به گزارش پردیسان آنلاین، بازار طلا در ایران همواره یکی از مهم‌ترین بسترهای سرمایه‌گذاری و پناهگاه امن دارایی در شرایط بی‌ثباتی اقتصادی بوده است، بررسی روندهای اخیر نشان می‌دهد که این بازار بیش از هر چیز تحت‌تأثیر سه متغیر کلیدی قرار دارد: نرخ ارز داخلی، قیمت جهانی اونس و انتظارات تورمی، همچنین کوچک‌ترین تغییر در نرخ دلار یا اونس جهانی بلافاصله بر قیمت طلا و سکه در بازار داخلی اثر می‌گذارد و این همبستگی موجب شده تا سرمایه‌گذاران برای کسب سود، نیازمند رصد لحظه‌ای این شاخص‌ها باشند.
طلا علاوه بر کارکرد مصرفی در اقتصاد ایران نقشی دوگانه ایفا می‌کند؛ از یک سو به‌عنوان ابزار حفظ ارزش پول و پوشش ریسک در برابر تورم شناخته می‌شود و از سوی دیگر، نوسانات شدید آن می‌تواند فضای سفته‌بازی را تقویت کند. در چنین شرایطی، کارشناسان اقتصادی تأکید دارند که استفاده از روش‌های تحلیلی همچون تحلیل تکنیکال و بنیادی، برای تصمیم‌گیری‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت در این بازار ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
تحولات سیاسی و ژئوپولیتیکی نیز به‌عنوان متغیر مکمل، نقش مهمی در شکل‌گیری انتظارات قیمتی دارند. در واقع، بازار طلا در ایران نه‌تنها بازتاب‌دهنده شرایط اقتصادی داخلی است، بلکه واکنش سریع آن به تغییرات بین‌المللی، آن را به یکی از حساس‌ترین شاخص‌های سنجش وضعیت اقتصادی و روانی کشور تبدیل کرده است.
نرخ دلار و اونس جهانی؛ دو متغیر کلیدی تعیین‌کننده آینده بازار طلا
مهرداد حاجی‌زاده فلاح، تحلیلگر مسائل اقتصادی و مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین اظهار کرد: نوسانات کوتاه‌مدت بازار طلا می‌تواند فرصت‌های سودآور برای سرمایه‌گذاران فراهم کند، به‌ویژه با استفاده از تحلیل تکنیکال و پیگیری قیمت لحظه‌ای و سرمایه‌گذاران می‌توانند در زمان کاهش قیمت خرید کنند و در اوج قیمت بفروشند تا سود کسب کنند. مدیریت ریسک، تعیین نقاط حمایت و مقاومت و برنامه‌ریزی دقیق برای ورود و خروج از بازار از مهم‌ترین عوامل موفقیت در سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت در طلا محسوب می‌شود و بازارهای جانبی همچون خرید طلای دست دوم و استفاده از فروشگاه‌های آنلاین، فرصت‌های جذابی برای سرمایه‌گذاری فراهم می‌کنند و طلای دست دوم اغلب با قیمت پایین‌تر عرضه می‌شود و امکان کسب سود از تفاوت قیمت وجود دارد و فروشگاه‌های معتبر نیز با ارائه قیمت لحظه‌ای و تضمین اصالت، خرید امن و آسان را فراهم می‌کنند، این بازارها به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند تنوعی در سبد سرمایه‌گذاری طلا ایجاد کنند و بازدهی بهینه داشته باشند.
