به گزارش پردیسان آنلاین، روحیه رزمندگان در دوران جنگ دفاع مقدس با ارزش‌ها و احساساتی که در دهه فجر جشن گرفته می‌شود، عجین شده و موجب شده است این دهه زمانی را برای تأمل در مورد شجاعت‌ها و مقاومت رزمندگان و تاریخ‌سازان کشورمان فراهم آورد.
رزمندگان دفاع مقدس در طول سال‌های جنگ، رشادت، ایثار و ایمان بی‌دریغ از خود به نمایش گذاشتند و سختی‌های جنگ را با احساس تکلیف، شرافت و با ایمان به حقانیت آرمان خود روبه‌رو کردند، خلق‌وخوی آنها با احساس رفاقت، ارتباط عمیق معنوی و تعهد به حفاظت از مرزوبوم میهن گره خورده بود و در میان هرج‌ومرج و هیاهوی جنگ، انگیزه و آرامش آنها را دوچندان می‌کرد.
هر گاه صحبت از رشادت‌ها و شجاعت رزمندگان دفاع مقدس و سربازان انقلاب اسلامی می‌شود، کم‌لطفی است اگر از سربازان کم‌سن‌وسال و مجاهدان غیور دانش‌آموز سخن نگوییم، چرا که دانش‌آموزان رزمنده در طول تاریخ ایران، همواره از نقش‌آفرینان اصلی بوده‌اند؛ بسیاری از دانش‌آموزان جوان و نوجوان، سرزنده و سرشار از شور وطن‌پرستانه، در کنار وظایف تحصیلی و رشد علمی که برعهده داشتند، دفاع از مرزهای کشور را نیز وظیفه خود دانستند و به خط‌های مقدم پیوستند.
در جبهه‌های جنگ، دانش‌آموزان در چندین ظرفیت حضور داشتند، برخی در نقش‌های رزمی شرکت کردند و روحیه جنگندگی و انعطاف‌پذیری خود را به نمایش گذاشتند، برخی دیگر نقش‌های حمایتی همچون ارائه کمک‌های پزشکی، تدارکات و ارتباطات را بر عهده گرفتند. دخالت رزمندگان دانش‌آموز محدود به حضور فیزیکی در میدان جنگ نبود و بسیاری نیز در ایجاد و انتشار محتوای روحیه‌بخش، سازماندهی رویدادهای فرهنگی و مذهبی و حمایت از هم‌رزمان خود از طرق مختلف مشارکت فعال داشتند.
حضور مؤثر و فعال دانش‌آموزان در دفاع مقدس نمونه‌ای از تلاش و اتحاد جمعی است که یکی از ویژگی‌های برجسته دوران دفاع مقدس بود، جانفشانی‌ها و کمک‌های آنها گواه تأثیر عمیق دفاع مقدس بر جوانان کشور و روحیه پایداری و اراده است که همچنان الهام‌بخش نسل‌های آینده است، دهه فجر زمانی برای گرامیداشت و یادآوری شجاعت و تعهد این رزمندگان جوان است که ارزش‌های ملی و تاریخی کشور را برایمان تداعی می‌کند و حقیقت جنگ و رشادت‌های رزمندگان را تنها از زبان روایت‌کنندگانی می‌توان شنید که در میدان جنگ حضور فعال داشته‌اند و با چشمان خود لحظه به لحظه این وقایع تاریخ‌ساز را ثبت کرده‌اند؛ از همین رو گفت‌وگویی با مسعود ناجی، رزمنده، جانباز و راوی دفاع مقدس، معلم و فعال فرهنگی داشتیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانیم:
پردیسان آنلاین: دانش‌آموزان در دفاع مقدس به چه صورت نقش‌آفرینی می‌کردند؟
ناجی: در دوران دفاع مقدس و جنگ تحمیلی، حدود ۳۶ هزار دانش‌آموز به شهادت رسیدند که هر یک در پایه‌های مختلف تحصیلی قرار داشتند، برخی از این رزمندگان همچون من، دانش‌آموز بودیم و تحصیل را رها کردیم و وارد جبهه‌های جنگ شدیم، اگرچه در جبهه‌ها نیز به تحصیل و مطالعه ادامه دادیم و از این وظیفه مهم غافل نشدیم و پس از اتمام جنگ نیز تحصیلات خود را تکمیل کردیم تا در تاریخ ثبت شود که رشادت‌ها و ایثار به معنای حقیقی کلمه در قامت نوجوانان میهن به منصه ظهور رسید.
