شهر مقدس قم این روزها شاهد تحولی بی‌سابقه در سیستم حمل‌ونقل عمومی خود است. پس از سال‌ها انتظار و مواجهه با چالش‌های متعدد در بخش اتوبوسرانی، نوسازی و توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی این شهر در حال تحقق است. سازمان اتوبوسرانی شهرداری قم با برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری کلان، گام‌های بلندی برای ارتقای کیفیت خدمات به شهروندان برداشته است.
به گزارش پردیسان آنلاین/زهرا ملکوتی شاد؛ در سال‌های گذشته، شهروندان قمی همواره با مشکلاتی همچون کمبود اتوبوس، فرسودگی ناوگان، فواصل طولانی بین سرویس‌ها و عدم دسترسی مناسب به سیستم‌های هوشمند مواجه بودند. این چالش‌ها موجب کاهش اقبال عمومی به استفاده از حمل‌ونقل عمومی و افزایش استفاده از خودروهای شخصی شده بود که پیامدهای آن را می‌توان در ترافیک سنگین، آلودگی هوا و کاهش کیفیت زندگی شهری مشاهده کرد.
اما امروز داستان متفاوت است. سازمان اتوبوسرانی شهرداری قم با درک اهمیت این موضوع و با الهام از تجربیات موفق شهرهای پیشرفته، برنامه‌ای جامع را در دست اجرا گذاشته که نویدبخش آینده‌ای روشن برای حمل‌ونقل عمومی این شهر است. این برنامه که بر سه محور اصلی «توسعه کمی ناوگان»، «ارتقای کیفیت خدمات» و «هوشمندسازی سیستم‌ها» استوار است، می‌تواند تحولی اساسی در الگوی تردد شهروندان قمی ایجاد کند.
در این گزارش، به بررسی جزئیات این طرح تحولی و تأثیرات آن بر زندگی روزمره شهروندان می‌پردازیم. از افزایش تعداد اتوبوس‌ها تا ورود ناوگان برقی و هوشمندسازی کامل سیستم‌ها، همگی نشان‌دهنده عزم جدی مسئولان برای ایجاد تغییرات بنیادین در این بخش حیاتی از خدمات شهری است. تحولی که نه‌تنها می‌تواند چهره شهر را دگرگون کند، بلکه تأثیرات عمیقی بر محیط زیست، سلامت عمومی و اقتصاد شهروندان خواهد داشت.
این تحول بزرگ می‌تواند کیفیت زندگی بیش از یک میلیون شهروند قمی را تحت تأثیر قرار دهد و آینده‌ای برای حمل‌ونقل عمومی این شهر مقدس ترسیم کرده‌است.
گفتگو با شهروندان قمی درباره تحولات اتوبوسرانی شهری نشان می‌دهد چگونه بهبود کیفیت حمل‌ونقل عمومی می‌تواند مستقیم بر زندگی روزمره مردم تأثیر بگذارد. از دانشجو تا بازنشسته، از کارگر تا کارمند، همه از این تغییرات مثبت سخن می‌گویند.
خانم رضایی که معلم ساکن پردیسان می باشد و هر روز با اتوبوس به بلوار امین می رود به خبرنگار ما می گوید: سال های گذشته مجبور بودم هر روز 20 دقیقه در ایستگاه منتظر بمانم. اما حالا با اپلیکیشن جدید می‌توانم دقیقاً زمان رسیدن اتوبوس را ببینم و فقط ۵ دقیقه قبل برسم. این تغییر واقعاً زندگی‌ام را راحت‌تر کرده است.
وی می افزاید: اتوبوس‌های جدید واقعاً کابین تمیز، تهویه مناسب و صندلی‌های راحت دارند. از وقتی کارت پرداخت الکترونیک اتوبوس می کنم، ماهانه در هزینه‌هایم صرفه‌جویی می‌شود. این پول را برای پس‌انداز فرزندم کنار می‌گذارم.
محمدی ۲۳ ساله و دانشجو است در خوابگاه دانشگاه زندگی می کند می گوید: اتوبوس‌های برقی جدید واقعاً بی‌صدا هستند و تکان‌های کمتری دارند. می‌توانیم در مسیر راحت درس بخوانیم. امیدوارم هرچه سریع‌تر تعدادشان بیشتر شود.
آقای کریمی، مغازه‌دار ساکن خیابان امام خمینی می گوید: صبح‌ها که برای باز کردن مغازه می‌روم، می‌بینم کارگرانم هم با اتوبوس می‌آیند. می‌گویند حالا دیگر دیر نمی‌رسند. این برای کسب‌وکار من هم خوب است.
