به گزارش پردیسان آنلاین، با توجه به رشد شهرنشینی و تغییر ساختار بوم شناسی در شهرها نیاز به فضاهای سبز و هم چنین کمربند سبز برای تنفس سالم در کنار مسائل زیست محیطی امری انکار ناپذیر است اما تعیین سطح و سرانه کاربری فضای سبز در ایران ، تاکنون عمدتاً براساس استانداردهای مورد استفاده در کشورهای دیگر بوده است.
سرانه فضای سبز در یک شهر کویری و یا یک شهر بزرگ مانند تهران نمی‌تواند شرایطی همانند با یک شهر ساحلی در استان مازندران داشته باشد. با وجود این ، اطلاع از استانداردهای فضای سبز می تواند به عنوان هدایتگر فعالیتها و خط مشی‌ها به شمار آید طبق آمارهای موجود و براساس مطالعات و بررسی های وزارت مسکن و شهرسازی ، سرانه متعارف و قابل قبول فضاهای سبز شهری در شهرهای ایران بین ۷ تا ۱۲ مترمربع برای هر نفر است.
با وجود این در شهرهای مختلف کشور نیز این رقم ، با توجه به ویژگیهای متفاوت جغرافیایی و اقلیمی آنها، با اختلافاتی همراه است که میزان آنرا طرح های مصوب هر یک از شهرها تعیین می کنند در کلانشهری مانند قم که در اقلیم خشن و کویری قرار گرفته است و محدودیت منابع آبی با بحران روبرو است توسعه فضاهای سبز شهری نیاز به اجرای سیاست هایی دارد که از سویی کمربند سبز شهر در برابر معضلات ریزگردها نیاز اساسی است لذا باید برای حفظ و توسعه فضای سبز با توجه به محدودیت منابع آبی سیستم آبیاری را تغییر داد.
با توجه به این که قم یک شهر کویری است برای افزایش نشاط اجتماعی و مقابله با مسائل زیست محیطی که بعضا نفس های شهروندان قمی را به شماره می اندازد وجود فضاهای سبز شهری یک نیاز اساسی است اما از طرف دیگر با توجه به محدودیت منابع آبی در این شهر مدیریت بهره وری در نگهداری از این حجم فضای سبز نیاز به سیاست های خاصی دارد و تا حدالامکان اجازه نداد آب شرب شهری که با هزینه های بسیار بالا منتقل می شود در آبیاری کمربند سبز استان استفاده شود.
یکی از راهکارهای غلبه بر این مشکل استفاده از پساب تصفیه‌شده فاضلاب مطابق با استاندارد محیط زیست در تامین آب مورد نیاز برای آبیاری فضای سبز مورد توجه قرار گرفته است لذا برای حفظ منابع آبی زیرزمینی و آب آشامیدنی بهره گیری از پساب تصفیه شده فاضلاب شهری برای آبیاری عرصه ها و فضاهای سبز در کلانشهر قم که آب ارزش معنوی بالایی دارد مورد توجه است.
براساس اطلاعاتی که از سازمان پارک ها وفضای سبز شهری به دست آمده است طرح جامع استفاده از پساب در فضای سبز جنگلی و کمربند سبز و اجرای زیر ساخت های پروژه با تکمیل فاز اول پیگیری شده و فاز دوم نیز در حال اجرا است .
اخیرا استاندارقم هم با توجه به محدودیت هایی که کلانشهر قم در حوزه منابع آبی دارد بر تمرکز بر بهره گیری از آب پساب در فضای سبز شهری تاکید کرده است .

استفاده از آب شرب برای فضای سبز این استان از نظر شرعی و قانونی توجیهی ندارد
استاندار قم می گوید: باید وضع کنونی استفاده فضای سبز از آب زیرزمینی، پساب و آب شرب مشخص و شرعا و قانونا هیچ توجیهی ندارد که در فضای سبز از آب شرب استفاده شود از آب شرب و سرشاخه‌ها حق نداریم برای فضای سبز استفاده کنیم.
وی با اشاره به اینکه همچنین تکلیف توسعه فضای سبز نیز باید مشخص شود، خاطرنشان کرد: باید برای این موضوع زمان لازم اختصاص یابد و مشخص شود که آب فضای سبز قم از چه طریقی تامین می‌شود.
شاهچراغی ادامه داد: ظرف یک ماه آینده باید آبفا، آب منطقه‌ای و شهرداری طی جلسه‌ای با مدیریت معاونت عمرانی استانداری قم، جدولی تهیه کنند که طی آن منابع آبی فضای سبز قم مشخص شود.
وی با بیان اینکه تاکید ما بر عدم استفاده از آب شرب در فضای سبز است، تصریح کرد: در تامین آب مشکل داریم و همه باید نسبت به این موضوع حساس بوده و نکات لازم را رعایت کنند.
استاندار قم افزود: علاوه بر شهرداری، منابع طبیعی نیز باید نحوه استفاده از منابع آبی در طرح‌های توسعه‌ای را مشخص کند.

