به گزارش پردیسان آنلاین، ایران سرزمینی است که در هر گوشه‌اش، طبیعت و فرهنگ در هم تنیده‌اند؛ از کویرهای طلایی لوت تا جنگل‌های هیرکانی و از روستاهای کوه‌پایه‌ای البرز تا جزایر فیروزه‌ای خلیج فارس، زندگی جاری است و اصالت در رگ و ریشه مردمش موج می‌زند. در همین گستره شگفت‌انگیز، روستاهایی شکل گرفته‌اند که هر یک آیینه‌ای از تاریخ، هنر و زیست بومی ایرانی‌اند؛ جایی که سنت و خلاقیت، در کنار هم روایت تازه‌ای از توسعه پایدار و گردشگری مردمی رقم می‌زنند.
در تازه‌ترین دستاورد جهانی، سه روستای ایرانی بار دیگر نام ایران را بر نقشه گردشگری جهان برجسته کردند. شفیع‌آباد در دل کویر لوت، کندلوس در دامنه‌های سرسبز البرز و سهیلی در جزیره قشم، در فهرست «بهترین روستاهای گردشگری جهان» از سوی سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) ثبت شدند. رخدادی که نه‌تنها تأییدی بر ظرفیت‌های بی‌پایان گردشگری روستایی ایران است، بلکه نمادی از تلاش مردم و جامعه محلی برای حفظ میراث فرهنگی و طبیعی سرزمین‌شان به شمار می‌آید. روستاهایی که هر یک داستانی منحصربه‌فرد دارند.
بیشتر بخوانید: سه روستای ایران جهانی شدند
شفیع‌آباد، واقع در دل کویر لوت، با اقلیم خشک و چالش‌های طبیعی خود، نماد توانمندی زنان ایرانی در مدیریت منابع محلی است. زنان این روستا با تشکیل تعاونی‌ها، احیای قنات‌ها و باغات خشکیده و تولید صنایع دستی، توانسته‌اند اقتصاد محلی را تقویت کنند و تجربه‌ای بی‌نظیر برای گردشگران فراهم آورند. این روستا با تورهای بیابانی، اکوکمپ‌های بین‌المللی و برگزاری ماراتن جهانی لوت، نشان داده که حتی در دل سخت‌ترین محیط‌ها، خلاقیت و همت محلی می‌تواند گردشگری پایدار خلق کند.
کندلوس، در دامنه‌های البرز و دل جنگل‌های هیرکانی، جلوه‌ای از گردشگری فرهنگی و مدیریت جامعه‌محور است. این روستا با سابقه چهار هزار ساله، میراث و دانش بومی خود را زنده نگه داشته و الگویی جهانی برای ترکیب فرهنگ، علم و هنر با توسعه پایدار ارائه کرده است. طبیعت بکر، معماری سنتی و تعامل نزدیک اهالی با گردشگران، تجربه‌ای منحصر به فرد از زندگی و فرهنگ منطقه ارائه می‌دهد.
سهیلی، جزیره‌ای در خلیج فارس، با عنوان «ستاره خلیج فارس» شناخته می‌شود و نماد گردشگری سبز است. مردم این روستا با ایجاد گردشگری تالابی مبتنی بر محیط زیست، جایگزینی آلاچیق‌های شناور کم‌صدا به جای قایق‌های موتوری و پرورش هزاران نهال حرا، حفاظت از جنگل‌های حرا را در اولویت قرار داده‌اند. علاوه بر این، بازارچه‌های محلی، رستوران‌های دریایی و جشنواره‌های خوراک، سهیلی را به پایتخت گردشگری خوراک جنوب ایران تبدیل کرده و تجربه‌ای متفاوت از تعامل با طبیعت و فرهنگ محلی ارائه می‌دهد.
این سه روستا، هر یک با ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، نمونه‌ای روشن از ظرفیت‌های بالقوه گردشگری روستایی ایران هستند. توسعه گردشگری در این مناطق، نه تنها فرصت اقتصادی و فرهنگی برای اهالی فراهم می‌کند، بلکه زمینه حفظ میراث طبیعی و فرهنگی و ارتقای تجربه گردشگری پایدار را در سراسر کشور فراهم می‌آورد. ایران، با چنین گنجینه‌هایی توانسته است تصویری تازه و پویا از گردشگری روستایی در جهان ارائه کند، جایی که طبیعت، فرهنگ و خلاقیت مردمی در هم آمیخته و تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برای گردشگران رقم می‌زند.
از گردشگری خوراک تا جاذبه‌های تاریخی در دل روستاهای ایران
مجید دانش‌مبرهن، رئیس انجمن صنفی و انجمن حرفه‌ای راهنمایان گردشگری استان اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین اظهار کرد: در زمینه گردشگری روستایی، ایران ظرفیت‌های فراوان و متنوعی دارد. این فرصت‌ها شامل توسعه گردشگری خوراک، بازی‌های بومی و عشایری، جاذبه‌های تاریخی و حتی فعالیت‌های کشاورزی است. نکته مهم این است که هر روستا با توجه به موقعیت و ویژگی‌های خاص خود، می‌تواند متمایز باشد؛ به عنوان نمونه، روستای ابیانه با ساختار پلکانی و رنگ قرمز خانه‌هایش، نماد معماری منحصر به فرد است. چنین ویژگی‌هایی باعث می‌شود هر روستا هویت خود را حفظ کند و تجربه‌ای متفاوت به گردشگران ارائه دهد.
