.ir امکان‌پذیر است.
به گزارش پردیسان آنلاین، بودجه مشارکتی در اصفهان، دیگر یک پروژه اداری نیست؛ جنبشی اجتماعی است که مرز میان حکمرانان و شهروندان را محو کرده است. اینجا، کوچه پس‌کوچه‌های تاریخی شهر، شاهراه‌های دموکراسی مستقیم شده‌اند و هر پیشنهاد شهروندی، سنگری در نبرد برای عدالت فضایی است.
آنچه اصفهان را الگویی ملی ساخته، نه فناوری که اراده آهنین برای بازگرداندن شهر به صاحبان واقعی‌اش است؛ گواه این ادعا زمزمه‌های امید در محلات حاشیه‌ای است که امروز خود را نه مصرف‌کننده، که سازنده آینده شهر می‌دانند.