وی افزود: در پیش‌بینی کوتاه‌مدت، روند فعلی بازار طلا نشان می‌دهد که نوسانات قیمت همچنان ادامه خواهد داشت و عوامل کلیدی همچون نرخ دلار، تغییرات اونس جهانی و اخبار اقتصادی داخلی بیشترین اثر را دارند و در روزهای آینده اگر نرخ ارز در مسیر صعودی باقی بماند و قیمت جهانی طلا نیز افزایش پیدا خواهد کرد، می‌توان انتظار رشد نسبی قیمت طلا و سکه را داشت و در مقابل، کاهش نرخ دلار یا ثبات بازارهای جهانی ممکن است فشار نزولی بر قیمت‌ها ایجاد کند و از نگاه کارشناسان بازار، آینده قیمت طلا به شدت وابسته به شرایط اقتصادی و سیاسی است. آنها سناریوهای مختلفی را مطرح می‌کنند که در صورت بهبود شرایط اقتصادی و کاهش التهابات سیاسی، احتمال کاهش نسبی قیمت‌ها وجود دارد؛ اما در سناریوی تشدید تورم، افزایش نرخ ارز و تنش‌های بین‌المللی، طلا همچنان به‌عنوان پناهگاه امن سرمایه رشد خواهد کرد، بنابراین سرمایه‌گذاران باید با دقت، تحولات روزانه و بلندمدت را دنبال کرده و استراتژی خود را بر اساس این سناریوها تنظیم کنند.
تحلیلگر مسائل اقتصادی و مدرس دانشگاه تصریح کرد: به لحاظ قیمت جهانی، قیمت طلای نقدی اکنون بالای ۳۸۰۰ دلار در هر اونس معامله می‌شود که نسبت به حدود ۳۱۵۰ دلار در ابتدای سال افزایش پیدا کرده است و تحلیلگران دویچه بانک می‌گویند اگر فدرال رزرو به سیاست تسهیلی خود ادامه دهد و بانک‌های مرکزی به خریدهای خود ادامه دهند، قیمت طلا می‌تواند حتی بالاتر هم برود و این افزایش قیمت ناشی از عوامل جهانی و اقتصادی متعددی است و یکی از دلایل اصلی، سیگنال کاهش احتمالی نرخ بهره توسط فدرال رزرو ایالات متحده است. نرخ‌های پایین‌تر، طلا را جذاب‌تر می‌کند زیرا سودی به همراه ندارد و سرمایه‌گذاران فردی و نهادی را به خرید تشویق می‌کند.
حاجی‌زاده تاکید کرد: قبل از اینکه بپرسید چه کسی قیمت طلا را تعیین می‌کند، مهم است که بفهمید منظور کدام قیمت است. قیمت‌های خرید و فروش طلا به یکی از سه روش زیر تعیین می‌شوند، قیمت لحظه‌ای، وقتی شمش طلا خرید و فروش می‌کنید، قیمت بر اساس قیمت لحظه‌ای کالای طلا تعیین می‌شود. این یک قیمت نظری برای وزن مشخصی از طلا قبل از پالایش است و با توجه به عرضه، تقاضا و قدرت ارز نوسان می‌کند و تحت قرارداد قیمت لحظه‌ای، قیمت در زمان خرید توسط بازار تعیین می‌شود.
وی ادامه داد: قیمت طلای LBMA(انجمن بازار شمش لندن) ، برای سفارش‌های بزرگتر، از قیمت طلای LBMA استفاده می‌شود و این یک قیمت میانگین طلا است و برای مقابله با نوسانات دقیقه به دقیقه قیمت استفاده می‌شود، هر قیمت با آزمایش و تنظیم یک قیمت اولیه که نزدیک به قیمت لحظه‌ای است، توسط تعدادی از حراج‌های الکترونیکی به دست می‌آید، این قیمت توسط شرکت‌هایی همچون LBMA یا Comex تعیین می‌شود و دو بار در روز، ساعت ۱۱ صبح و ۳ بعد از ظهر به وقت بریتانیا تعیین می‌شود؛ قیمت قرارداد آتی، این گزینه به معنای واقعی کلمه خرید در آینده است؛ مشتری و تأمین‌کننده بر سر قیمت مشخصی برای طلا با وزن مشخص توافق می‌کنند که همه در یک زمان مشخص تحویل داده می‌شوند؛ برخلاف یک محصول مصرفی سنتی، به این سادگی نیست که تولیدکننده و خرده‌فروش قیمت طلا را تعیین کنند. این امر تشخیص اینکه چه کسی واقعاً قیمت طلا را تعیین می‌کند، دشوار می‌کند، بنابراین در ادامه سعی کرده‌ایم مسائل را ساده کنیم.
