غیرحضوری شدن کلاس‌های مدارس به دلیل شیوع ویروس کرونا و اجبار استفاده دانش آموزان از فضای مجازی برای ادامه تحصیل، بسیاری از والدین را نگران آسیب‌های ناشی از این فضا کرده است.

هر چند کسی منکر مزایا و ضرورت آموزش مجازی به‌خصوص در شرایط کرونایی کنونی نیست، ولی باید پذیرفت هر فناوری با فراهم کردن مزایایی، چالش‌هایی نیز به دنبال دارد که فضای مجازی مستثنی از این قاعده نمی‌باشد.

فضای مجازی از یک‌سو فرصت مفیدی برای دانش آموزان به وجود آورده که وقت خود را صرف یادگیری کرده و از سایر فعالیت‌های کاذب و غیرمفید دوری کنند، از سوی دیگر به دلیل ماهیت خود چالش‌های بسیاری پیش روی دانش آموزان و والدینشان قرار داده است.

والدین باید به‌جای ممنوع کردن کار با اینترنت، آموزش‌های لازم را در استفاده از اینترنت به فرزندانشان بیاموزند و نظارت جدی بر روند استفاده فرزندان از این فضا داشته باشند تا علاوه بر حداقل رساندن آسیب‌های روانی، از آسیب‌های جسمی و چاقی که ممکن است به دلیل بی‌تحرکی ناشی از استفاده بیش از حد از گوشی همراه یا کامپیوتر بر بچه‌ها وارد شود، جلوگیری کنند.

لزوم اعمال قانون و محدودیت در استفاده دانش آموزان از فضای مجازی

کارشناس ارشد سلامت روان مرکز بهداشت قم در گفت‌ وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین،‌ افزود: در حال حاضر که به دلیل شیوع ویروس کرونا، کلاس‌های درس به‌صورت آنلاین برگزار می‌شود، اعمال قانون و محدودیت در استفاده فرزندان از گوشی تلفن همراه و تبلت برای جلوگیری از آسیب‌های فضای مجازی ضروری است.

رحیم شیخ هادی افزود: فرزندپروری و تربیت کودک بر اساس عشق، محبت و توجه والدین نسبت به کودکان می‌باشد و وقتی تبلت در اختیار آنان قرار می‌گیرد، بخشی از خدمات و عشق والدین به فرزندانشان است.

وی اضافه کرد: ولی تبلت نیازمند مقررات است و والدین باید توجه کنند که آیا فرزند در سن مناسب برای داشتن تبلت می باشد و استفاده از آن باید چه مقرراتی داشته باشد تا از مدیریت خارج نشود.

وی ادامه داد: اصولا فضای مجازی و اینترنت مثل شمشیر دو لبه است، در مواقعی آسیب‌هایی دارد و در مواقعی باعث پیشرفت می‌شود.

شیخ هادی گفت: سوءاستفاده‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، جنسی، الگوبرداری اشتباه خانواده‌ها مخصوصا فرزندان که از فضای مجازی بسیار تاثیرپذیر هستند، رفتارهای غیراخلاقی خشونت‌آمیز، آسیب‌های جسمی مثل چشم‌درد و گردن درد، آسیب‌های روانی مثل کاهش تمرکز و تیک‌های عصبی از جمله اثرات و خطرات فضای مجازی است.

وی با تاکید بر آگاهی خانواده‌ها از خطرات و آمار آسیب‌های اجتماعی ناشی از فضای مجازی، تصریح کرد: باید در این مورد کمی نگرانی به خانواده‌ها تجویز کنیم، زیرا این نگرانی به خانواده‌ها کمک می‌کند به فکر باشند، به دنبال اطلاعات و آگاهی بروند و برای بچه‌ها مدیریت بهتری داشته باشند.

وی افزود: از سوی دیگر باید وجود این وسایل در زندگی را بپذیریم، زیرا در فضای کنونی جامعه، نمی‌توانیم مانع دسترسی فرزندانمان به گوشی و تبلت شویم؛ مخصوصا در شرایط شیوع ویروس کرونا که مجبور هستیم از اینترنت و گوشی استفاده کنیم تا به تحصیل فرزندانمان لطمه نخورد.

کارشناس مرکز بهداشت قم با اشاره به راهکارهای مدیریت فضای مجازی، گفت: خانواده‌ها باید آموزش ببینید تا بتوانند آموزش بدهند و استفاده فرزندانشان از فضای مجازی را کنترل و مدیریت کنند.

