۷ مهر ماه سال ۱۳۵۹ پالایشگاه آبادان در جنگ ایران و عراق از سوی دشمن مورد حمله هوایی قرار گرفت. پس از این اتفاق آتش نشانان برای اطفای حریق وارد عمل شدند، در حین اطفای حریق بار دیگر این پالایشگاه بمباران شد و تعداد زیادی از آتش نشانان در این حادثه شهید شدند.

۲۰ سال بعد از این حادثه، طرح تعیین روز آتش نشانی و ایمنی در سال ۱۳۷۹ توسط ستاد هماهنگی امور ایمنی و آتش نشانی کشور پیشنهاد و توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور تأیید شد.

سابقه تأسیس سازمان آتش نشانی در ایران به سال ۱۲۲۱ در شهر تبریز باز می‌گردد؛ بعد از شهر تبریز دومین و سومین واحدهای آتش‌نشانی رسمی در جنوب کشور و در شهرهای مسجد سلیمان و آبادان برای حفظ تأسیسات ایجاد شده در پالایشگاه آن شهرها تأسیس شد. اولین پایگاه آتش نشانی در شهر تهران در سال ۱۳۰۳ تأسیس شد.

سازمان‌های آتش‌نشانی با هدف نجات جان و اموال انسان‌ها تشکیل شده‌اند، بنابراین یک آتش‌نشان قادر است در بحرانی‌ترین شرایط محیطی و زیان آورترین و سخت‌ترین شرایط کاری به یاری حادثه دیدگان بشتابد. آتش نشانان در محیط‌های پر مخاطره‌آمیز و از جمله انفجارها و حریق‌های گسترده به امدادرسانی و عملیات می‌پردازند و آتش نشانی جزء یکی از مشاغل سخت به شمار می‌آید.

شک نیست حرفه آتش نشانی یکی از سخت ترین مشاغلی است که افراد انسان‌دوست انتخاب می‌کنند. وقتی صحبت از خطرات این حرفه می‌شود در اغلب موارد به خطراتی اشاره می‌گردد که منجر به حادثه شده و کمتر از عوامل بیماری‌زای این شغل سخن به میان می‌آید.

آتش نشان‌ها در طول مدت خدمت بارها دچار حوادث کوچک و بزرگ می‌شوند و گاهی نیز در این راه جان می‌بازند. اما آنچه از نظرها دور می‌ماند بیماری‌هایی است که به علت تماس با انواع مواد شیمیایی در هنگام آتش سوزی به آن‌ها مبتلا می‌شوند که در برخی موارد منجر به ناتوانی زودهنگام آتش‌نشانان می‌شود.

به مناسبت روز ایمنی و آتش‌نشانی با دو تن از آتش‌نشانان قمی به گفت‌وگو پرداختیم.

مسلم اوتادی آتش نشان استان قم گفت: خاطرات یک آتش نشان ترکیبی از غم و شادی است، زمانی که جان و مال عزیزانمان را از خطرات نجات می‌دهیم، خوشحالی ایشان به ما منتقل می‌شود، البته گاهی ممکن است این خاطرات ناراحت کننده باشد.

وی ادامه داد: واحد آموزش سازمان آتش نشانی آموزش‌های لازم را به صورت رایگان به متقاضیان ارائه می‌دهد و افراد می‌توانند درخواست خود را به سازمان بدهند تا به صورت فردی و گروهی آموزش ببینند با شروع سال تحصیلی آموزش‌های ایمنی به دانش آموزان در مدارس انجام خواهد گرفت.

مهدی اکبری دیگر آتش نشان قمی بیان کرد: هر ماموریت برای ما خاطره می‌سازد. در یکی از ماموریت‌هایی که داشتیم یک خودرو سواری با یک تریلی دچار سانحه رانندگی شده بود، همکاران ما در محل وقوع حادثه حاضر شدند و تلاش بر نجات جوان محبوس شده در خودروی سواری کردند، شرایط جوان مساعد نبود اما با توکل بر خدا و تلاش بی وقفه آتش نشانان جوان با کمترین آسیب از خودرو خارج شد. می‌توان از این نوع خاطرات که موجب حفظ جان یک عزیزی می‌شود به شادی یاد کرد.

