جهان ما روزانه و حتی می‌توان گفت در دقیقه پیشرفت می‌کند، پیشرفتی که بخش عظیمی از آن باعث سهولت کار و زندگی بشر است. اگر کمی فکر کنید در زمان‌های بسیار دور برای سفر از شهری به شهر دیگر از حیوانات استفاده می‌شد که چندین روز و حتی ماه زمان می‌برد، ولی امروزه دورترین راه‌ها از طریق هواپیما، کشتی، ماشین، قطار به سرعت سپری می‌شود.

اگر بخواهیم در خصوص یکی از پیشرفت‌هایی که کارها و فعالیت‌های روزمره بشر را سرعت و سهولت بخشیده بنویسیم، می‌توانیم به الکترونیکی شدن خدمات شهری اشاره کنیم. خدمات الکترونیکی به خدماتی گفته می‌شود که بر بستر اینترنت ارائه می‌شود و هدف آن ارائه سریع خدمات و انجام سریع کلیه امور، بدون نیاز به حضور فیزیکی در محل است.

برخی از محققان و صاحبنظران از خدمات الکترونیکی به عنوان سلف سرویس اطلاعاتی یاد می‌کنند؛ به این دلیل که در سلف سرویس مشتریان برای دریافت خدمات نزد کیوسک‌های ارائه دهنده خدمات می‌روند، حال آنکه در خدمات الکترونیکی، خدمات مربوطه را از طریق صفحات وب در خانه و یا هرجای دیگر می‌توانند دریافت کنند. به طور کلی سلف سرویس عبارت است خدماتی که بدون هیچگونه دخالت و کمک مستقیم عامل انسانی صورت نمی‌گیرد. همچنین در دریافت خدمات الکترونیکی، مشتریان بایستی تنها به حواس بینایی و شنوایی خود اعتماد کنند، در حالی که در دریافت خدمات سنتی استفاده از همه حواس پنجگانه گاهی نیاز می‌شود. خدمات الکترونیکی برخلاف حالت سنتی آن وابسته به مکان، زمان و ساعت‌های خاص نیست لذا به راحتی ارائه می‌شود.

با اختراع شیوه نوینی از ارتباط، فاصله‌ها دیگر مفهوم خود را از دست داده و روابط عمومی سنتی در دنیای پیشرفته کنونی پاسخگوی نیاز سازمان‌ها نیست. امروزه شیوه‌های برقراری ارتباط سنتی به سرعت در حال رشد و الکترونیکی‌شدن هستند.

در عصر کنونی ما که عصر ارتباطات نام گرفته است، سرعت انتقال داده و اطلاعات حرف اول را می‌زند. بنابراین الکترونیکی کردن وظایف امری حائز اهمیت بوده به نحوی که با بهره گیری از شیوه‌های جدید و حداقل نیروی انسانی و هزینه، یک سیستم خدمات رسانی پر سرعت و با دامنه نفوذ و تاثیرگذاری بیشتر و کارآمد به وجود آمده و کارکنان به جای پرداختن به روش‌های کهنه و سنتی با بهره گیری از ابزار الکترونیک، سازمان را در راستای رسیدن به اهداف برنامه ریزی شده سوق داده تا پل ارتباطی مردم و مسئولان مستحکم تر شود.

از نتایج و دستاوردهای حاصل از ارائه خدمات الکترونیکی می‌توان به کاهش مراجعه حضوری ارباب رجوع به ادارات، کاهش هزینه برای بنای ساختمان اداری، کاهش ترافیک و ترددهای بی مورد در شهر، کاهش قیمت تمام شده خدمات الکترونیکی، ماشینی شدن فعالیت‌ها و سرعت بخشیدن به پاسخگویی به ارباب رجوع، بی نیازی ارباب رجوع از پیگیری کارهای خود در مراکز استان‌ها، دسترسی آسان به اطلاعات و خدمات به صورت تمام وقت و همه روزه و جلب رضایت ارباب رجوع اشاره کرد.

از این رو مسئولین کشور بر این برآمده‌اند تا با گسترش خدمات الکترونیکی همپا با جهان پیش بروند و کارها را سهولت بخشند. در شهر قم نیز طی سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای به توسعه خدمات الکترونیک شده، البته تا حد مطلوب و ظرفیت‌هایی که در جهان ایجاد شده فاصله بسیاری وجود دارد.