در شرایط جنگ که دانش‌آموزان پای به میدان نبرد می‌گذاشتند، با شرایط سختی روبه‌رو می‌شدند، چرا که اغلب تجربه‌ای از جنگ نداشتند و حتی با چشمان خود از نزدیک چنین تجهیزات نظامی را ندیده بودند؛ با این وجود با طی کردن آموزش‌های کوتاه مدت و تدریجی، در جبهه‌های جنگ حاضر شدند و به عنوان نیروهای زبده و گاهی متخصص فعالیت می‌کردند.
جالب توجه است که بسیاری از جوانان و نوجوانانی که علاوه بر جهاد در مسیر علم‌آموزی، در راه حفظ مرزوبوم کشور قدم گذاشتند و با تمام سختی‌ها و دشواری‌هایی که متحمل شدند، پس از اتمام جنگ توانستند در عرصه‌های مختلف دیگری خدمت به مردم کنند.
پردیسان آنلاین: میان رزمندگان نوجوان و جوان در جبهه‌های دفاع مقدس چه حال و هوایی وجود داشت؟
ناجی: حقیقت جنگ و رشادت‌های رزمندگان جوان و نوجوان را تنها از زبان افرادی می‌توان شنید که خود در میدان نبرد حضور داشته‌اند و از نزدیک شاهد وقوع این حوادث بوده‌اند؛ در زمان عملیات، جوانان با شجاعت و ایثار، قهرمانانه می‌جنگیدند و به دفاع از کشور می‌پرداختند و در زمان‌هایی که عملیات نبود، با یکدیگر شوخی می‌کردند و به بازی و ورزش می‌پرداختند.
با اعلام عملیات، شب‌های دعا و نیایش با شور و حال خاصی در میان رزمندگان پخش می‌شد و این دانش‌آموزان پاک و بی‌گناه که حتی معنای گناه را نمی‌دانستند، با اشک و ناله به درگاه خداوند دعا می‌کردند، حتی بسیاری از رزمندگانِ جوان و نوجوان به چنان درجه‌ای از اخلاص و ایمان رسیده بودند که لحظه شهادت خود را پیش‌بینی می‌کردند و به دوستانشان اطلاع می‌دادند، به عنوان مثال یکی از جوانان که اعلام کرده بود در روز آینده شهید می‌شود، خمپاره‌ای کنار او منفجر شد و به شهادت رسید.
پردیسان آنلاین: منظور از عبارت «دانشگاه انسان‌سازی» برای توصیف جبهه‌های جنگ چیست؟
ناجی: حضرت امام خمینی (ره)، جبهه‌های جنگ را دانشگاه انسان‌سازی می‌دانستند و به قطع همین‌طور بود، زیرا نوجوانان و جوانان ما در جنگ رشد کردند و در زمینه‌های مختلف آموزش دیدند. دانش‌آموزان کم‌سن‌وسال ابتدا در کارهای تدارکاتی و پشتیبانی فعالیت می‌کردند و سپس به تدریج به گردان‌های رزمی پیوستند؛ این دانش‌آموزان ابتدا آموزش‌هایی در زمینه تیراندازی و کار با سلاح‌های سبک را دریافت می‌کردند و به تدریج به تجهیزات سنگین‌تر و مسئولیت‌های بیشتر دست پیدا کردند و عهده‌دار مسئولیت‌های بزرگ‌تر می‌شدند.
پردیسان آنلاین: چگونه می‌توانیم ارزش‌های دفاع مقدس، رشادت و تاریخ‌سازی رزمندگان را به نسل جدید دانش‌آموزان معرفی کنیم؟
ناجی: تلاش‌های متعددی برای معرفی شهدای معاصر به دانش‌آموزان صورت گرفته، اما کافی نبوده است، زیرا در عصری که دسترسی به اینترنت و شبکه‌های ماهواره‌ای برای دانش‌آموزان به سادگی ممکن است، توجه به این موضوعات مقداری کاهش پیدا کرده است و می‌طلبد از روش‌های نوین و جذاب برای جلب توجه جوانان و نوجوانان بهره برد، به عنوان مثال روایت داستان‌های شهدا می‌تواند تأثیر بیشتری بر دانش‌آموزان داشته باشد و آنها را به این زمینه علاقه‌مند کند.
