به گزارش پردیسان آنلاین، در سال‌های اخیر، اقتصاد ایران با مشکلاتی روبه‌رو بوده است. با این حال، علائم روشنی از بهبود در تولید، رشد اقتصادی، سرمایه‌گذاری و مقاومت ساختاری نمایان شده است که امیدها را زنده نگه می‌دارد.
مرکز آمار ایران گزارش داده است که رشد اقتصادی کشور در فصل بهار سال ۱۴۰۳ به رقم ۷٫۹ درصد رسید. این میزان، دو برابر متوسط رشد اقتصادی دولت پیشین است و نشان می‌دهد که سیاست‌ها و اقدامات اخیر توانسته‌اند تأثیرات مثبتی بر فعالیت‌های تولیدی داشته باشند. همچنین، در برنامه هفتم توسعه، رویکردی جدید در برنامه‌ریزی و اجرا دیده می‌شود؛ رویکردی که بر افزایش نقش استان‌ها و اولویت‌دهی به مسائل محلی تأکید دارد. این بار استان‌ها نه صرفاً مجریان تصمیمات ملی، بلکه بازیگرانی فعال در اجرای سیاست‌ها و مقررات هستند.
در کنار این‌ها، سرمایه‌گذاری خارجی در کشور رشد قابل‌توجهی داشته است. برای نمونه، مصوبات سرمایه‌گذاری خارجی معتبر کشور در سال اخیر در حدود ۵٫۵ میلیارد دلار گزارش شده‌اند. چنین رقمی نسبت به میانگین دهه‌های گذشته، علامت مثبتی است از تمایل سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی به مشارکت در اقتصاد ایران. با این وجود، وضعیت بهبود کسب‌وکار، تسهیل مقررات، بهره‌گیری از ظرفیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان، خیرین و بخش خصوصی هنوز نیازمند توجه و اقدامات منسجم است تا اقتصاد ملی بتواند نه تنها از آسیب‌ها بگذرد، بلکه در مسیر رشد و شکوفایی پایدار قرار گیرد.
استان اصفهان در برنامه هفتم توسعه با رویکردی تازه وارد میدان شده است؛ رویکردی که بخشی از اختیارات ملی را به استان‌ها واگذار کرده و فرصت‌های نوینی برای تحول اقتصادی ایجاد کرده است.
در همین راستا میزگرد تخصصی با حضور مهدی جمالی‌نژاد، استاندار اصفهان، حمیدرضا فولادگر، نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی و ناصر یارمحمدیان، مدیرکل امور اقتصاد و دارایی استان اصفهان در پردیسان آنلاین برگزار شد.
بیشتر بخوانید:
بخش اول میزگرد پیشران‌های پیشرفت با حضور مهدی جمالی نژاد
بخش دوم میزگرد پیشران‌های پیشرفت با حضور حمیدرضا فولادگر
ناصر یارمحمدیان، مدیرکل امور اقتصادی و دارایی استان اصفهان، در این میزگرد تصویری روشن از وضعیت سرمایه‌گذاری خارجی، بهبود محیط کسب‌وکار، نقش شرکت‌های دانش‌بنیان و خیرین و ظرفیت‌های نوینی همچون هوش مصنوعی و انرژی‌های تجدیدپذیر ارائه داد که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.
پردیسان آنلاین: در برنامه هفتم توسعه شاهد ابلاغ مقررات، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌هایی هستیم که بخشی از آن به دستگاه‌های استانی واگذار شده است. این تغییر رویکرد چه اهمیتی دارد؟
یارمحمدیان: در برنامه‌های گذشته معمولاً این موضوعات در سطح ملی مطرح می‌شد اما در برنامه هفتم، بخشی از آن به استان‌ها سپرده شده است. به‌عنوان نمونه، موضوع مولدسازی که در برنامه هفتم ادامه یافته، نه تنها در سطح ملی بلکه در استان‌ها نیز با جدیت پیگیری می‌شود. برخلاف برخی برداشت‌ها که تصور می‌کنند مصوبه سران قوا تنها تا آذر اعتبار دارد، باید تأکید کنم که قانون موازی در برنامه هفتم و همچنین در قانون تأمین مالی تولید تصویب شده است؛ بنابراین پایه‌های قانونی مولدسازی تثبیت شده و این روند به‌صورت دائمی ادامه خواهد داشت. در استان اصفهان نیز این موضوع با همکاری دستگاه‌ها دنبال می‌شود و امیدواریم درآمدهای مناسبی از این مسیر محقق شود.