یکی از بخش‌هایی که می‌تواند با توسعه خدمات خود به صورت الکترونیک بسیاری از ترددهای غیرضرور درون‌شهری را کاهش داده و سرعت بهره‌گیری از خدمات را افزایش دهد در شهرداری‌ها است؛ لذا شهرداری قم در راستای بهبود و تسهیل خدمات رسانی به شهروندان، اقدام به ایجاد مجموعه ای از خدمات الکترونیکی کرده است. از جمله این خدمات می‌توان به پروژه قم کارت اشاره کرد. این طرح شامل دو بخش کیف پول الکترونیک شهروندی و کارت شهروندی است. پروژه قم کارت که به صورت کیف پول آنلاین برای شهروندان است می‌تواند تعاملات مالی شهروندان در خصوص شهرداری را سهولت ببخشد. پرداخت کرایه تاکسی و اتوبوس و پرداخت عوارض خودرو از جمله فعالیت‌هایی است که می‌توان در آن از طرح قم کارت بهره برد.

رییس سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری قم در خصوص پروژه قم کارت اظهار کرد: این پروژه دو بخش را شامل می‌شود، یک بخش کارت شهروندی و بخش دیگر کیف پول الکترونیک شهروندی است. بخش کارت شهروندی به صورت کامل آماده و دستگاه‌های خودشارژ نیز برای آن‌ها تهیه شده است که می‌توان به صورت اتوماتیک کارت را شارژ کرد.

کوروش محمدحسینی بیان کرد: به منظور اجرای پروژه تاکسی هوشمند در ۲۰ تاکسی به کمک سازمان تاکسیرانی بارکد نصب شده است و قابلیت پرداخت الکترونیک هزینه تاکسی‌ها وجود دارد، اما متاسفانه از آنجایی که اتوبوس‌های قدیمی دارای دستگاه‌های جدید نبودند این طرح کمی به تعویق افتاده است.

محمدحسینی با تاکید بر اینکه علاوه بر روش‌های سنتی، طرح قم کارت می‌تواند پرداخت‌های شهروندان را تسهیل کند گفت: پارک حاشیه ای یکی از مواردی است که عمدتاً از طریق کارت یا پارکومتر پرداخت می‌شد، اما قم کارت امکان پرداخت آنلاین را در این زمینه برای شهروندان فراهم می‌کند.

وی با تاکید بر تلاش شهرداری برای اینکه قم کارت زیرساخت اصلی پرداخت شهروندان باشد، افزود: اگرچه عمده رانندگان به سبک سنتی دریافت پول اعتقاد دارند، اما در کنار سبک سنتی شرایط پرداخت آنلاین را نیز برای شهروندان به وجود می‌آوریم.

رییس سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری قم در خصوص بخش کیف پول الکترونیکی شهروند، تصریح کرد: در سامانه قم‌یار، که سامانه میز خدمت الکترونیکی است، بخش کیف پول الکترونیک قابل مشاهده است که به موجب آن شهروندان می‌توانند مبالغ مورد نظر را به شهرداری واریز کنند.

شهریورماه امسال نیز ارائه خدمات الکترونیک در حوزه شهرسازی نیز به صورت آزمایشی در قالب سامانه قم‌یار آغاز شد و در منطقه پنج شهری این خدمات کلید خورد؛ شهرداری طی این مدت تلاش کرد تا با ارائه اهرم‌های تشویقی گامی موثر در راستای استفاده مردم از این خدمات و عدم حضور در مناطق شهری بردارد. از دیگر سامانه‌های الکترونیکی که شهرداری در قالب پورتال خود راه‌اندازی کرده می‌توان به سامانه شفاف، شاخه، نقشه‌نما، داده‌نما و… اشاره کرده که به نوعی خدمات شهری را پشت یک دیوار شیشه‌ای برای اطلاع و بهره‌مندی تمام شهروندان قرار داده است.

تلاش‌های روزانه شهرداری برای آسایش شهروندان قمی ادامه دارد و پروژه قم کارت و امثال آن پایان راه نیست. در بسیاری از موارد که به دلیل اتمام ساعت اداری یا مواردی مانند اوضاع فعلی شهر قم که مردم به علت جلوگیری از شیوع کرونا ویروس کمتر در مکان‌های عمومی ظاهر می‌شوند، خدمات الکترونیکی بهترین و سریع‌ترین راه برای انجام فعالیت‌های روزانه مردم از منزل است. می‌توان گفت طرح قم کارت هم در جلوگیری از شیوع ویروس در وضعیت فعلی و حتی در اوضاع عادی نیز برای کم شدن بیماری‌ها نقش بسزایی دارد. اسکناس‌ها منبع بزرگ آلودگی‌ها هستند و چه بهتر است هزینه‌ها آنلاین پرداخت شود. بیاییم به امید پیشرفت روز افزون سرزمینمان از خدمات به روز استفاده کنیم.