به گزارش پردیسان آنلاین از خوزستان، هورالعظیم شریان زنده جنوب غرب ایران، این روزها در میان شعله‌ها جان می‌دهد، تالابی که زمانی آینه آسمان بود و پناه پرندگان مهاجر، حالا به دریایی از دود و خاکستر تبدیل شده است؛ آتشی خاموش‌نشدنی که از آن‌سوی مرزها زبانه می‌کشد و نفس خوزستان را تنگ کرده است.
باد که می‌وزد، به‌جای نسیم نم‌دار تالاب، موجی از دود سنگین به شهرهای اطراف می‌رسد. مردم هویزه، بستان، سوسنگرد، اهواز و سایر شهرهای نزدیک تالاب دیگر غروب را نمی‌بینند؛ آسمان‌شان در پرده‌ای از خاکستر فرو رفته و بوی سوختن نی‌زارها در کوچه‌ها می‌پیچد.
هورالعظیم تنها نمی‌سوزد، بلکه فریاد بی‌پاسخ طبیعتی است که سال‌ها میان سیاست‌های آبی و بی‌توجهی مدیریتی گرفتار مانده است، کاهش حقابه، خشکی بستر و سوءمدیریت‌های فرامرزی، رطوبت زندگی را از تالاب ربوده و حالا شعله‌ها، آخرین نشانه‌های زیست را در خود می‌بلعند.
با وجود هشدارهای مکرر کارشناسان، همچنان خبری از اقدام مؤثر و هماهنگی جدی میان ایران و عراق نیست؛ و در این میان، تنها چیزی که هر روز گسترش می‌یابد، دایره‌ی آتش است، نه امید به خاموشی آن.
نفس‌های تنگ مردم در میان دود و آتش
ام عمار از شدید شدن بیماری آسمش در روزهای که هوای اهواز آلوده‌است می‌گوید: از وقتی که اخیراً دود سطح شهر اهواز را گرفت هر چند وقت راهی بیمارستان می‌شوم.
وی می‌افزاید: در حالت عادی هم از اسپری استفاده می‌کنم چه برسد به روزهایی که آلودگی هوا و دود نفسمان را می‌برد آن روز دیگر اسپری هم کار ساز نیست، کارم به کپسول اکسیژن بیمارستان می‌رسد، کاش مسئولین به فکر ما بیماران آسمی هم باشند.
۲۵ هکتار در حال سوختن / رهاسازی آب تنها راه نجات
محمد ساکی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست هویزه درباره پیشینه‌ی آتش سوزی‌های هور العظیم اظهار می‌کند: آتش سوزی‌های هور العظیم از سمت عراق از اسفند ماه سال ۱۴۰۳ شروع شد و تا همین امروز امتداد پیدا کرده ۲۵ هزار هکتار از سمت عراق طعمه حریق شده و دود ناشی از آن با توجه به وزش باد به سمت ایران سرایت کرده به طوری که از اواخر اسفند تا مهر ماه ۵۰۰ هکتار طعمه حریق شد.
وی از آخرین اقدامات صورت گرفته در باب اطفای حریق تالاب عنوان می‌کند: عراق اقدامی برای خاموشی حریق تالاب انجام نداد. و طی دو مرحله با فاصله یک ماه تقریباً با استفاده از هواپیمای آب‌پاش جهت اطفای حریق از جانب ایران اقدام شد. منتها متأسفانه این اقدامات به صورت مقطعی فقط ۲۰ درصد حریق تالاب‌ها را کنترل کرد.
رئیس اداره حفاظت محیط، زیست، هویزه تنها راه حل موجود را رها سازی آب در تالاب دانست و می‌گوید: تنها راهکار جلوگیری از این فاجعه پوشش کامل نی‌های موجود در تالاب و رها سازی آب از سمت عراق برای تالاب است. در صورتی که رها سازی آب صورت نگیرد باید منتظر باراش باران رحمت الهی باشیم بارانی که سطح تالاب را بپوشاند باشد که همان کار ساز شود.
ساکی از میزان آب موجود در تالاب خبر داد و توضیح می‌دهد: در حال حاظر از سمت ایران کمتر از ۵۰ درصد آب در تالاب وجود دارد. و ۵۰ درصد آن خشک است. از سمت عراق اما کاملاً خشک شده است. مخازن یک و دو تالاب وضعیت مطلوبی دارند اما مخازن چهار و پنج شرایط فوق بحرانی دارند و مخزن ۳ کمتر از ۵۰ درصد آب دارد.