علی موسوی که دانش‌آموز می باشد می گوید: قبلاً مادرم نگران بود تنها سوار اتوبوس شوم. اما حالا با GPS می‌تواند مسیر اتوبوس را دنبال کند و زمان رسیدن به مدرسه و برگشت را برنامه ریزی کند و حالا خیالش راحت‌تر شده است.
ناوگان اتوبوسرانی قم تا پایان سال ۱.۵ برابر می‌شود
علی نیک مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی شهرداری قم در گفت‌وگوی اختصاصی با پردیسان آنلاین از برنامه‌های توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی در این شهر خبر داد و گفت: تا پایان سال جاری، ناوگان اتوبوسرانی قم به یک و نیم برابر وضعیت فعلی خواهد رسید. این افزایش تعداد اتوبوس‌ها موجب کاهش فواصل حرکت و رفاه بیشتر شهروندان خواهد شد.
وی با اشاره به وضعیت فعلی ناوگان اتوبوسرانی بیان کرد: در حال حاضر ۳۰۰ دستگاه اتوبوس دیزلی در حال خدمات‌رسانی هستند همچنین ۲ دستگاه اتوبوس برقی به صورت آزمایشی در حال فعالیت است و ۵ دستگاه اتوبوس برقی جدید وارد ناوگان شده است و ۱۵ دستگاه اتوبوس برقی دیگر در ماه‌های آینده وارد خواهند شد.
به گفته نیک روزانه بین ۱۲۰ تا ۱۳۰ هزار نفر از اتوبوس‌های شهری استفاده می‌کنند که ماهانه بین ۳۶ تا ۴۵ میلیون سفر با اتوبوس انجام می‌شود که در فصل تابستان و تعطیلی مدارس حدود ۳۶ میلیون سفر و در ماه‌های پرتردد مانند مهر و آبان تا ۴۶ میلیون سفر انجام می شود.
مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی شهرداری قم تأکید کرد: با افزایش ناوگان به بیش از ۴۰۰ دستگاه تا پایان سال، خدمات‌رسانی به شهروندان بهبود چشمگیری خواهد یافت و شاهد رضایت بیشتر مردم خواهیم بود.
نوسازی ناوگان و تسهیل سفرهای شهری با ۵ روش هوشمند
وی از برنامه‌های تحولی این سازمان برای تشویق شهروندان به استفاده از حمل‌ونقل عمومی خبر داد و گفت: نوسازترین ناوگان اتوبوسرانی کشور با سیستم‌های سرمایشی پیشرفته در اختیار شهروندان قمی است.
نیک با اشاره به معضلات ناشی از استفاده از خودروهای شخصی اظهار داشت: تصادفات، نزاع‌های ترافیکی و آلودگی هوا ریشه در تردد وسایل نقلیه شخصی دارد. هدف ما ارائه خدمات باکیفیت و ارزان است تا شهروندان انگیزه بیشتری برای استفاده از اتوبوس داشته باشند.
وی به اقدامات انجام‌شده در سال گذشته اشاره کرد و افزود: جوان‌ترین ناوگان کشور متعلق به قم می باشد که تمام اتوبوس‌های قم کمتر از ۳.۵ سال عمر دارند و مجهز به سیستم‌های سرمایشی هستند.
مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی شهرداری قم ۵ روش هوشمند ردیابی اتوبوس برشمرد و عنوان کرد: شهروندان می‌توانند از طریق سامانه پیامکی، پشت صندلی‌های اتوبوس و اپلیکیشن‌های مرتبط از زمان رسیدن اتوبوس مطلع شوند.
وی از تسهیل شارژ کارت بلیت در اتوبوس، حذف وجه نقد و استفاده از قم‌کارت و پوزهای آنلاین برای پرداخت خبر داد و اظهار داشت: دستگاه‌های پوز شارژ در ۵ اتوبوس به‌صورت آزمایشی نصب شده است سعی داریم و به تمام ناوگان تا ابتدای تابستان تعمیم دهیم.
مدیرعامل اتوبوسرانی قم تصریح کرد: ۴۰۰ میلیارد تومان از محل فروش اوراق غیر از بودجه‌های داخلی شهرداری برای خرید اتوبوس‌های جدید در دستور کار قرار دارد. همچنین ۴۰ میلیارد تومان برای اورهال و به‌روزرسانی اتوبوس‌های موجود تخصیص پیدا کرده است.