قیمت طلا چگونه تعیین می‌شود؟
تحلیلگر مسائل اقتصادی و مدرس دانشگاه عنوان کرد: قیمت طلا همچون بسیاری از چیزهای دیگر به عرضه و تقاضا بستگی دارد. طلا یک فلز نادر است، از این رو قیمت بالایی دارد و برای سرمایه‌گذاری، جواهرات، اشیای کلکسیونی و در صنعت مدرن ارزش دارد و قیمت طلا توسط چندین بانک، یک کمیته نظارتی و هیئتی از اعضای هیئت مدیره داخلی و خارجی تعیین می‌شود که ارقام را بر اساس عرضه و تقاضا در بازارهای مشتقه آتی طلا محاسبه کرده و میانگین‌هایی را برای قیمت لحظه‌ای و قیمت ثابت تعیین می‌کنند؛ کامکس (CME) در ایالات متحده و انجمن بازار شمش لندن (LBMA) در بریتانیا، این بازارهای مشتقه اصلی را اداره می کند.
حاجی‌زاده اضافه کرد: قیمت نقدی کالا با محاسبه میانگین قیمت آتی تخمینی طلا، بر اساس قراردادهای آتی معامله شده برای نزدیکترین ماه، که ماه پیش رو نامیده می‌شود، تعیین می‌شود. بازارهای آتی سریع‌ترین واکنش را به حرکات مالی نشان می‌دهند و به سرعت آن را در قیمت طلا لحاظ می‌کنند، این ممکن است عجیب به نظر برسد چرا باید قیمت زنده را بر اساس سفارش‌های آینده تعیین کنید؟ اما واقعیت این است که تعهد سرمایه‌گذاران پیشرفته به طلا به مدیران مالی کمک می‌کند تا بفهمند که احساسات موافق یا مخالف طلا چقدر قوی است و این به آنها اجازه می‌دهد تا قیمت لحظه‌ای را بر این اساس تنظیم کنند تا تقاضا را تضمین کرده و تجارت طلا را ادامه دهند.
چه کسی قیمت لحظه‌ای طلا را تعیین می‌کند؟
وی خاطرنشان کرد: قیمت لحظه‌ای طلا به صورت الکترونیکی از ارقام عرضه و تقاضا در بازارهای مشتقه آتی طلا تعیین می‌شود. الگوریتم‌ها همان داده‌های بازار را که بانک‌ها، کمیته‌ها و بازارهای مشتقه استفاده می‌کنند، ارزیابی می‌کنند و سپس این داده‌ها قیمت زنده طلا را تولید می‌کنند؛ که تغییرات تقاضا و همچنین هرگونه نوسان در ارز داخلی مانند پوند، دلار یا ین را در نظر می‌گیرد و شایان ذکر است که سرمایه‌گذاران هرگز قادر به خرید طلا به صورت نقدی نخواهند بود، این به دلیل هزینه‌های استخراج و پالایش مربوط به تولید طلا است. در عوض، قیمت طلایی که توسط سرمایه‌گذاران پرداخت می‌شود، قیمت نقدی به علاوه این هزینه‌های اضافی و همچنین هزینه‌های جابه‌جایی و حاشیه سود فروشندگان خواهد بود، این به عنوان حق بیمه شناخته می‌شود و انتخاب سکه یا شمش با حق بیمه کم، بهترین راه برای سرمایه‌گذاری در طلا است.