پردیسان آنلاین: در حوزه سرمایه‌گذاری خارجی چه تحولاتی در استان اصفهان رخ داده است؟
یارمحمدیان: سال ۱۴۰۴ با شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید» آغاز شد و خوشبختانه در شش‌ماهه نخست امسال، حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار دلار نزدیک به دو میلیون دلار مجوز برای سرمایه‌گذاری خارجی در استان صادر کردیم. این سرمایه‌گذاری‌ها بیشتر توسط ایرانیان مقیم خارج صورت گرفته که تمایل داشتند سرمایه خود را وارد کشور کرده و پروژه‌های کسب‌وکاری راه‌اندازی کنند. این رقم در مقایسه با میانگین ۱۰ سال گذشته که بین ۱۰ تا ۱۲ میلیون دلار بود، بسیار قابل توجه است. سال ۱۴۰۳ جهش بزرگی داشتیم و به حدود ۱۸۰ میلیون دلار رسیدیم و در نیمه نخست سال جاری نیز به‌طور تقریب به همان سطح رسیدیم که یک اتفاق مهم و رکورد محسوب می‌شود.
پردیسان آنلاین: بیشتر تقاضا برای سرمایه‌گذاری در استان اصفهان از سوی چه کشورهایی بوده است؟
یارمحمدیان: کشورهای متنوعی در این زمینه فعال بوده‌اند؛ از جمله عراق، امارات و افغانستان، اما بیشترین سهم مربوط به ایرانیان مقیم خارج است. تمرکز اصلی همچنان روی کشورهای همسایه قرار دارد. حتی می‌توان گفت افزایش تمایل سرمایه‌گذاران به دلیل اقتدار و امنیتی است که ایران در مقاطع حساس از جمله تهاجم ۱۲ روزه اخیر به نمایش گذاشت و همین امر اعتماد بیشتری برای سرمایه‌گذاری در استان اصفهان ایجاد کرد.
سؤال: وضعیت بهبود محیط کسب‌وکار در استان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
یارمحمدیان: شاخص‌های محیط کسب‌وکار در استان اصفهان رو به رشد است، اما همچنان موانعی در برابر کسب‌وکارهای کوچک وجود دارد؛ چه برای کسانی که قصد راه‌اندازی کسب‌وکار جدید دارند و چه برای کسانی که می‌خواهند کسب‌وکارشان را توسعه دهند. البته قانون‌گذاران و مقررات‌گذاران برای رفع این موانع اقداماتی انجام داده‌اند. به عنوان نمونه، هیئت عالی مقررات‌زدایی و هیئت وزیران مصوباتی را ابلاغ کرده‌اند. یکی از مهم‌ترین آن‌ها بخشنامه معاون اول رئیس‌جمهور درباره حذف و ابطال مقررات ناگهانی دستگاه‌های دولتی است. بر اساس این بخشنامه، اگر مقررات خلق‌الساعه‌ای صادر شود که مانع کسب‌وکارها باشد، فعالان اقتصادی می‌توانند آن را به‌صورت مستقیم به نهاد ریاست‌جمهوری، وزارت اقتصاد یا اداره کل اقتصاد و دارایی استان اعلام کنند تا روند ابطال طی شود.
پردیسان آنلاین: برای تسهیل این روند چه سازوکاری تعریف شده است؟
یارمحمدیان: سامانه ۲۴۳۰ توسط وزارت اقتصاد طراحی شده است. کسب‌وکارها می‌توانند در این سامانه فرم مربوط به درخواست ابطال بخشنامه یا دستورالعمل‌های مخل کسب‌وکار را ثبت کنند. در شش‌ماهه گذشته و همچنین در نیمه دوم سال گذشته، تعداد قابل توجهی از این درخواست‌ها بررسی و منجر به ابطال مقررات دست‌وپاگیر شد. این اقدام یک گام مهم در حمایت از بخش خصوصی و بهبود فضای کسب‌وکار به شمار می‌آید.
پردیسان آنلاین: امروز بسیاری معتقدند که کشور در شرایط «پسا جنگ» قرار گرفته است. به نظر شما، چه پیشران‌هایی در اقتصاد ایران می‌توانند آسیب‌پذیر باشند و دشمن تلاش دارد از همین نقاط ضربه بزند؟
ناصر یارمحمدیان: طبیعی است که در دوره پسا جنگ، یکی از اصلی‌ترین میدان‌های نبرد، حوزه‌ی اقتصاد است. دشمن همواره می‌کوشد از نقاط آسیب‌پذیر اقتصادی ما بهره‌برداری کند. بنابراین ما باید این پیشران‌ها را شناسایی و برای تقویت آن‌ها برنامه‌ریزی کنیم. در این مسیر، نقش رسانه‌ها بسیار مهم است؛ رسانه‌ها در وضعیت فعلی، حامیان جدی و پشتیبانان واقعی اقتصاد ملی هستند و باید نقشه راه خود را برای پشتیبانی از اقتصاد ملی تقویت کنند.
