به گزارش پردیسان آنلاین، در روزهایی که غرب، دیوار می‌کشد و تحریم می‌نویسد، محمدباقر قالیباف صبح چهارشنبه چهاردهم آبان، در رأس هیئتی پارلمانی و به دعوت ایاز صادق، همتای پاکستانی خود، راهی اسلام‌آباد شد؛ سفری که در ظاهر پارلمانی بود، اما در باطن، بازخوانی دوباره مفهوم «همسایه» در سیاست خارجی ایران.
در این سفر، رئیس مجلس شورای اسلامی نه‌تنها بر میزهای مذاکره که بر خط مرزی دو ملت ایستاد؛ جایی میان تاریخ و آینده. دیدار با کفیل ریاست جمهوری و رئیس مجلس سنا، نخست‌وزیر و رئیس مجلس ملی، حضور در نماز جمعه کراچی و ادای احترام به مزار محمدعلی جناح، رهبر استقلال پاکستان، همه نشان از تلاشی داشت برای گره زدن دیپلماسی مردم با سیاست رسمی.
در همین راستا فداحسین مالکی، رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و پاکستان که در این سفر قالیباف را همراهی کرده است، در گفت‌وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین جزئیات این سفر، دستاوردهای آن و راهکارهای اجرایی توافق‌های دوازده‌گانه میان تهران و اسلام‌آباد را تشریح کرد.
پردیسان آنلاین: سفر اخیر رئیس مجلس شورای اسلامی به پاکستان بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های دو کشور داشت. از نظر شما، مهم‌ترین اهداف و دستاوردهای این سفر چه بود؟
مالکی: در چهار ماه گذشته، این دومین سفر رؤسای قوا به پاکستان بود. نخستین سفر مربوط به پزشکیان، رئیس‌جمهور محترم بود که پس از جنگ ۱۲ دوازده‌روزه و در شرایطی خاص انجام شد. هدف آن سفر، تقدیر از ملت شریف پاکستان و مقامات این کشور به‌خاطر حمایت قاطع و صمیمانه‌شان از جمهوری اسلامی ایران در آن نبرد سرنوشت‌ساز بود. در جریان سفر آقای پزشکیان، ۱۲ سند همکاری میان دو کشور به امضا رسید که محورهای مختلف اقتصادی، فرهنگی، مرزی و امنیتی را در بر می‌گرفت. در سفر اخیر رئیس مجلس ضمن تقدیر از موضع مجلس و پارلمان این کشور در حمایت از ایران، نیز تمرکز ویژه‌ای بر عملیاتی‌سازی همان اسناد صورت گرفت؛ زیرا در سال‌های گذشته، متأسفانه برخی از آن توافقات صرفاًتنها در حد امضا باقی مانده بود. این بار با حضور فعال گروه دوستی ایران و پاکستان، گفت‌وگوهای جدی و سازنده‌ای انجام شد و طرفین بر ضرورت اجرای فوری مفاد آن اسناد تأکید کردند.
پردیسان آنلاین: برای اجرایی شدن این توافقات چه برنامه‌ها و سازوکارهایی طراحی شده است؟
مالکی: در جلسات فشرده با مقامات پاکستانی به‌روشنی مشخص شد که اگر دو کشور اراده واقعی برای رفع موانع داشته باشند، بیش از ۶۰ درصد نیازهای متقابل ایران و پاکستان می‌تواند از مسیر همکاری‌های دوجانبه تأمین شود.، البته موانعی همچون مشکلات مرزی، گمرکی، تنگ نظری‌های برخی در دو کشور و محدودیت‌های مربوط به دریا وجود دارد که باید به‌صورت کارشناسی برطرف گردشود. مقرر شد طرف پاکستانی پیش‌نویس یک صورت‌جلسه جامع تهیه کند تا پس از بررسی در تهران، به‌سرعت وارد فاز اجرایی شود. در این صورت‌جلسه جزئیاتی مانندهمچون مدیریت بازارچه‌های مرزی کوهک، افزایش ساعات فعالیت گمرکات، عبور کامیون‌ها تا عمق خاک دو کشور مقابل و همچنین استفاده از مرزهای دریایی درج شده است. یکی از دستاوردهای مهم سفر، توافق بر فعال‌سازی مسیر دریایی چابهار-کراچی بود؛ مسیری که در صورت اجرا، می‌تواند تجارت دو کشور را چند برابر کند و به‌عنوان یک کریدور مطمئن در جنوب آسیا شناخته شود.