وی شهروندان را به رعایت نکات ایمنی دعوت کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین خطرات مسمومیت با گاز منو اکسید کربن است مردم هنگام استفاده از وسایلی که سوخت آن‌ها گاز است نکات ایمنی را رعایت کنند. با توجه به نزدیک شدن فصل سرما و استفاده از بخاری‌ها شهروندان نکات ایمنی را جهت نصب و راه اندازی وسایل گرمایشی رعایت کنند؛ همچنین آب گرمکن‌های خانگی می‌تواند خطرناک باشد.

اکبری تصریح کرد: با وجود پیشرفت صنعت ساختمان و استفاده از آسانسور مالکین از آسانسورهای استاندارد استفاده کنند و پیش از ظرفیت مجاز به کارگیری نکنند؛ همچنین در صورت حادثه و در زمان نبود برق با سازمان آتش نشانی تماس بگیرند.

همچنین علی زندیه در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به صنعتی بودن قم، عنوان کرد: سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی، سازمان‌های شهری هستند و سازمان آتش‌نشانی استان قم نیز از این مسئله مستثنی نیست؛ تجهیزاتی که در سازمان آتش‌نشانی وجود دارد معمولاً برای اطفای حریق شهرها مورد استفاده قرار می‌گیرند و به نوعی با تجهیزات اطفای حریق صنایع متفاوت هستند اما با این وجود حمایت و پشتیبانی از صنایع را در برابر حوادث و حریق در دستور کار داریم.

مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری قم بیان کرد: با توجه به حوادثی که معمولاً در مجاورت قم و در شهرک‌های صنعتی اقماری در سطح شهر همچون شکوهیه، محمودآباد و سلفچگان رخ می‌دهد، نیاز است که به عنوان پشتیبان در برخی حوادث و اطفای حریق حضور داشته باشیم.

زندیه استاندارد جهانی رسیدن به محل حادثه را چهار دقیقه اعلام و اظهار کرد: قم جزء کلان‌ شهرهایی است که در زمینه رسیدن به محل حادثه از استانداردهای جهانی پیشی گرفته؛ میانگین زمان رسیدن ما به محل حادثه در حال حاضر در شهر قم حدود سه دقیقه و ۳۰ ثانیه است.

وی تاکید کرد: در حال حاضر مجتمع‌های تجاری به ویژه در هسته مرکزی شهر بعضا به لحاظ ایمنی حریق شرایط مطلوبی را ندارند و از متولیان امر سازمان صمت، اداره اصناف و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری همچنین خود کسبه اماکن تجاری تقاضا داریم دستورالعمل‌های حریق سازمان آتش‌نشانی را دریافت و برای انجام آن پیگیری‌های لازم را انجام دهند.

مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری قم دو نوع واحد مسکونی آپارتمانی و ویلایی را مورد توجه قرار داد و گفت: ساختمان‌های آپارتمانی و طبقاتی با توجه به مساحت و تعداد طبقات باید تجهیزات و ملزومات اطفای حریق را داشته باشند و معمولا این ساختمان‌ها دارای تجهیزات هستند، امّا مسئله مهم سرویس و نگهداری از تجهیزات است.

زندیه با بیان اینکه تجهیزات اطفای حریق نصب شده در ساختمان‌ها نیازمند سرویس و بررسی مجدد هستند، اظهار کرد: قاعدتا هزینه‌ای به مراتب بیشتری برای خرید تجهیزات اطفای حریق نسبت به شارژ و نگهداری آن‌ها در ساختمان‌ها صرف می‌شود؛ بنابراین نگهداری از این تجهیزات با هدف بهره گیری در زمان وقوع حوادث از اهمیت بسزایی برخوردار است.