به گزارش خبرنگار پردیسان آنلاین، در سال‌های اخیر بواسطه شعارهای اقتصادی سال، اصلاحاتی در حوزه تجاری‌سازی علم انجام گرفته که هر روزه در حال پیشرفت است. به‌واسطه اصلاحات صورت گرفته کمتر شاهد شانه خالی کردن ارگان‌های ذیربط از افزایش راندمان تولید هستیم، اما هنوز انجام برخی از فعالیت‌ها با تاخیر انجام می‌شود که مطمئناً تصویب قانون‌های حمایتی به این انجام شدن هرچه بهتر این اقدامات سرعت خواهد بخشید.

دانشگاه‌ها با استفاده از پتانسیل دانشجویان فعال می‌توانند نقش بارزی در تمدن‌سازی یک جامعه را رقم بزنند در ادامه باید به سمت دانشگاه‌های نسل پنجم حرکت کنیم. در حال حاضر دانشگاه‌ها وارد نسل سوم شده‌اند که همزمان باید پایه گذاری نسل چهارم صورت پذیرد. باید به نیازهای اقتصادی پرداخت و در راستای رفع نیازها گام برداشت همچنین باید همزمان ارتباط مراکز علمی با جامعه را حفظ و ارتقا بخشید.

برای آگاهی بیشتر از اقدامات انجام گرفته با محمد صدقی، مدیر مرکز فناوری، نوآوری و تجاری‌سازی دانشگاه صنعتی اصفهان به گفتگو نشستیم که مشروح این مصاحبه را در ادامه می‌خوانید:

پردیسان آنلاین: چرا با توجه به اینکه ایران در تولیدات علمی رشد بالایی را تجربه کرده است کماکان در تجاری‌سازی علوم آن‌گونه که انتظار می‌رود عملکرد مناسبی نداشته است؟

صدقی: طی سالیان طولانی دانشگاه‌ها در مرحله اول تاکید بر آموزش و سپس پژوهش داشتند (دانشگاه‌های نسل اول و دوم). بعد از آن دانشگاه‌های نسل سوم وارد حوزه کارآفرینی شدند که این دانشگاه‌ها وظیفه دارند به دنبال کارآفرینی و خلق فرصت حرکت کنند. در حال حاضر در دنیا دانشگاه‌های نسل چهارم ظهور پیدا کرده‌اند که جدا از وظایف دانشگاه‌های گذشته، ماموریت دارند تا در شکل دهی جامعه نیز نقش ایفا کنند.

بنابراین در ایران نیز دانشگاه‌ها باید در حوزه کارآفرینی، ارتباط با صنعت و رفع مشکلات صنایع و جامعه ورود کنند. از طرفی وابستگی بودجه دانشگاه به دولت باعث شده که افراد به دنبال خلق ثروت نباشند و با توجه به اهمیت مقالات، پژوهش‌ها عمدتاً فقط به مقاله ختم می‌شدند. از این رو باتوجه به اینکه اکنون به تجاری سازی علم در کشور توجه بیشتری شده است، برای توسعه آن امتیازات بیشتری نیز در نظر گرفته شده است.

در نتیجه امیدواریم تمایل اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها به تشکیل واحد فناور افزایش یابد. از طرفی در طی این سال‌ها به دلیل وجود نداشتن رقابت و نبود R&D ( تحقیق و توسعه) با مفهوم واقعی در صنایع، احساس نیاز به همکاری با دانشگاه کمرنگ‌تر بود. همچنین فعالیت‌های اقتصادی در کشور به‌گونه‌ای بود که تکنولوژی را از خارج از کشور خریداری کرده سپس تولید انجام می‌شد که باز هم نیاز به ارتباط موثر با دانشگاه را کمرنگ‌تر می‌کرد. درحالیکه در کشورهای پیشرفته بخش قابل توجهی از بودجه پژوهشی دانشگاه‌ها توسط صنایع تامین می‌شود.