پردیسان آنلاین: با توجه به این تصمیمات، آینده مبادلات اقتصادی دو کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
هدف‌گذاری فعلی رسیدن به سطح ۱۰ میلیارد دلار مبادله سالانه است و بسیاری از مقامات پاکستانی تأکید داشتند که اگر اراده سیاسی و هماهنگی بین دستگاه‌های دو کشور به‌طور کامل شکل گیرد، تحقق این هدف ظرف دو سال دور از دسترس نیست
مالکی: مالکی: هدف‌گذاری کنونی، فعلی رسانیدن حجم مبادلات اقتصادی دو کشور به سطح ۱۰ میلیارد دلار در سال است؛ در حالی که متأسفانه امروز این رقم در حدود سه میلیارد دلار قرار دارد، که با ظرفیت‌های عظیم موجود میان تهران و اسلام‌آباد فاصله‌ای چشمگیر دارد. این در حالی است که در سفرهای رسمی شهید آیت‌الله رئیسی و دکتر پزشکیان، بر افزایش سطح روابط اقتصادی دو کشور تأکید ویژه‌ای شده بود. در جریان مذاکرات اخیر نیزبه سطح ۱۰ میلیارد دلار مبادله سالانه است. بسیاری از مقامات پاکستانی تصریح کردأکید داشتند که اگر اراده‌ی سیاسی و هماهنگی کامل میابین دستگاه‌های اجرایی دو طرفدو کشور به‌طور کامل شکل گیرد، دستیابی بهتحقق این هدف ظرف دو سال کاملاً ممکن است. تحقق چنین هدفی مستلزمدور از دسترس نیست. لازمه این امر، حضور پررنگفعال اتاق‌های بازرگانی، حمایت عملی دولت و پشتیبانی مستمر مجلس شورای اسلامی در مسیر رفع موانع داخلی است. اگر این زنجیره‌ی همکاری به‌درستی شکل گیرهمراهی دولت و حمایت مجلس در رفع موانع داخلی است. اگر این حلقه همکاری کامل شود، روابط اقتصادی ایران و پاکستان وارد مرحله‌ای تازه، پویا و پایدار خواهد شد.
در دیدار با رئیس مجلس ملی پاکستان، تأکید کردم که متأسفانه بخش عمده‌ای از مبادلات کنونی تنها از طریق مرزهای خشکی انجام می‌شود، در حالی که دو کشور علاوه بر پیوند زمینی، از مرز آبی و ظرفیت‌های گسترده دریایی نیز برخوردارند. بر همین اساس، در این سفر تصمیمات مهمی برای فعال‌سازی مسیرهای دریایی، به‌ویژه محور چابهار–کراچی اتخاذ شد تا زمینه‌ی گسترش تجارت و حمل‌ونقل دریایی میان دو کشور فراهم گردد. این تصمیم می‌تواند فصل تازه‌ای در روابط اقتصادی ایران و پاکستان بگشاید و همکاری‌های دوجانبه را از سطح مرزی به سطح راهبردی و منطقه‌ای ارتقا دهد.