سرانه منابع تجدید پذیر استان کمتراز ۵۰۰ مترمکعب در سال است

معاون بهره‌برداری و توسعه فاضلاب شرکت آب و فاضلاب استان قم در گفت وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین با اشاره به دورنمایی ازوضعیت منابع آبی استان می گوید: متوسط ۳۰ ساله بارندگی سالیانه استان قم ۱۶۳میلیمتر می باشد که معادل ۶۵درصد بارش متوسط کشور، ۲۲درصد بارش متوسط قاره آسیا و ۲۰درصد بارش متوسط جهان می باشد.
مهدی نظرزاده می افزاید: سرانه منابع تجدید پذیر استان کمتراز ۵۰۰ مترمکعب در سال است که در اکثر سفره های آب زیرزمینی موجود افت سطح آب و کاهش کیفیت آب به یک پدیده دائمی و مستمر تبدیل گردیده است به گونه ای که میانگین افت سطح ایستابی در استان حدود ۱ متر و در بعضی نقاط به ۲ متردر سال نیزمی رسد.
به گفته وی؛با توجه به منابع متعدد تامین آب قم با کیفیت های متنوع (بهترین کیفیت سرشاخه های دز و بدترین کیفیت چاه های سطح شهر) که بسته میزان تخصیص آب از سرشاخه های دز، کمبود آب مورد نیاز از سایر منابع تامین آب شامل سد ۱۵ خرداد و چاه ها تامین می شود که با توجه به کیفیت پایین این منابع، اضافه شدن مقدار کمی از این منابع باعث کاهش محسوس در کیفیت آب شرب شهروندان می شود.
این مسئول در ادامه عنوان می کند: لذا هر چه میزان آب مصرفی فضای سبز کاهش یابد کیفیت آب شرب شهروندان افزایش قابل ملاحظه ای خواهد داشت. به عنوان مثال هر ۵۰ لیتر بر ثانیه کاهش برداشت آب فضای سبز از شبکه شهری می تواند حدود ۱۰۰ میکروموس بر سانتیمتر هدایت الکتریکی (EC) شبکه شرب را کاهش دهد. همچنین کاهش برداشت فضای سبز از شبکه شهری به بهبود فشار شبکه توزیع نیز کمک شایانی خواهد کرد.

تمرکز شهرداری برجداسازی شبکه آب شهری از آبهای فضای سبز شهری

معاون بهره‌برداری و توسعه فاضلاب شرکت آب و فاضلاب استان قم در ادامه گفت وگوی خود می گوید: شهرداری سالهاست که متوجه ضرورت جداسازی آبیاری فضای سبز از شبکه شهری و تامین آب مورد نیاز آن از سایر منابع از جمله منابع آب زیر زمینی و پساب شده است و اقداماتی را در زمینه های مختلف شروع کرده است.
نظرزاده می افزاید: اجرای شبکه آب خام ؛اجرای شبکه انتقال پساب و احداث تصفیه خانه تکمیلی آن به دلائل مختلفی از جمله پایین بودن تعرفه آب و قیمت بالای تمام شده پساب و هم چنین چالش های مختلف پساب ؛مشکلات در افزایش منابع آبی زیرزمینی و نگاه اقتصادی باعث شده است که روند جداسازی در شهرداری به کندی پیش رود.
پردیسان آنلاین با بررسی محدودیت های منابع آبی در استان کویری مانند قم و از سویی کاهش نزولات جوی امسال برای بررسی نحوه حفظ و نگهداری از فضای سبز شهری و نحوه آبیاری آن با مدیرعامل سازمان پارک ها وفضای سبز شهرداری قم گفتگویی داشتیم.