وی تاکید کرد: مثلا باید در زمان‌های خاص مثل زمانی که فرزندان خطایی می‌کنند، برخورد مناسب داشته باشیم، زیرا اگر محکم و چکشی برخورد کنیم، فرزندان برای دفعات بعد پنهان‌کاری خواهند کرد، ولی اگر غیرمستقیم برخورد کنیم و واکنش صحیح داشته باشیم، می‌توانیم مامن و پناهگاه فرزندان در مشکلات باشیم.

وی با تاکید بر این‌که قانون و محدودیت خاصی در استفاده از فضای مجازی برای فرزندان در نظر بگیریم، گفت: باید آگاه باشیم فرزندانمان چه زمان‌هایی کلاس آنلاین دارند و از فضای مجازی استفاده کنند تا طبق برنامه‌ریزی به آن‌ها اجازه دهیم چند ساعت از گوشی و یا تبلت استفاده کنند.

شیخ هادی افزود: علاوه بر ساعتی که برای درس فرزندان اختصاص می‌دهیم، باید زمان کوتاهی را نیز به سرگرمی بچه‌ها با این وسایل اختصاص دهیم تا عشق و توجه خود را به فرزندانمان ثابت کنیم.

وی اضافه کرد: زمانی که کودکان از گوشی و یا تبلت استفاده می‌کنند، باید در محیط‌های مشترک با دیگر اعضای خانواده باشند و اجازه ندهیم در اتاق‌های خلوت از این وسایل استفاده کنند تا بتوانیم نظارت‌های کافی اعمال کنیم.

وی گفت: برخی خانواده‌ها که بنا به دلایلی از جمله اشتغال نمی‌توانند بر فرزندانشان نظارت کافی داشته باشند، باید از راهکارهایی مانند سیم‌کارت دانش‌آموزی که فیلترهای لازم را دارد و یا نرم‌افزارهای امنیتی دو نسخه‌ای که یک نسخه روی گوشی والدین و نسخه دیگر روی گوشی فرزندان نصب می‌شود، استفاده کنند.

به گفته شیخ هادی، بر اساس تحقیقات صورت گرفته، استفاده کاربران از فضای مجازی در ایران به‌طور میانگین روزانه بین هفت تا ۹ ساعت می‌باشد.

هشدار نسبت به استفاده طولانی مدت دانش آموزان از موبایل و تبلت

کارشناس سلامت کار مرکز بهداشت قم نیز درگفت‌ و گو با خبرنگار پردیسان آنلاین،‌ بیان کرد: با توجه به مجازی شدن مدارس در شرایط کرونایی، استفاده طولانی مدت دانش آموزان از موبایل و تبلت می‌تواند آسیب‌های زیادی به سلامت جسمی وارد کند.

سید حسن رضوی اصل افزود: بهترین راهکار برای نحوه استفاده صحیح از گوشی و تبلت این است که وضعیت ایستاده، ‌نشسته و یا خوابیده ثابت نداشته باشیم و هر چند دقیقه یک‌بار وضعیت خود را تغییر دهیم.

وی اضافه کرد: نشستن، خوابیدن و یا ایستادن مداوم و نامناسب هنگام استفاده از گوشی موبایل و تبلت باعث مشکلات زیادی برای ستون فقرات می‌شود.

وی ادامه داد: وضعیت گرفتن گوشی،‌ تبلت، لپ‌تاپ باید به‌گونه‌ای باشد که کمترین فشار را به مهره‌های گردن وارد کند، ‌به‌گونه‌ای که سرخم نشود و در حالت طبیعی خود قرار بگیرد.

رضوی خاطرنشان کرد: اگر سر به‌طور مستمر خم شود، به مهره‌های گردن فشار وارد می شود؛ با توجه به این‌که تعداد زیادی از دانش آموزان در سن نوجوانی و رشد هستند، ‌این تغییرات ممکن است مداوم بماند و اثر طولانی مدت داشته باشد.

به گفته وی، گرفتن گوشی در دست به‌صورت مستمر و بیش از ۱۵ دقیقه، فشار به عضلات مچ و بازو وارد می‌کند؛ بنابراین با استفاده صحیح از این وسایل مشکلات نیز کاهش می‌یابد.

وی گفت: میزهایی که برای دانش آموزان طراحی می‌شود باید شیب مناسب داشته باشد و وقتی لپ‌تاپ و تبلت روی میز قرار می‌گیرد در زاویه مناسب با فاصله ۳۰ تا ۵۰ سانتی‌متری برای دانش آموزان قابل رویت باشد تا بدون این‌که گردن خم شود و یا وضعیت بدن در حالت نامناسب قرار گیرد، دانش آموزان مطالعه کنند.

