به گزارش پردیسان آنلاین، برای اولین بار قرار است در ایران انتخابات تناسبی برگزار شود. در این نظام انتخاباتی، هر حزب یا فهرست انتخاباتی به میزان درصد آرایی که کسب می‌کند، صاحب کرسی‌های شورا خواهد شد.
برخلاف سیستم‌های اکثریتی که در آن تنها گروهی که بیشترین رأی را کسب کند، همه کرسی‌ها را به دست می‌آورد، نظام تناسبی امکان حضور نمایندگان متنوع از احزاب و گروه‌ها را فراهم می‌کند و نمایندگی را عادلانه‌تر توزیع می‌کند.
اولین تجربه انتخابات تناسبی در ایران، مربوط به انتخاب اعضای شورای اسلامی شهر تهران است. به این ترتیب، اگر لیست انتخاباتی الف ۶۰ درصد، لیست ب ۳۰ درصد و لیست ج ۱۰ درصد آرا را کسب کنند، به همان نسبت در پارلمان شهری پایتخت نماینده خواهند داشت. کارشناسان معتقدند این شیوه می‌تواند موجب افزایش تنوع دیدگاه‌ها در شوراها و تقویت مشارکت سیاسی شهروندان شود.
انتخابات تناسبی و وفاق ملی؛ زمینه‌ساز مشارکت گسترده و تصمیم‌سازی جمعی در شورای شهر تهران
اکثر احزاب و گروه‌های سیاسی از ایده تناسبی شدن انتخابات استقبال کرده‌اند. مهم‌ترین ویژگی این نظام انتخاباتی، فراهم کردن امکان حضور نمایندگان مجموعه‌های سیاسی و اجتماعی در نهادهای انتخاباتی متناسب با میزان پایگاه اجتماعی‌شان است. به عبارت دیگر، در انتخابات تناسبی احتمال این‌که تمام کرسی‌های شورای شهر تهران در اختیار یک گروه یا یک لیست انتخاباتی باشد، بسیار پایین است.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، پیش‌تر با دفاع از این نوع انتخابات ابراز امیدواری کرده بود که به‌تدریج شرایط برای برگزاری انتخابات مجلس نیز به صورت تناسبی فراهم شود. کارشناسان معتقدند حضور نمایندگان از طیف‌ها و سلایق مختلف در نهاد انتخاباتی، امکان هم‌افزایی و همکاری ملی را افزایش می‌دهد، بسیاری از تصمیم‌گیری‌ها را از رسانه‌ها به جمع‌های کارشناسی منتقل می‌کند و برنامه‌ها در کمیسیون‌های تخصصی با پشتوانه‌ای مستحکم‌تر چکش‌کاری می‌شوند.
انتخابات تناسبی علاوه بر افزایش مشارکت، تضمین‌کننده بهره‌مندی بیشتر شهروندان از حقوق مدنی است و باعث می‌شود نمایندگان مطابق با پایگاه رأی و توانمندی‌های خود در تصمیم‌سازی‌ها حضور داشته باشند. به گفته حسن پسینی، این شیوه انتخابات، مبتنی بر تصمیم‌سازی جمعی، مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی مشترک خواهد بود. با حضور نمایندگان طیف‌های مختلف، همه گروه‌ها نسبت به کیفیت اداره شورای شهر مسئولیت‌پذیر خواهند بود و موفقیت‌ها و ناکامی‌ها به حساب آن‌ها نوشته می‌شود. این شیوه می‌تواند بساط جنجال‌ها، تسویه‌حساب‌ها و اتهام‌زنی‌های رسانه‌ای را کاهش دهد.
یک سال پیش و پیش از تصویب قانون انتخابات تناسبی، مسعود پزشکیان با توجه به مزایای این شیوه، ایده «وفاق» را مطرح و آن را در دستورکار دولت چهاردهم قرار داد. وجوه مشترک وفاق و انتخابات تناسبی، بهره‌گیری از توانمندی‌های موجود کشور و حضور نیروهای توانمند از تمام طیف‌ها در سطوح مدیریتی است. اقداماتی مانند فعال کردن دیپلماسی، رفع فیلترینگ برخی پلتفرم‌ها، تعلیق قانون عفاف و حجاب و اصلاحات ساختاری دولت، نمونه‌ای از نتایج این شیوه حکمرانی است.
در حقیقت، انتخابات تناسبی می‌تواند پشتوانه قانونی و حقوقی برای ایده وفاق ملی باشد. با تصویب این قانون، امکان نهادینه کردن حکمرانی مبتنی بر وفاق فراهم می‌شود، هرچند موفقیت آن نیازمند همکاری همه نهادها و پذیرش الزاماتی است که حرکت در مسیر وفاق را ممکن می‌سازد. به تعبیر رئیس‌جمهوری، راه حل مشکلاتی مانند کم‌آبی و فرونشست زمین، شعار یا دستور نیست، بلکه تکیه بر متخصصان توانمند و فارغ از نوع پوشش و ظاهر آن‌هاست.
رهبر معظم انقلاب نیز بر ضرورت اجماع‌سازی تأکید کرده و گفته‌اند: «اجماع سازی امروز از گذشته آسان‌تر است؛ از این فرصت باید استفاده کرد.» به این ترتیب، انتخابات تناسبی و ایده وفاق ملی می‌توانند نقش مهمی در تسهیل اجماع سازی و تقویت تصمیم‌گیری جمعی در سطح مدیریت شهری و ملی ایفا کنند.