پردیسان آنلاین: به نظر شما چرا ارتباط قوی بین دانشگاه و صنعت وجود ندارد؟

صدقی: می‌توان گفت وجود نداشتن پویایی در صنایع و همزمان نبود احساس نیاز توسط دانشگاه‌ها باعث شده پیوند محکمی بین دانشگاه با صنعت شکل نگیرد. در حال حاضر به نظر می‌رسد فشار تحریم‌های اقتصادی حاکم بر کشور باعث شده نیازهای صنایع تامین نشود و از طرفی کاهش بودجه پژوهشی در دانشگاه باعث شده تا صنعت و دانشگاه هر دو بیشتر از قبل احساس نیاز برای همکاری‌های مشترک داشته باشند. به‌علاوه طی سالیان زیادی پیش‌نیاز فارغ‌التحصیلی دانشجویان دکتری مقاله بوده و برای ارتقای اعضای هیئت علمی نیز مقاله تاثیر بیشتری دارد. در نتیجه انتظاری وجود ندارد که اساتید مقاله‌نویسی را رها کرده و به دنبال رفع مشکلات صنعت باشند، اما درصورتی که ارزش‌گذاری مناسبی صورت گیرد قطعاً مسیر تغییر می‌کند.

پردیسان آنلاین: نقش پژوهش در حوزه تجاری‌سازی و بهبود اشتغال چیست؟

صدقی: پژوهش‌ها الزاماً کاربردی نیستند و انتظار نداریم که همه پژوهشگران وارد حوزه تجاری‌سازی علم شوند زیرا ساختار فکری و توانایی افراد متفاوت است. ولی باید تلاش کنیم زمینه را برای فعالیت متخصصانی که در این حوزه توانایی دارند، فراهم کنیم. در شرایط فعلی حداکثر ۲۰ درصد افراد علاقه‌مند به ارتباط با صنعت یا تجاری سازی فناوری هستند.

در این راستا یک باشگاه کارآفرینی راه اندازی کردیم؛ هدف باشگاه تشکیل یک اکوسیستم کارآفرینی و سپس ارتقای آن خواهد بود. برای دانشجویانی که به دلیل وضع اقتصادی موجود نمی‌توانند اقدامی خاصی در این زمینه داشته باشند شرایطی را فراهم کرده‌ایم که با ارتقای اکوسیستم و گذر زمان تفکر «ما می‌توانیم» را در آنان ایجاد کرده تا بر این اساس گفتمان‌های دانشجویانی به سمت سرمایه‌گذاری ویژه حرکت کنند.

با گذر زمان باید رویکرد افراد تغییر پیدا کند؛ درصورتی که در سطح خانواده یا جامعه دانشگاهی فرهنگ کارآفرینی تقویت شود قطعاً تاثیر بهتری را شاهد خواهیم بود.

پردیسان آنلاین: قانون حمایت از دانش بنیان‌ها تا چه میزان می‌تواند در توسعه تجاری‌سازی علم موثر باشد؟

صدقی: ماهیت قانون فوق‌الذکر حمایتی است، اما با این قانون بسیاری از شرکت‌ها تلاش می‌کنند که عنوان دانش‌بنیان را در کنار نام خود داشته باشند؛ این عمل باعث نگرانی است. هجوم زیاد صنایع به این سو باعث می‌شود حمایت‌ها به اندازه کافی صورت نگیرد، اما من این قانون را موثر می‌بینم چون شرکت نوپا نیاز به حمایت دارد و چالش‌های خاص خود را تجربه می‌کند.

پردیسان آنلاین: تجاری‌سازی علم با توجه به شعارهای چند سال اخیر تا چه میزان توانسته در گره‌گشایی اقتصادی موثر باشد؟

صدقی: زمانی که شعار سال مطرح می‌شود تمام بخش‌ها موظف می‌شوند که در این حوزه فعالیت کنند و بودجه‌هایی نیز برای پیشبرد آن در نظر گرفته می‌شود. مطرح شدن شعار سال به طور کلی برای اخذ مجوزها و کاهش بوروکراسی اداری موثر است و سازمان‌هایی که موظف به حمایت از تولید هستند دیگر نمی‌توانند به راحتی از این موضوع شانه خالی کنند، اما مشکل تاخیر در انجام یا اجرا نشدن صحیح آن است.

پردیسان آنلاین: با توجه به اینکه هوش مصنوعی در دنیا مطرح است؛ دانشگاه صنعتی در این موضوع چه اقداماتی انجام داده است؟

صدقی: در حال حاضر تعداد واحدهای فناور مستقر در مرکز نوآوری دانشگاه صنعتی اصفهان که در حیطه هوش مصنوعی فعالیت می‌کنند، زیاد نیست زیرا تقاضایی برای آن وجود نداشته، اما به‌دلیل اینکه هوش مصنوعی جزو موضوعات روز دنیا است ما باید به سمت توسعه آن حرکت کنیم. در این راستا اقدامی صورت گرفته و مذاکراتی با شتاب دهنده در حوزه هوش مصنوعی داشته‌ایم که شاید حضور این شتاب‌دهنده بتواند به ما کمک کند.