کارشناس مرکز بهداشت قم افزود: با توجه به این‌که معلمان برای هر یک ساعت تدریس، یک ربع استراحت در نظر گرفته‌اند، والدین نباید اجازه دهند فرزندانشان در زمان استراحت با رایانه و سایر وسایل الکتریکی بازی کنند، بلکه باید از این فرصت برای تغییر وضعیت، ورزش کششی و یا تغذیه استفاده شود.

وی به والدین توصیه کرد: ضمن این‌که امکانات لازم را برای دانش آموزان در نظر می‌گیرند،‌ نظارت کافی بر زمان‌های استراحت دانش آموزان داشته باشند.

وی خاطرنشان کرد: معلمان به ازای هر یک ساعت ۱۵ دقیقه برای دانش آموزان استراحت در نظر گرفته‌اند و بهتر است زمان یک ساعت به ۴۵ دقیقه کاهش یابد.

رضوی با بیان این‌که درصد زیادی از مطالعه باید از طریق کتاب صورت گیرد، افزود: با توجه به گذشت بیش از دو ماه از زمان آغاز مدارس و استفاده مداوم دانش آموزان از وسایل الکتریکی، توصیه می‌شود بینایی دانش آموزان سنجش شود.

تحرک نداشتن کودکان باعث اضافه وزن در دوران کرونا می‌شود

رییس گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت قم نیز به خبرنگار پردیسان آنلاین گفت: با توجه به این‌که هم‌زمان با شیوع کرونا، کودکان در خانه مانده‌اند، نبود تحرک مناسب و منظم باعث اضافه وزن آن‌ها و ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر مثل دیابت، فشار خون و چربی خون خواهد شد.

علی‌اکبر حق ویسی افزود: خانواده‌ها پس از مراقبت‌های لازم نسبت به پیشگیری از ابتلا به کرونا، باید نسبت به بیماری‌های غیرواگیر از جمله چاقی به‌ویژه در کودکان و نوجوانان هوشیار باشند.

وی اضافه کرد: بیشتر وقت کودکان و نوجوانان در سامانه شاد، بازی کامپیوتری و فضای مجازی صرف و معمولا کلاس‌های مجازی نیز با فاصله اندک از هم تشکیل می‌شود و فرصتی برای فعالیت بدنی بین کلاس‌ها نیست.

وی با بیان این‌که کاهش تحرک باعث چاقی کودکان شده است، به خانواده‌ها توصیه کرد: حداقل تحرک مثل قدم زدن و یا بازی‌های سنتی که باعث فعالیت بدنی می‌شود، در خانه انجام شود.

حق ویسی با تاکید بر این‌که کودکان باید روزانه یک ساعت فعالیت داشته باشند، ادامه داد: می‌توانند یک ساعت فعالیت را در سه زمان ۲۰ دقیقه‌ای به همراه والدین انجام دهند.

وی با اشاره به افزایش بازی‌های کامپیوتری میان کودکان و نوجوانان، بیان کرد: این بازی‌ها روان بچه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بچه‌ها پرخاشگر می‌شوند و به دلیل استرسی که به آن‌ها وارد می‌شود، به خوردن غذای بیشتر تحریک می‌شوند.

وی افزود: از سوی دیگر خانواده‌ها نگران در خانه ماندن بچه‌ها هستند و سعی دارند کمبود برنامه‌های عاطفی و تفریحی را با خرید غذا به‌ویژه تنقلات که عمده آن‌ها انرژی بالایی دارند و مواد مغذی، ویتامین و املاح ندارد، جبران کنند.

کارشناس مرکز بهداشت قم تاکید کرد: خانواده‌ها باید تغذیه فرزندانشان را مدیریت کنند تا از اضافه وزن و چاقی که زمینه بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر مثل فشارخون، چربی خون و دیابت است، جلوگیری کنند.

به گفته وی، بر اساس آمار، حدود ۱۴ درصد کودکان زیر پنج سال و ۲۰ درصد از نوجوانان هفت تا ۱۸ سال در کشور، دچار اضافه وزن و چاقی هستند.

وی با بیان این‌که ۲۱ درصد نوجوانان هفت تا ۱۸ سال دچار چاقی شکمی هستند، اضافه کرد: چاقی شکمی ریشه بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر به‌ویژه دیابت، فشارخون و چربی خون است.