ضرورت انتقال این مفاهیم به نسل‌های آینده نیز نباید نادیده گرفته شود؛ چرا که اگر در این مسیر کوتاهی کنیم، نه تنها خودمان بلکه تاریخ کشورمان نیز متضرر خواهد شد. خطر تحریف حقایق و نادیده گرفتن واقعیت‌های جنگ همواره وجود دارد و از همین رو باید با تمام توان تلاش کنیم تا این حقایق به درستی به نسل‌های آینده منتقل و از تحریفات نادرست جلوگیری شود، بنابراین اگر ما روایت‌های دفاع مقدس را به درستی بیان نکنیم، دشمنان این روایت‌ها را وارونه جلوه خواهند داد و تحریفاتی به آنها اضافه خواهند کرد.
پردیسان آنلاین: سواد رسانه‌ای چه نقشی در معرفی شهدا به دانش‌آموزان دارد و چگونه می‌توان از این دانش برای افزایش آگاهی و علاقه‌مندی دانش‌آموزان به این موضوعات استفاده کرد؟
ناجی: دانش‌آموزان نسل جدید به دلیل دسترسی گسترده به تلفن‌های همراه و اینترنت در زمینه آشنایی با شهدا، تاریخ و گاهی فرهنگ غنی کشورمان دچار غفلت می‌شوند و این امر نشانگر اهمیت این رزمندگان به نسل جوان و نوجوان امروزی است و باید توجه داشته باشیم تلاش‌هایمان زمانی اثربخش خواهد بود که از روش‌ها و ابزارهای جذاب و مؤثر برای دانش‌آموزان استفاده کنیم.
تجربه شخصی نشان داده است که با ورود به فضای فکری و علایق دانش‌آموزان و استفاده از روش‌های جذاب، می‌توان آنها را به داستان‌های شهدا علاقه‌مند کرد، به عنوان مثال در کلاس‌هایی که با این روش‌ها تدریس کرده‌ام، دانش‌آموزان حتی زنگ تفریح را نیز به شنیدن داستان‌های شهدا اختصاص داده‌اند و این نشان‌دهنده اهمیت استفاده از روش‌های مناسب و جذاب برای معرفی شهدا به نسل دانش‌آموز است.
پردیسان آنلاین: چگونه می‌توان از رسانه‌ها و فناوری‌های نوین همچون هوش مصنوعی برای معرفی شهدا و مفاخر ملی به دانش‌آموزان بهره گرفت؟
ناجی: تشکیل گروه‌های تخصصی در شبکه‌های مجازی می‌تواند راهکار مؤثری برای این هدف باشد؛ این گروه‌ها باید به‌صورت اختصاصی به سوالات دانش‌آموزان پاسخ دهند و داستان‌های شهدا را به طور خلاصه و مختصر برای آنها مطرح کنند. در ابتدا لازم است هدف، اخلاق و رفتار شهدا به دانش‌آموزان معرفی شود، به عنوان مثال می‌توانیم درباره رفتار و منش شهدا در جبهه‌های جنگ و تعامل با دیگران به آنها بگوییم و بر این موضوع تاکید کنیم که شهدای دانش‌آموز نیز در سنین دانش‌آموزان نسل جدید قرار داشتند که پا به عرصه جنگ و مقاومت گذاشتند.
این روش می‌تواند به دانش‌آموزان دختر و پسر نشان دهد که شهدا در سنین نوجوانی و با احساس وظیفه وارد جنگ شدند، همچنین اهمیت دارد که دانش‌آموزان بدانند شهدا نیز در همان سن و سال آنها به جبهه رفته و به فرمان امام خمینی (ره) داوطلبانه وارد جنگ شده‌اند؛ این بیان نه تنها تأکید بر جوانی و احساس مسئولیت شهدا دارد، بلکه به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا درک بهتری از فداکاری و ایثار نسل‌های گذشته داشته باشند و از آنها الگوگیری کنند. انتقال این مفاهیم ارزشمند به نسل جوان، از طریق استفاده از روش‌ها و ابزارهای مناسب و جذاب، نقشی حیاتی در حفظ و گسترش ارزش‌های فرهنگی و تاریخی کشور دارد.
تشکیل کانال‌ها و گروه‌های اختصاصی دانش‌آموزی در شبکه‌های مجازی که به شبهات و سوالات دانش‌آموزان پاسخ دهند و داستان‌های شهدا را به صورت مختصر و کوتاه به آنها منتقل کند، می‌تواند تأثیرات مثبت و قابل توجهی داشته باشد و دانش‌آموزان را به مرور با فرهنگ ایثار و شهادت آشنا کند.