وی جهت وزش باد را عامل اصلی تغییر جهت آلودگی و دود ناشی از حریق می‌داند و تاکید می‌کند: با توجه به جهت وزش باد غالب که معمولاً غرب به شرق است بیشتر آلودگی هوا و دود ناشی از حریق تالاب به سمت ایران است، شهرهای هویزه دشت آزادگان اهواز و شادگان و ماهشر را هم درگیر کرده است و کمتر به سمت عراق است. آلودگی و دود با توجه به جهت وزش باد تغییر جهت می‌دهد در صورتی که جهت وزش باد شرق به غرب باشد در آن صورت دود و آلودگی به سمت عراق روانه می‌شود.
ساکی از مکاتبات با کشور عراق در این خصوص خبر می‌دهد و می‌گوید: مکاتباتی از طریق وزارت خارجه با کشور عراق صورت گرفت ولی متاسفانه تا به حال اقدامی در این جهت از طرف عراق انجام نشد. و تنها اقداماتِ صورت گرفته از جمله هواپیمای آب پاش از جانب ایران بود.
ناصر عبیات فعال محیط زیست اهوازی با اشاره به هشدارهای سابق وزارت نیرو در این خصوص اظهار می‌کند: هور العظیم در حال حاظر در شرایط بحرانی اتش سوزی قرار دارد. از سمت ایران کمتر از دو تا سه متر مکعب حقابه در حال ورود به هور العظیم است. وزارت نیرو و آب و برق خوزستان طی سالیان متوالی خشکسالی را هشدار داد اما جالب است که شرکت‌های پتروشیمی و فولاد در حال ساخت و ساز در حریم رودخانه کرخه هستند.
وی با اشاره به اینکه عمده حریق هور العظیم از جانب عراق است می‌افزاید: بیشتر حریق در هور العظیم از سمت عراق است و در مناطق کمی از سمت کشور ما وجود دارد. ۱۰۰ یا ۱۲۰ سال پیش مرزی وجود نداشت و حق آبه‌ای در کار نبود
این فعال محیط زیست اهوازی با اشاره به یک گونه گیاهی خاص که در نبود آب باعث آتش سوزی است می‌گوید: سال‌های پیش تنش آبی وجود داشت و باعث مرگ و میر خیلی از آبریان و دام سنگین در هور العظیم شد اما آتش سوزه‌ای هوز العظیم به علت آتش گرفتن تحله که یک گونه گیاهی است که در تالاب رشد می‌کند و ریشه‌ی آن متصل به زمین نیست ریشه‌های این گیاه به گل می‌نشیند و باعث تولید گاز، آتش‌سوزی و توده‌هایی از دود می‌شود.
درخواست نماینده اهواز از رئیس‌جمهور برای حل بین‌المللی مشکل هورالعظیم
سیدمحسن موسوی‌زاده نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی اظهار می‌کند: آتش‌سوزی در بخش عراقی هورالعظیم و دود شبانه‌روزی ناشی از آن در آسمان خوزستان، به قول متخصصان حلبچه‌ای دیگر را برای خوزستان رقم زده است.
وی با اشاره به تذکر خود به رئیس جمهور در صحن علنی مجلس می‌افزاید: با ارائه تذکر کتبی به رئیس جمهور در صحن مجلس شورای اسلامی خواستار رسیدگی فوری دولت از طریق رایزنی با کشور عراق با کمک سازمان ملل برای رفع مشکل منطقه‌ای آتش‌سوزی در بخش عراقی هورالعظیم شدیم.
هورالعظیم در انتظار تصمیم‌هایی از جنس زندگی
هورالعظیم این روزها تنها یک تالاب در آتش نیست؛ نماد زخمی از زیست‌بوم ایران است که در سایه‌ی بی‌توجهی و کم‌کاری دو کشور، آرام‌آرام می‌سوزد و می‌میرد. هر هکتار سوخته‌ی آن، هشداری است برای تمام نهادهایی که در قبال حقابه، مدیریت منابع آب و همکاری فرامرزی کوتاهی کرده‌اند.
مردم خوزستان دود این بی‌توجهی را با هر نفس خود می‌چشند؛ بیمارستان‌ها مملو از بیماران تنفسی‌اند و کشاورزان و صیادان، از روزگار پرآب هور تنها خاطره‌ای به یاد دارند. در حالی که آتش‌سوزی‌ها ادامه دارد، امید مردم منطقه نه به وعده‌ها، بلکه به بارانی است که شاید طبیعت بر زخم خود بباراند.
هورالعظیم می‌تواند دوباره زنده شود، اگر تصمیم‌های بزرگ، از پشت میزهای اداری به دل زمین برسند؛ اگر آب، حق واقعی‌اش را بیابد و اگر طبیعت را نه منبع، که موجودی زنده و شریک حیات بدانیم، آینده این تالاب آزمونی برای وجدان زیست‌محیطی ما است، آزمونی که هنوز می‌توان از آن سربلند بیرون آمد.
گزارش از سیده مریم علوی محمدی
