به گزارش پردیسان آنلاین، روز جهانی ناشنوایان فرصتی برای بازاندیشی در نگاه جامعه به این قشر ارزشمند و یادآوری جایگاه واقعی آنها در زندگی جمعی است. این روز هر ساله بهانه‌ای است تا توجه افکار عمومی به اهمیت زبان اشاره، حقوق ارتباطی ناشنوایان و لزوم ایجاد شرایط برابر برای حضور آنها در عرصه‌های مختلف جلب شود؛ برخلاف تصوری که هنوز در بخشی از جامعه وجود دارد، ناشنوایی به معنای ناتوانی یا محرومیت مطلق نیست، بلکه تنها نوعی تفاوت در نحوه برقراری ارتباط است، از این رو، برخورد جامعه با ناشنوایان باید بر مبنای احترام و پذیرش باشد، نه ترحم یا نادیده‌انگاری.
یکی از چالش‌های اصلی پیش‌روی ناشنوایان، محدودیت در برقراری ارتباط با دیگران است که این محدودیت نه از ناتوانی فرد ناشنوا، بلکه از کمبود آگاهی عمومی ناشی می‌شود؛ هنگامی که مردم زبان اشاره را نمی‌شناسند یا حوصله و دقت کافی در گفت‌وگو با ناشنوا ندارند، ارتباط مؤثر دچار مشکل می‌شود، در حالی که با رعایت اصولی ساده می‌توان بسیاری از این موانع را برطرف کرد؛ از جمله کاهش سرعت صحبت، تکرار مطالب در صورت نیاز و توجه به تماس چشمی. این رفتارها نه تنها روند ارتباط را تسهیل می‌کند، بلکه نشانه‌ای از احترام و تمایل واقعی به برقراری تعامل انسانی است.
رسانه‌ها و نهادهای اجتماعی در این میان وظیفه‌ای خطیر بر عهده دارند و می‌توانند با برنامه‌سازی هدفمند و اطلاع‌رسانی دقیق، دیدگاه جامعه نسبت به ناشنوایی را تغییر دهند. معرفی توانمندی‌ها و موفقیت‌های افراد ناشنوا، استفاده گسترده‌تر از زیرنویس در برنامه‌ها، و حمایت از آموزش زبان اشاره نمونه‌هایی از اقداماتی است که به بهبود وضعیت ارتباطی این قشر کمک می‌کند. رسانه‌ها اگر به جای بازتولید نگاه ترحم‌آمیز، تصویری مثبت و واقعی از ناشنوایان ارائه دهند، بستر مناسب‌تری برای پذیرش اجتماعی و مشارکت فعال آنها فراهم خواهد شد.
با وجود پیشرفت‌های صورت گرفته، هنوز رفتارهایی وجود دارد که باید از آنها پرهیز شود همچون صحبت کردن سریع و بی‌وقفه، بی‌اعتنایی به زبان اشاره یا حتی تمسخر حرکات دست و چهره افراد ناشنوا از جمله رفتارهایی است که باید به‌طور جدی از میان برداشته شود. این رفتارها نه تنها موجب آزردگی خاطر ناشنوایان می‌شود، بلکه فاصله آنها را از جامعه بیشتر می‌کند و در مقابل، صبوری، احترام و پذیرش تنوع انسانی راهی برای تقویت همبستگی اجتماعی و کاهش مرزهای نابرابری است.
بایدها و نبایدهای ارتباط با افراد ناشنوا
مرضیه سادات جلال‌زاده، کارشناس روانشناسی، مترجم ناشنوایان و رئیس مرکز ناشنوایان پژواک با اشاره به موارد رفتاری مناسب برای برقراری ارتباط با افراد ناشنوا در جامعه به خبرنگار پردیسان آنلاین می‌گوید: مهم‌ترین نکته در ارتباط با افراد ناشنوا، درک صحیح شرایط آنها و پذیرش زبان ارتباطی‌شان یعنی زبان اشاره است.
