سید عبدالمجید شریف‌زاده با اعلام این خبر گفت: این اثر توسط مریم گشاده‌رو  هنرمند رشته نقاشی روی پارچه به اجرا در آمده است. او هنر نقاشی روی پارچه به شیوه مقاوم سازی (باتیک) را از زمینه‌های هنری عمیقی دانست که ضمن داشتن پیام از لحاظ زیبایی شناسی و صورت، دارای جایگاهی والا و ظرفیت بالای کاربرد، […]

سید عبدالمجید شریف‌زاده با اعلام این خبر گفت: این اثر توسط مریم گشاده‌رو  هنرمند رشته نقاشی روی پارچه به اجرا در آمده است. او هنر نقاشی روی پارچه به شیوه مقاوم سازی (باتیک) را از زمینه‌های هنری عمیقی دانست که ضمن داشتن پیام از لحاظ زیبایی شناسی و صورت، دارای جایگاهی والا و ظرفیت بالای کاربرد، بررسی و یادگیری است.
وی تصریح کرد: هنرمند باتیک باید در نحوه اجرای تکنیک‌های باتیک توانمند و خلاق باشد و بداند رنگ ها، نقوش و طرح‌های مختلف را در باتیک چگونه اجرا کند زیرا که از ویژگی‌های مهم باتیک غوغای رنگ در آن است.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، شریف زاده خاطر نشان کرد: باتوجه به نقش حاکم در این اثر(گل و مرغ دوره قاجار) که از شاخه‌های نقاشی ایرانی است، بی‌شک حضور رنگ نقش مهمی در تولید اثر دارد که در این تجربه رنگ های قهوه ای، طلایی، سبز، زرد، نارنجی و طیف قرمز جای بیشتری برای حضور داشتند.
رئیس گروه پژوهشی هنرهای سنتی پژوهشگاه گفت: از آنجا که در دوره قاجار درون مایه گل و مرغ جنبه کاربردی در وسایل تزیینی و کاربردی داشته است، در این پروژه سعی شد انتقال گل و مرغ از جلد کتاب به پارچه و اثر هنری-کاربردی رومیزی به شیوه نقاشی باتیک اجرا و تأثیرشیوۀاجرای آن مورد مشاهده قرار گیرد.
وی در پایان درک هنر گل و مرغ در دوره قاجار و حفظ امانت در انتقال زیبایی‌های آن، معرفی ارزش‌های هنری باتیک و توسعه آن با ارتقاء طرح گل و مرغ و تولید اثرهنری-کاربردی رومیزی با ابعاد ۱۰۵در۱۰۵ و پاسخ به نیازهای هنری، آموزشی و پژوهشی را از اهداف اجرای این طرح برشمرد.

باتیک چیست؟

باتیک به معنای چاپ مقاوم است. در این هنر، قسمت هایی از پارچه را با ماده‌ای مقاوم که مانع از نفود رنگ به پارچه می شود، می پوشانند تا با روشی خاص نقوش دلخواه را بر روی پارچه ایجاد کنند. شروع کار نقاشی و چاپ باتیک به حدود ۲۰۰۰ سال پیش برمی گردد. یعنی زمانی که مردم قبائل جاوه (اندونزی) کشف کردند عصاره بعضی درختان از نفود رنگ به داخل پارچه جلوگیری می کند. بدین ترتیب در آغاز یک روش مقاوم ابتدایی به وجود آمد و سپس به ترتیب روش نقاشی و چاپ باتیک ایجاد شد.

پارچه های ابتدایی که از غارها یا قبور فراعنه مصر به دست آمده است و رواج هنر باتیک در میان بومیان جاوه و سوماترا موید این مدعاست که هنر نقاشی و چاپ پارچه قبل از رنگرزی به وجود آمده است. انسان آن دوره دریافته بود با گره زدن، دوختن، چین زدن، لایه و تا کردن نقاط معینی از پارچه و بعدها با پوشش بخش یا  بخش‌هایی از پارچه با ماده مقاوم می تواند از نفوذ رنگ به داخل نقاط مورد نظر جلوگیری کند.

تاریخچه چاپ باتیک در ایران

طبق اسناد و مدارک موجود حدود ۲۵۰۰ تا ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد، ابریشم از چین به ایران راه یافته و از آنجا که جاده ابریشم، یعنی مهم ترین راه ارتباط بازرگان با بازار مصرف از ولایت (توان هوانگ در چین و به ولایت (کان سو) می آمد، از آنجا داخل ترکستان شرقی فعلی می شد و به سمرقند و بخارا می رسید و از آنجا به قزوین، زنجان و تبریز می رفت. ابریشم از مهم ترین کالاهایی بود که به صورت ترانزیت از ایران می گذشت و ایرانیان از عمده ترین خریداران ابریشم خام و فروشنده آن با قیمت دلخواه به ممالک مغرب زمین بودند.

باتیک در فرهنگ لغت، حصار و ضریح معنا شده و عوام آن را کلاغی، کلاقه ای یا کلاغه‌ای می خوانند و در پاره ای نقاط نیز (قنوز) که معادل آذری ابریشم است تلفظ می شود و وجه تسمیه این است که چون در گذشته های دور معمولا قسمت هایی از پارچه را که قرا بود رنگ آمیزی شود به اشکال خاصی گره زده یا می دوختند و سپس مبادرت به رنگرزی می کردند. طبیعتا چون رنگ نمی توانست در قسمت های گره خورده یا دوخته شده نفوذ کند، پس از پایان عملیات رنگرزی و باز شدن گره ها و نقاط دوخته شده قسمت های گره خورده یا دوخته شده قسمت‌هایی که رنگ را جذب نکرده بود، حالتی نگاتیو به خود می گرفت و باز از آنجا که معمولا فقط از یک رنگ و بیشتر رنگ سیاه استفاده می شود این نقوش تصادفا حالت پر کلاغ را به ذهن تداعی می کرد.