به گزارش پردیسان آنلاین از یزد، مراسم عزاداری محرم و صفر در یزد حسینیه ایران از شب اول محرم آغاز و تا نهم ربیع‌الاول شهادت امام حسن عسکری (ع) ادامه دارد.

مراسم در بسیاری از کوچه‌ها و پس کوچه‌ها، منازل، مساجد، حسینیه‌ها، بقا متبرکه و مجموعه‌های فرهنگی و آموزشی برگزار می‌شود.

از مهم‌ترین آداب و رسوم مردم یزد در محرم روضه‌های خانگی با قدمت چند صد ساله، نخل‌برداری، سینه‌زنی و زنجیرزنی، دسته‌گردانی و سنگ‌زنی است که در بیشتر شهرها و محله‌های یزد برگزار می‌شود.

نامگذاری یزد به حسینیه ایران بر سه اصل قدمت، کثرت و ویژگی سبک خاص عزاداری آن‌ها استوار است؛ قدمت از آن رو که ارادت مردم یزد به آل الله به ویژه حضرت اباعبدالله (ع) سده‌های طولانی است که برقرار است.

هم‌اکنون در یزد مجالس و روضه‌هایی برقرار است که عمرشان از ۴۰۰ سال بیشتر بوده و سند و گواه آن موجود است.

کثرت از آن جهت که در هر کوی و برزن و در هر روز از سال پرچم عزای حسینی برافراشته است و بیش از ۳۶۰ حسینیه تنها در شهر یزد وجود دارد که این عدد با احتساب دیگر شهرهای استان به بیش از ۱۰۰۰ حسینیه می‌رسد.

سبک خاص و تنوع عزاداری در یزد قابل توجه است که در عین شکل و محتوای یکسان با دیگر شهرها وجوه منحصر به فرد و اختصاصی در آئین و مراسم دارد.

نخل‌برداری یزد با آن عظمت و شکوه در هیچ جای دنیا سابقه ندارد و سبک خاص نوحه‌خوانی و سینه‌زنی عزاداران یزدی شهره عام و خاص است.

نخل‌گردانی

نخل، نماد تابوت امام حسین (ع) و ۷۲ یار باوفای ایشان است، آئین سنتی نخل‌برداری همراه با سینه‌زنی یا زنجیرزنی با حضور هیئات مذهبی در مناطق زیادی از شهر یزد انجام می‌شود.

دو مراسم بزرگ استان در حسینیه سفید اشکذر و حسینیه امام شهرستان تفت و نخل‌برداری یکی از آئین‌های کهن یزدی‌ها در ایام محرم به ویژه روز عاشورا است.

از آغاز ماه محرم نخل‌ها که نماد تابوت امام حسین (ع) است، یکی یکی سیاه‌پوش شد که این مراسم بسیار شورانگیز و حزن‌انگیز است.

زنجیرزنی جفتی

همزمان با هشتم محرم، آئین زنجیرزنی جفتی با حضور تمام هیئت‌های عزاداری شهرستان در ابرکوه برگزار می‌شود.

هیئت عزاداری در ابرکوه دو بخش زنجیرزنی و سینه‌زنی دارد که زنجیرزنان جلودار هیئت هستند؛ زنجیرزنی ابرکوه بدون وجود نوای موسیقی خاص آن از جمله صدای طبل، سنج و شیپور، هیچ جلوه خاصی ندارد.

اهمیت و جایگاه این موسیقی تا جایی است که زنجیرزنی بدون آن ناقص است، زنجیرزنان بدون شنیدن این نوا قادر به زنجیر زدن نیستند و حرکات هماهنگ و یکسان آنان کاملاً درهم ریخته و مختل می‌شود.

پیشکسوتان عزاداری و قدیمی‌های ابرکوه این موسیقی حزن‌انگیز را که برجسته‌ترین نماد عزاداری مردم این خطه از کویر است، تکرار عبارت «حسین، حسین، حسین جان» می‌دانند.

سنگ‌زنی یا جغجغه‌زنی

این آئین سنتی جغجغه‌زنی در بسیاری از مناطق استان یزد از جمله شهرستان‌های بافق، میبد و شهر شاهدیه برگزار می‌شود.

این مراسم بیش از ۱۰۰ سال است که در حسینیه شهیدیه میبد برگزار می‌شود و مردمان میبد از پیر و جوان با حضور در این حسینیه اقدام به انجام این آئین سنتی می‌کنند.

در این آئین که به نامه سنگ‌زنی نیز شناخته می‌شود، اما در واژه محلی به آن جغجغه‌زنی می‌گویند، دو چوب صاف و صیقلی داده شده که با حالت و طرح بسیار خاصی به وجود آمده است، در دستان عزاداران قرار می‌گیرد و آن‌ها طبق شیوه گذشتگانشان، این چوب‌ها یا همان جغجغه‌ها را به همدیگر می‌زنند.

هنگام زدن جغجغه‌ها به یکدیگر، تک‌خوان حاضر در جمع اقدام به قرائت اشعاری حماسی می‌کند که به گفته اعضای محل همان رَجزهایی است که در مسیر مدینه تا کربلا خوانده می‌شده و در قالب شعر درآمده است.

روضه خانگی

یزد، حسینیه ایران به‌رغم اینکه تعداد تکایا و حسینیه زیادی دارد، مردم این استان به برپایی روضه‌های خانگی علاقه زیادی دارند و بررسی سبک سنتی و بافت تاریخی مساجد و حسینیه‌ها و منازل نشان می‌دهد که بعضی منازل از ابتدای تأسیس به شیوه‌ای احداث می‌شد که نشان می‌داد قرار است در آینده در این مکان روضه‌خوانی شود.

هیئت‌های عزاداری در شب‌ها و روزهای عزای سیدالشهدا به ویژه تاسوعا و عاشورای حسینی در حسینیه‌ها و تکایا حضور پیدا می‌کنند و ساعت‌ها به عزاداری می‌پردازند.

در این روزها نیز دسته‌جات عزا در سطح شهر به حرکت در می‌آیند و در بسیاری از مناطق تعزیه‌خوانی یا شبیه ظهر روز عاشورا برای مردم اجرا می‌شود و عزاداران سوگواری می‌کنند.

سبک و سیاق سینه‌زنی در هیئت‌های یزد نیز منحصربه‌فرد بوده که در کشور زبانزد است و نوحه‌خوانان بر اساس ریتم شعر و نوحه طی تمرین‌هایی که با اعضای هیئت داشتند در بخش‌های مختلفی از مداحی به صورت تندتر و با ضرب بیشتر و در بعضی بیت‌ها با آرامش و تعداد ضربات کمتر بر سینه می‌زنند.

در این استان به ویژه در شهر یزد، آئین‌ها و سنت‌های بسیاری دیگری از جمله شَدِّه برداری، دسته سقا، کتل بستن، پخت غذا و آش نذری وجود دارد و مردم این دیار به این واسطه عشق و ارادت خود را به سرور و سالار شهیدان نشان می‌دهند.