وی در رابطه با نقش مردم برای توسعه گردشگری روستا تشریح کرد: نکته اصلی در توسعه گردشگری روستاها مردم محلی هستند؛ آنها نقش اصلی را در موفقیت گردشگری دارند. اگر اهالی روستا پایبند به آداب و رسوم خود باشند و در حفظ ویژگی‌های فرهنگی و خوراک محلی کوشا باشند، می‌توانند تجربه‌ای غنی برای گردشگران فراهم کنند و توسعه پایدار گردشگری محقق شود.
رئیس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری تصریح کرد: به عنوان مثال، اگر یک روستا شرایط ویژه میزبانی از مسافر را داشته باشد اما اهالی در این زمینه همکاری لازم را نداشته باشند، این امر می‌تواند باعث ناکامی طرح‌های گردشگری شود. بنابراین آموزش و آماده‌سازی جامعه محلی برای پذیرش گردشگر، نقش بسیار مهمی در گردشگری روستایی دارد.
دانش مبرهن خاطرنشان کرد: وضعیت گردشگری روستایی در کشور ما در حال حاضر مناسب است، اما برای پیشرفت و توسعه در این زمینه اقدامات بیشتری لازم است؛ برای مثال برگزاری جشنواره‌های خوراک، میوه‌ها، محصولات کشاورزی و صنایع دستی روستا می‌تواند به معرفی ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های هر منطقه کمک ویژه کند و موجب شناخت بیشتر گردشگران از ویژگی‌های محلی شود. همچنین امکانات بومیان و روستاییان، از جمله خانه‌های بومگردی، تورهای محلی، تجربه لمس حیوانات خانگی، سوارکاری و عکاسی، همگی برای گردشگر جذابیت ویژه ای ایجاد می‌کنند.
وی افزود: عامل اصلی موفقیت و توسعه گردشگری روستایی، ذهنیت مردم منطقه است. باید روستاها ابتدا خودشان را بشناسند و آموزش اولیه به اهالی داده شود تا بتوانند گردشگران را به بهترین نحو میزبانی کنند. همکاری میان اهالی و تقسیم حجم مسافر به صورت یکسان، همراه با رعایت آداب و رسوم، موجب بازخورد مثبت خواهد شد. آموزش‌های لازم برای پذیرش گردشگر، شناخت فرهنگی و ایجاد خدمات مناسب بایدبه اهالی داده شود.
اگر فرهنگ بومیان خدشه دار شود، دیگر آداب و رسوم محلی باقی نمی‌ماند
رئیس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری: در زمینه توسعه گردشگری روستایی، آنچه درمورد نوع برخورد گردشگران اهمیت بالایی دارد، رفتار و کنش گردشگران در مناطق بومی و محلی است؛ افرادی که به مناطق محلی و روستاها مسافرت می‌کنند باید با احترام به فرهنگ و هنجارهای محلی وارد جامعه بومی شوند تا آسیب فرهنگی رخ ندهد؛ چرا که اگر فرهنگ بومیان خدشه دار شود، دیگر آداب و رسوم محلی و بومی باقی نمی‌ماند.
رئیس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری از امکانات موجود در روستاها برای پذیرش گردگر تصریح کرد: روستاهای ما در زمینه اقامتگاه‌های بومگردی از نظر کمی در سطح قابل قبولی قرار دارد؛ البته حداقل استانداردهای اقامتی و خدماتی باید فراهم شود تا همه گروه‌های سنی و افراد دارای معلولیت بتوانند از سفر خود بهره ببرند؛ مناسب‌سازی محیط، سرویس‌های بهداشتی، دسترسی آسان و تجهیزات مورد نیاز، باید به عنوان اولویت در نظر گرفته شوند تا تجربه گردشگری کامل و بی نقصی ایجاد کند.
دانش مبرهن در رابطه با چگونگی ایجاد بستر برای توسعه گردشگری در سایر روستاهای ایران گفت: ظرفیت روستاها در مناطق مختلف کشور متفاوت است و نمی‌توان انتظار داشت که یک روستای تازه ثبت‌شده مانند سهیلی در قشم همان بازخورد و تجربه‌ای مشابه با روستای دیگری در شمال کشور داشته باشد که چندین سال از جهانی شدن آن می‌گذرد. هر منطقه ویژگی‌های خاص خود را دارد و باید این تفاوت‌ها در برنامه‌ریزی‌ها لحاظ شود.
به گزارش پردیسان آنلاین، تجربه ثبت جهانی روستاهایی مانند شفیع‌آباد، کندلوس و سهیلی نشان می‌دهد که وقتی جامعه محلی در کنار نهادهای گردشگری قرار گیرد و ارزش‌های فرهنگی، طبیعی و تاریخی خود را پاس دارد، ظرفیت‌های بکر هر منطقه می‌تواند شکوفا شود.
رونق گردشگری روستایی تنها به ایجاد زیرساخت‌ها و امکانات اقامتی محدود نمی‌شود؛ بلکه به آموزش اهالی، ارتقای خدمات و حفظ هویت فرهنگی و زیست‌محیطی بستگی دارد. هر روستایی با ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، می‌تواند تجربه‌ای متفاوت و ارزشمند برای گردشگران فراهم آورد، تجربه‌ای که با احترام متقابل میان مسافر و میزبان همراه باشد و همزمان موجب توسعه پایدار و اقتصادی شود.
امید است که در سایه این تلاش‌های جمعی، شاهد روزهای پربار برای گردشگری روستایی ایران باشیم؛ روزهایی که مسافران با شوق و کنجکاوی به این سرزمین‌های زیبا سفر کنند و با فرهنگ و زندگی مردم محلی آشنا شوند و خاطره‌ای ماندگار از طبیعت، هنر و مهارت‌های بومی با خود به خانه ببرند.
