نخستین شب‌شعر آنلاین دانشگاه که به همت دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، با همکاری موسسه میدیوتیک افغانستان به‌صورت مشترک، با حضور ادیبان و شاعران برجسته دو کشور ایران و افغانستان برگزار شد، با استقبال بسیار خوبی از سوی دانشجویان و اساتید علاقه‌مند به زبان و ادبیات پارسی در سراسر جهان روبرو شد.

در این نشست علمی-ادبی که تمرکز آن بر محور اهمیت جایگاه سعدی در فرهنگ و ادبیات فارسی بود و مدیریت آن را خانم دکتر «فضلی»، عضو هیئت‌علمی پژوهشکده فرهنگ پژوهی دانشگاه علامه طباطبائی بر عهده داشتند؛ دکتر «مستعلی پارسا»، خانم دکتر «موسوی» و جناب آقای دکتر «جلالی» به ایراد سخنرانی پرداختند.

دکتر «مستعلی پارسا»، دانشیار دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشگاه علامه طباطبائی، در آغاز این نشست درباره «عشق از نگاه سعدی» به ایراد سخنرانی پرداخت.

وی ضمن تأکید بر این نکته که عشق از منظر سعدی سرآغاز آدمیت است، گفت: «سعدی عشق مجازی و حقیقی را به هم پیوند می‌زند و در حقیقت عاشق برای تجربه عشق حقیقی، باید از پل مّجاز و به عبارتی عشق مجازی، عبور کرده باشد».

این استاد دانشگاه علامه طباطبائی در ادامه سخنان خود، شعر سعدی را از منظر اجتماعی و انسانی تحلیل کرده و افزود: «سعدی در روزگاری که مغولان، بنای انسانیت را برافکنده بودند، آدمی را به انسانیت دعوت کرده و به آن‌ها می‌گوید ای آدمیان، شما شایسته عشق ورزیدن و عاشق شدن هستید.»

دکتر مستعلی ضمن تأکید بر پیام انسانی اشعار سعدی و با ابراز امیدواری در این‌ باره که انسان امروز بار دیگر مسیر انسانیت و عشق به همنوع را در پیش گیرد، به سخنان خود پایان داد.

در ادامه، خانم دکتر «موسوی»، از ادیبان سرزمین افغانستان و دارای مدرک پسادکترای ادبیات فارسی دانشگاه الزهرا، به تبیین «نقش و جایگاه سعدی در پویایی فرهنگی در سپهر ادبیات فارسی» پرداخت.

به باور وی، شعر سعدی بر اساس آراء نظریه‌پردازان نشانه‌شناسی فرهنگی به علت تفسیر و تأویل‌های مکرری که از آثار وی صورت گرفته است، بیشترین پویایی را در سپهر فرهنگی گستره ادبیات فارسی ایجاد کرده است. فرامتن‌های پرشمار سعدی، بیانگر ارتباط پویای متن این شاعر و ادیب برجسته فارسی زبان با فرهنگ درونی است.

از نظر موسوی، متن سعدی درعین‌حال به‌واسطه تأویل و تفسیرهای برون فرهنگی نیز نقش گسترده‌ای در پویایی فرهنگ و ادبیات فارسی ایفا کرده است. وی علت این امر را روان بودن، قابل‌فهم و سلیس بودن آثار سعدی و همچنین حفظ معیارهای ارزشی آن با گفتمان‌های فرهنگی پس از خود عنوان کرد.

(آقای) دکتر «جلالی» استادیار دانشگاه علامه طباطبائی به عنوان سخنران پایانی این نشست، به ارائه سخنرانی خود با عنوان «سعدی در آینه نگاه دیگری» پرداخت و محور صحبت‌های او تأکید بر شهرت جهانی سعدی در زمان حیات بود.

وی ضمن اشاره به آثار «سیف فرغانی» و «روایت مناقب العارفین افلاکی» درباره قرائت شعر سعدی در مراسم تدفین مولانا، به تبیین اهمیت و شهرت سعدی در ترکیه آن زمان پرداخت.

استاد دانشگاه علامه طباطبائی همچنین دامنه شهرت جهانی سعدی را تا مرزهای چین توسعه داده و ماجرای سعدی خوانی ملاحان چینی در بازگشت «ابن‌بطوطه» از این کشور در نیمه نخست سده هشتم و کتیبه‌های مزین به شعر سعدی در مسجد «فن هوانگ» چین را به‌عنوان شاهدی بر این مدعا برشمرد.

جلالی در ادامه سخنان خود همچنین به شواهد و دلایلی مبنی بر شهرت سعدی در اروپای سده هفدهم اشاره کرد.

وی همچنین در پایان سخنان خود ضمن اشاره به رسالت ادبی فرهنگی سعدی در اصلاح جامعه خود، انتخاب نام «مُصلح» برای این شاعر پرآوازه را بسیار پر مسما دانسته و اظهار داشت که علت شهرت جهان‌شمول سعدی را باید از دو منظر بررسی کرد.

از نظر دکتر جلالی شعر سعدی در درجه نخست به سبب دلایل هنری و محبوبیت زبان فارسی به شهرت رسیده و در درجه دوم، نگرش و آراء سیاسی بسیار نواندیشانه سعدی این شهرت جهانی را برای وی به ارمغان آورده است؛ چراکه دیدگاه سیاسی سعدی در بوستان درباره روابط رعیت و مالکان کاملاً درتقابل با نگرش‌های متعارف آن عصر بوده است.

این نشست از ساعت هشت شامگاه روز یکم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۹ آغاز شده بود، در ادامه به شعرخوانی ادبیان و شاعران ایرانی و افغانستان حاضر در تالار گفت وگوی مجازی دانشگاه علامه طباطبائی مزین گشت و در ساعت ۹:۳۰ شب به پایان رسید.

شاید بتوان گفت که این نخستین شب‌شعری بود که به‌صورت بین‌المللی و با حضور ادبیانی از هر دو کشور و با توجه به همه‌گیری جهانی بیماری کرونا، به‌صورت مجازی برگزار و با استقبال گسترده مخاطبین آنلاین خود از ایران و افغانستان روبرو شد.