پردیسان آنلاین: به نظر می‌رسد برخی از موانع موجود در مسیر اجرایی شدن توافق‌ها، مربوط به دستگاه‌های داخلی خودمان است. راهکار شما برای رفع این مشکلات چیست؟
مالکی: بله، درست است. بخشی از مشکلات، ناشی از کندی و هماهنگی نداشتن دستگاه‌ها در داخل کشور است؛ هر کدام از آن‌ها به‌نوعی پاسخگو هستند و باید منافع ملی را در نظر بگیرند. ما اگر بتوانیم ۶۰ درصد نیازهای کشور را از طریق پاکستان تأمین کنیم، هم تحریم‌ها دور زده می‌شود و هم امنیت مرزها افزایش پیدا می‌کند. اقتصاد و امنیت به هم کمک می‌کنند؛ این موضوع جوانان بیکار سیستان و بلوچستان و سایر مناطق کشور را نیز تحت تأثیر مثبت قرار می‌دهد، من از همین جا و به‌صورت رسمی از پزشکیان خواهش می‌کنم یک نهیب انقلابی به دستگاه‌های ذی‌ربط صادر کنند تا موانع برطرف شود. ما در مجلس هم هماهنگ کرده‌ایم که جلسه‌ای در گروه دوستی ایران و پاکستان برگزار شود و دستگاه‌های مربوطه تعیین شوند و سفیر ما در پاکستان نیز حضور داشته باشد تا مشکلات به‌طور دقیق بررسی و رفع شود. جالب است که به نظر می‌رسد موانع طرف پاکستانی کمتر از طرف ایرانی است و این نشان می‌دهد که ما خودمان باید اراده جدی برای تسهیل روابط اقتصادی داشته باشیم.
پردیسان آنلاین: با توجه به نزدیکی پاکستان به آمریکا و تعاملات اخیر مقامات پاکستانی با کاخ سفید، آیا ممکن است فشارهای آمریکا بر روابط ایران و پاکستان تأثیر بگذارد؟
مالکی: خیر، هیچ‌گونه تأثیری نخواهد داشت. امروز اراده دو کشور مستقل از آمریکا شکل گرفته است. هم اسلام‌آباد و هم تهران می‌دانند که منافعشان در همکاری مستقیم و بدون دخالت قدرت‌های ثالث تأمین می‌شود. این روابط نه قابل تحمیل است و نه قابل انکار.
پیوند و محبت مردم پاکستان در استقبال از رئیس مجلس شورای اسلامی ایران در آیین باشکوه نماز جمعه، جلوه‌ای کم‌نظیر از عمق روابط دو ملت بود؛ پیوندی که نه با گذر زمان و نه با فشار قدرت‌های خارجی گسستنی نیست. همچنین حضور پرشور و استقبال گرم بازرگانان پاکستانی از فعالان اقتصادی کشورمان در نشست مشترک دو طرف، نشان داد که زمینه‌های همکاری اقتصادی نیز همان‌قدر زنده و پرامید است که احساس برادری میان ملت‌ها.
پردیسان آنلاین: ایران و پاکستان سابقه‌ای طولانی در روابط برادرانه دارند. این ریشه‌های تاریخی تا چه اندازه در تحکیم روابط کنونی مؤثر است؟
مالکی: بسیار زیاد. نخستین کشوری که استقلال پاکستان را به رسمیت شناخت، ایران بود و نخستین کشوری که از انقلاب اسلامی ایران حمایت کرد، نیز پاکستان بود. این پیوند تاریخی، فرهنگی و مذهبی میان دو ملت، سرمایه‌ای است که گذر زمان آن را عمیق‌تر کرده است. امروز این دو ملت نه‌تنها همسایه، بلکه هم‌سرنوشت‌اند. سفر اخیر رئیس مجلس، سفری راهبردی و مؤثر بود که می‌تواند آغازگر دوره‌ای تازه از روابط اقتصادی، سیاسی و امنیتی میان دو کشور باشد. من معتقدم در یک تا دو سال آینده، نتایج این تعاملات در مرزها، بازارها و همکاری‌های دریایی به‌طور ملموس دیده خواهد شد و روابط تهران و اسلام‌آباد به الگویی موفق در منطقه تبدیل می‌شود.