نیک در پایان تأکید کرد: با کاهش فاصله حرکت اتوبوس‌ها و افزایش تعداد آن‌ها، شاهد کاهش چشمگیر معضلات ترافیکی و محیط‌زیستی خواهیم بود.
تأمین ناوگان اتوبوسرانی با چالش‌های متعدد مواجه شد
رضا خانه‌زاد یزدی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری قم، در گفت‌وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین ، به تشریح اقدامات و چالش‌های پیش‌روی تأمین ناوگان اتوبوسرانی این شهر در سال‌های اخیر پرداخت.
وی با اشاره به تلاش‌های صورت‌گرفته برای تأمین اتوبوس در سال ۱۴۰۲، گفت: برای این سال، دو ردیف بودجه در نظر گرفته شده بود، اما با مشکلاتی در تأمین میدل‌واس (اتوبوس‌های میان‌ظرفیت) مواجه شدیم. تولیدکننده این نوع اتوبوس با وجود تعهدات قبلی به شهرداری تهران، امکان همکاری با قم را نداشت.
خانه‌زاد یزدی افزود: پس از این موضوع، با هماهنگی شورای شهر، ردیف بودجه به سمت خرید اتوبوس‌های معمولی تغییر یافت، اما با اعلام ایران‌خودرو دیزل مبنی بر عدم تولید اتوبوس و نیز اعلام عقاب‌افشان درباره تعهداتش به شهرداری تهران، عملاً در سال ۱۴۰۲ نتوانستیم ناوگان جدیدی تأمین کنیم.
معاون حمل‌ونقل شهرداری قم با بیان اینکه در سال ۱۴۰۳ این مشکل تا حدی رفع شد، خاطرنشان کرد: با پیگیری‌های انجام‌شده، ۱۰ دستگاه اتوبوس از ایران‌خودرو دیزل و ۲۰ دستگاه اتوبوس برقی تأمین شد. همچنین، زامیاد اعلام کرده که از تیرماه ۱۴۰۴ امکان تولید ۷۰ دستگاه اتوبوس برای قم را دارد.
وی با اشاره به پیگیری‌های مربوط به تحویل ۴۹ دستگاه اتوبوس باقی‌مانده از سال ۱۴۰۱، گفت: معاون عمرانی وزیر کشور در سفر اخیر به قم قول داد که این تعداد در شش‌ماهه اول سال ۱۴۰۳ تحویل داده شود. در صورت محقق‌شدن این وعده، نگرانی‌ها درباره کمبود ناوگان اتوبوسرانی قم برطرف خواهد شد.
خانه‌زاد در پایان ابراز امیدواری کرد که با تأمین این اتوبوس‌ها، برنامه‌های توسعه حمل‌ونقل عمومی قم به‌طور کامل عملیاتی شود.
پیشنهاد واردات اتوبوس با پلاک ویژه از منطقه سلفچگان
سید محمدحسین دهناد رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر قم در گفت‌وگوی اختصاصی با خبرنگار پردیسان آنلاین از کمبود ۳۰۰ دستگاه اتوبوس در ناوگان حمل‌ونقل عمومی شهر قم خبر داد و بر ضرورت استفاده از ظرفیت‌های منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان برای رفع این مشکل تأکید کرد.
دهناد با اشاره به محدودیت‌های تولید داخلی، گفت: برخی شهرها از طریق واردات، بخشی از کمبود ناوگان خود را جبران کرده‌اند. در استان قم نیز می‌توان از ظرفیت منطقه ویژه اقتصادی سلفچگان برای واردات اتوبوس با پلاک ویژه و تردد محدود در شهر قم استفاده کرد.
وی با بیان اینکه این موضوع می‌تواند در کارگروه ملی زیارت مطرح شود، افزود:استفاده از این ظرفیت، راهکاری سهل‌الوصول و مقرون‌به‌صرفه برای افزایش ناوگان اتوبوسرانی قم است. درخواست ما از مسئولان استانی این است که این طرح را در دستور کار قرار دهند.
رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر قم با اشاره به سفر ریاست جمهوری به قم گفت: در آینده نزدیک کارگروه ملی زیارت با حضور معاون اول رئیس جمهور نیز به میزبانی قم برگزار می شود و امیدواریم که با هماهنگی دستگاه‌های مربوطه، این راهکار عملیاتی شود.