تحلیلگر مسائل اقتصادی و مدرس دانشگاه ادامه داد: معاملات در بازار بین‌المللی کالاها، با قیمت لحظه‌ای، ۲۳ ساعت شبانه‌روز از ساعت ۱۱ شب به وقت گرینویچ یکشنبه تا ۱۰ شب به وقت گرینویچ جمعه در دسترس است و معاملات روزانه از ساعت ۱۰ شب تا ۱۱ شب به وقت گرینویچ تعطیل است و معاملات لحظه‌ای طلا همچنین از تعطیلی‌های تعطیلات CME پیروی می‌کند. ساعات بازار و تعطیلات ممکن است تغییر کند.
بازار طلا؛ آیینه تمام‌نمای اقتصاد ملی و تحولات ژئوپولیتیک
به گزارش پردیسان آنلاین، طلا در چند سال اخیر بیش از پیش به‌عنوان «پناهگاه امن دارایی» اهمیت پیدا کرده است، این ویژگی سبب شده است که تغییرات کوچک در نرخ ارز یا قیمت جهانی اونس، به سرعت در بازار داخلی بازتاب پیدا کند و نه تنها ارزش سرمایه‌گذاری‌های خرد، بلکه روند کلان جریان نقدینگی در کشور را تحت تأثیر قرار دهد.
یکی از ویژگی‌های متمایز بازار طلا در ایران، وابستگی آن به متغیرهای برون‌زا همچون قیمت جهانی اونس و سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی جهان است. به‌طور مثال، تصمیمات فدرال رزرو آمریکا در زمینه نرخ بهره، به‌سرعت بر تقاضای جهانی طلا اثر می‌گذارد و از طریق بازار ارز به ایران منتقل می‌شود. از سوی دیگر، در فضای داخلی، تغییرات نرخ ارز به‌عنوان عامل اصلی محرک قیمت‌ها عمل می‌کند. در واقع، این همبستگی سه‌گانه بین دلار، اونس و طلا در ایران، تصویری پیچیده از مکانیزم قیمت‌گذاری را پدید آورده که سرمایه‌گذاران باید رصد همزمان این شاخص‌ها تصمیم‌گیری کنند.
تجربه سال‌های اخیر نشان داده است که هرگونه تشدید تنش‌های بین‌المللی یا بی‌ثباتی در فضای سیاست داخلی، بلافاصله انتظارات تورمی را افزایش داده و تقاضا برای خرید طلا را بالا می‌برد، در این میان، سرمایه‌گذاران خرد اغلب با انگیزه‌های کوتاه‌مدت و تحت تأثیر جو روانی بازار به خرید و فروش روی می‌آورند، در حالی که گروه‌های حرفه‌ای‌تر بر اساس تحلیل بنیادی و تکنیکال عمل می‌کنند.
از نگاه پژوهشی، مطالعه بازار طلا در ایران فرصتی برای بررسی الگوی تعامل میان اقتصاد کلان و رفتارهای مالی خرد فراهم می‌آورد. این بازار نشان می‌دهد که چگونه بی‌ثباتی‌های ساختاری، نبود ابزارهای متنوع مالی و محدودیت‌های سیاست‌گذاری موجب تمرکز بیش از حد تقاضا بر یک دارایی خاص می‌شود. در عین حال، روندهای جهانی مانند تغییرات نرخ بهره، خریدهای بانک‌های مرکزی و تحولات ژئوپولیتیک، چارچوب تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران ایرانی را شکل می‌دهد.
به‌طور کلی، بازار طلا در ایران آینه‌ای است که همزمان بازتاب‌دهنده وضعیت اقتصاد ملی، انتظارات تورمی و فضای سیاسی بین‌المللی است. از این رو، تحلیل علمی این بازار نه فقط برای فعالان اقتصادی، بلکه برای سیاست‌گذاران و پژوهشگران نیز اهمیت بنیادین دارد؛ چراکه شناخت سازوکارهای این بازار می‌تواند به درک عمیق‌تر از چگونگی واکنش جامعه به تحولات کلان اقتصادی کمک کند.