پردیسان آنلاین: در ماه‌های گذشته وضعیت تولید و رشد اقتصادی کشور چگونه بوده است؟
یارمحمدیان: بر اساس گزارش‌ها، در دوازده ماه گذشته و همچنین در فصل نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل، شاهد روندی نو و مثبت در تولید بوده‌ایم. این موضوع نشان می‌دهد که حفظ و ارتقای رشد اقتصادی ممکن و شدنی است، اما نیازمند تلاش مضاعف و پیگیری جدی از سوی همه بخش‌هاست.
پردیسان آنلاین: به نظر شما مزیت‌ها و ظرفیت‌های اصلی اقتصاد کشور و استان اصفهان چیست؟
یارمحمدیان: یکی از مهم‌ترین ظرفیت‌ها، حوزه‌ی شرکت‌های دانش‌بنیان است. امروز گردش مالی بسیاری از این شرکت‌ها به چندین همت رسیده و تنها در مدت کوتاهی توانسته‌اند چنین مقیاسی را تجربه کنند. در استان اصفهان حدود ۱۰ درصد از کل شرکت‌های دانش‌بنیان کشور مستقر هستند؛ این رقم نشان‌دهنده ظرفیتی عظیم و استراتژیک است.
ظرفیت دیگر، بخش سوم اقتصاد یعنی خیرین است. در اصفهان این ظرفیت فوق‌العاده برجسته است. تنها در حوزه‌ی مدرسه‌سازی، خیرین بیش از ۴ تا ۵ همت سرمایه‌گذاری کرده‌اند که معادل بودجه‌ی کل استان است. حال تصور کنید اگر این ظرفیت در دیگر حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی هم فعال شود، چه جهشی در اقتصاد ملی ایجاد خواهد شد. بنابراین در کنار دولت (بخش اول) و بخش خصوصی (بخش دوم)، باید توجه جدی‌تری به بخش سوم یعنی خیرین و سرمایه‌گذاران اجتماعی داشته باشیم.
پردیسان آنلاین: استان اصفهان چه مزیت راهبردی دیگری در حوزه اقتصادی دارد؟
یارمحمدیان: ویژگی دیگر استان اصفهان، سرعت همگرایی آن با روندهای جهانی است. برای نمونه در موضوع هوش مصنوعی که آینده اقتصاد جهان را متحول می‌کند، اصفهان ظرفیت تبدیل شدن به یک هاب ملی را دارد. درست است که توسعه هوش مصنوعی موجب حذف برخی مشاغل خواهد شد، اما می‌تواند حدود ۹۰ درصد از آن‌ها را به شکل‌های جدید بازآفرینی کند. شغل‌های تازه‌ای که ایجاد می‌شوند، هم بهره‌وری بالاتری دارند و هم دستمزد بیشتری به همراه می‌آورند؛ همین امر سرمایه قابل توجهی را دوباره به چرخه اقتصاد بازمی‌گرداند. خوشبختانه امروز سرمایه‌گذاری‌های متعددی در این حوزه در اصفهان آغاز شده و چشم‌انداز روشنی پیش روی ما قرار دارد.
پردیسان آنلاین: به مسئله انتظارات اقتصادی اشاره کردید. وضعیت انتظارات فعالان اقتصادی در اصفهان چگونه است؟
یارمحمدیان: گاهی شرایط ناشی از تحریم‌ها باعث می‌شود انتظارات جامعه به سمت منفی سوق پیدا کند. اما در استان اصفهان، شواهد و آمار نشان می‌دهد که ما با انتظارات مثبت روبه‌رو هستیم. برای مثال، شاخص بهبود محیط کسب‌وکار که از طریق افکارسنجی میان فعالان اقتصادی در کشور به دست می‌آید، در پاییز سال گذشته رتبه اصفهان را در جایگاه ۲۶ قرار داده بود، اما در بهار ۱۴۰۴ این رتبه به ۳ ارتقا یافته است. این جهش بسیار معنادار و امیدبخش است.
بدون شک موانعی همچون چالش‌های انرژی همچنان وجود دارد و فشارهای ناشی از آن را نمی‌توان نادیده گرفت. اما آنچه مهم است، شکل‌گیری انتظارات مثبت در ذهن فعالان اقتصادی استان است. این انتظارات مثبت خود به‌عنوان یک سرمایه اجتماعی عمل می‌کند و مسیر توسعه را هموارتر می‌سازد.
پردیسان آنلاین: چه حوزه‌های نوینی می‌توانند به‌عنوان پیشران اقتصادی برای آینده مطرح شوند؟
یارمحمدیان: در کنار هوش مصنوعی، حوزه‌ی انرژی‌های تجدیدپذیر اهمیت بسیار بالایی دارد. این بخش می‌تواند هم فشارهای انرژی را کاهش دهد و هم ظرفیت‌های تازه‌ای برای اقتصاد ملی ایجاد کند. در واقع، اگر به این پیشران‌ها توجه جدی شود، می‌توانیم با وجود فشارهای خارجی و محدودیت‌ها، اقتصاد ملی را در مسیر رشد پایدار قرار دهیم.