اجرای طرح جامع استفاده از پساب در فضای سبز جنگلی و کمربند سبزقم

مدیرعامل پارک ها وفضای سبز شهرداری قم در گفت وگو با خبرنگار پردیسان آنلاین با اشاره به محدودیت منابع آبی و از سویی اهمیت توسعه فضای سبز در شهر کویری مانند قم می گوید: با توجه به اهمیت موضوع آب و بهره وری استفاده از آن در فضای سبز شهری از چند سال گذشته اقدامات زیر ساختی و نظارتی به منظور مدیریت بهینه مصرف و افزایش بهره وری از منابع آب در فضای سبز شهری و همچنین جداسازی شبکه آب شرب از آب فضای سبز در دستور کار قرار گرفته و اجرای آن شروع شده است که بعضا اجرای بعضی از این اقدامات تمام شده و به بهره برداری کامل رسیده است.
پیام جوادیان در ادامه با اشاره به اجرای طرح جامع در حوزه فضای سبز شهری می افزاید: طرح جامع استفاده از پساب در فضای سبز جنگلی و کمربند سبز و اجرای زیر ساخت های پروژه با تکمیل فاز اول پیگیری شده و فاز دوم نیز در حال اجرا است. موضوع در دو زمینه توسعه فضای سبز در پروژه های جدید و اجرای سیستم آبیاری تحت فشار در عرصه های کاشته شده قبلی به روش آبیاری سنتی پیگیری شده است.
به گفته این مسئول؛ در سالهای گذشته کل توسعه فضای سبز جنگلی و کمربند سبز با استفاده از سیستم آبیاری تحت فشار کاشته شده است. همچنین بیش از ۹۰ درصد توسعه فضای سبز شهری با سیستم آبیاری تحت فشار اجرا شده است.
جوادیان عنوان می کند: در چند سال اخیر بیش از ۵۰۰ هکتار از عرصه هایی که به روش سنتی و با جوی و پشته آبیاری می شدند سیستم آبیاری تحت فشار اجرا شد اصلاح تراکم کاشت بعضا تا بیشتر از ۵۰ درصد باعث کاهش نیاز آبی شده است و همچنین در گونه های پرچینی و درختچه ای هم تراکم کاشت و فاصله بین ردیفهای کاشت با توجه به گونه های گیاهی و اندازه تاج در رشد کامل گیاه، اصلاح شده و در این خصوص دستورالعملی تهیه و به فضای سبز مناطق ابلاغ شده است.

پیگیری حق آبه ای که سالیانی مغفول مانده بود

مدیرعامل پارک ها وفضای سبز شهرداری قم در ادامه می گوید: حقابه شهرداری قم از رودخانه قمرود از سوی سازمان پارک ها و فضای سبز شهری پیگیری شد در حالی که سالیانی مغفول و مسکوت مانده بود این پروژه در حال حاضر به بهره برداری رسیده و در مخزن ذخیره بوستان جوان ذخیره و با آب چاه های محدوده مخلوط می شود تا کیفیت بهتری حاصل و در بوستان جوان و کمربند سبز استفاده می شود.
جوادیان با اشاره به طرح اصلاح الگوی کشت می افزاید: تغییر در الگوی کاشت در طرح های کاشت جدید، استفاده از گونه های کم آب بر و سازگار با شرایط کم آبی، استفاده بیشتر از گونه های درختی و درختچه ای بجای گونه های پوششی، چمن و گلهای فصلی، استفاده از گونه های درختچه ای گلدار برای زیبایی منظر به جای گلهای فصلی، اصلاح تراکم و فاصله کاشت مخصوصا در درختکاری های جنگلی و کمربند سبز، کاهش سطح باغچه های گل فصلی بیش از ۱۰ هزار متر مربع و استفاده از گونه های چمن متحمل به شرایط گرمسیری چمن مثل گونه های فستوکا آراندیناسه را از دیگر اقدامات انجام شده که می توان نام برد.
وی اظهار می کند: جایگزینی گونه پرچینی برگ نو در بیش از ۸۵ درصد از سطوح پرچینی سطح شهر و کاهش ده تکرار آبیاری در سال در گونه های پرچینی، اصلاح تراکم کاشت در گونه های درختچه زینتی که بعضا با کاهش ۵۰ درصدی ردیفهای کاشت و در اصل کاهش ۵۰ درصدی نیاز آبی عرصه انجام شد، کاهش سطوح چمن کاری و جایگزینی چمن با گونه های پوششی، درختچه ای و پرچینی، کاهش دو تکرار آبیاری چمن در سال، این موضوع علاوه بر کاهش تکرار آبیاری چمن در سالهای قبل با رویکرد استفاده از گونه های گرمسیری از جمله این اصلاح های انجام شده است.