وی می‌افزاید: آنچه اهمیت دارد، احترام گذاشتن به زبان اشاره و به رسمیت شناختن آن به‌عنوان وسیله اصلی برقراری ارتباط با افراد ناشنوا است؛ نه اینکه با نگاهی از سر دلسوزی به فرد ناشنوا برخورد شود.
مترجم ناشنوایان و رئیس مرکز ناشنوایان پژواک با تاکید بر اینکه مردم عادی هنگام برخورد با یک فرد ناشنوا باید به چند نکته توجه کنند، نخست اینکه نباید تنها به صحبت کردن بدون استفاده از زبان اشاره بسنده کنند، زیرا این کار برقراری ارتباط را برای فرد ناشنوا دشوار می‌کند، ادامه می‌دهد: لازم است افراد هنگام صحبت کردن سرعت گفتار خود را کاهش دهند و با مکث‌های مناسب، شرایط را برای فهم بهتر فراهم سازند؛ همچنین تکرار گفته‌ها در صورت نیاز نیز می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.
جلال‌زاده با اشاره به جایگاه و نقش رسانه‌ها و نهادهای اجتماعی و با بیان اینکه باید از هرگونه تمسخر یا رفتار تحقیرآمیز به‌شدت پرهیز شده و با حوصله و آرامش با فرد ناشنوا ارتباط برقرار شود، عنوان می‌کند: رسانه‌ها و نهادهای اجتماعی می‌توانند نقش بسیار مهمی در بهبود وضعیت ارتباطی ناشنوایان ایفا کنند که یکی از اساسی‌ترین اقدامات آنها، تغییر نگرش عمومی جامعه نسبت به پدیده ناشنوایی است؛ این نهادها باید به شکلی عمل کنند که نگاه منفی یا ترحم‌آمیز نسبت به ناشنوایی از میان برداشته شود و به جای آن، نگرشی مثبت، سازنده و مبتنی بر احترام در جامعه شکل بگیرد.
وی در پایان، با بیان سخنی کوتاه به مناسبت روز جهانی ناشنوایان خطاب به عموم افراد می‌گوید: هر چند ناشنوایی، محدودیت یا مانعی برای رشد و پیشرفت انسان نیست، اما مهم است همه ما ارزش و اهمیت نعمت شنوایی را درک کنیم و آن را قدر بدانیم.
در نهایت، روز جهانی ناشنوایان یادآور این پیام است که جامعه زمانی به بلوغ واقعی می‌رسد که همه اعضای آن، صرف‌نظر از توانایی‌های جسمی یا زبانی، فرصت برابر برای حضور و مشارکت داشته باشند. احترام به زبان اشاره، ارتقای آگاهی عمومی و ایجاد شرایط ارتباطی مناسب، گام‌هایی مهم در مسیر تحقق این هدف است. ناشنوایان بخشی جدایی‌ناپذیر از جامعه‌اند و همان‌گونه که خود بارها تأکید کرده‌اند، ناشنوایی سد راه پیشرفت انسان نیست. این ما هستیم که با تغییر نگرش‌ها و رفتارهایمان می‌توانیم زمینه‌ساز جامعه‌ای فراگیرتر، عادلانه‌تر و انسانی‌تر باشیم.
برقراری ارتباط مؤثر با افراد ناشنوا نیازمند ترکیبی از صبر، احترام و توجه به تفاوت‌های ارتباطی آنها است. رعایت بایدها و پرهیز از نبایدها، نه تنها شرایط گفت‌وگو را تسهیل می‌کند، بلکه ارزش و هویت ناشنوایان را به رسمیت می‌شناسد و موجب تقویت انسجام اجتماعی می‌شود.
همچنین، روز جهانی ناشنوایان یادآور این نکته است که هر یک از ما نقش مهمی در ایجاد جامعه‌ای فراگیر و برابر داریم؛ با تغییر نگرش‌ها، ارتقای آگاهی عمومی و پذیرش زبان و فرهنگ ناشنوایان می‌توان محیطی ساخت که در آن تفاوت‌ها به عنوان بخشی طبیعی و ارزشمند از جامعه پذیرفته شوند و همه افراد فرصت حضور و مشارکت برابر در زندگی اجتماعی داشته باشند.
